Şu anda Avrupa Birliği'nde MASH olarak bilinen karaciğer rahatsızlığını tedavi etmek için onaylanmış bir ilaç bulunmamakta, ancak yeni bir semaglutid türü "heyecan verici" sonuçlar doğuruyor.
REKLAM
Yeni bir araştırma, satış rekorları kıran zayıflama ilaçlarındaki temel bileşenin, insanların ciddi bir karaciğer rahatsızlığını hayati tehlike yaşanmaksızın yönetmelerine yardımcı olabileceğini ortaya koydu.
Çarşamba günü New England Journal of Medicine'de yayınlanan sonuçlar, zayıflama ilaçlarının şu anda Avrupa Birliği'nde onaylandıkları tip 2 diyabet ve obezitenin ötesinde bir dizi sağlık sorununa yardımcı olabileceğine dair en son kanıtları sunuyor.
Semaglutid adlı ilaç, GLP-1 reseptör agonistleri olarak adlandırılan ve insanların iştahını bastırarak çalışan bir ilaç sınıfına ait. Ancak araştırmalar, bağımlılık, kan pıhtılaşması ve bunama gibi geniş kapsamlı sorunlara da yardımcı olabileceklerini göstermekte.
Şimdi, yeni çalışma, karaciğerde yağ birikip iltihaplanma ve skarlaşmaya neden olduğunda ortaya çıkan metabolik disfonksiyonla ilişkili steatohepatit (MASH) hastaları için uygun bir tedavi olabileceğini gösteriyor.
Tedavi edilmezse, ilerlemiş, geri dönüşü olmayan karaciğer hasarı olan siroza kadar ilerleyebilir. MASH alkol ile bağlantılı değildir, ancak obezite, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon ile bağlantılıdır.
'Son derece heyecan verici' deneme sonuçları
Son aşama klinik çalışma, semaglutidi Ozempic ve Wegovy olarak satan ilaç üreticisi Novo Nordisk tarafından finanse edildi. MASH ve orta veya ileri derecede karaciğer fibrozu veya karaciğerde yara dokusu birikimi olan 800 hasta dahil edildi.
72 hafta sonra, haftada bir kez semaglutid alan hastaların yüzde 33'ünde karaciğerde hem iltihaplanma hem de yara izinde iyileşme görülürken, plasebo veya kukla tedavi alanların yaklaşık yüzde 16'sında iyileşme görülmüştür.
Enflamasyon ve yara izi ayrı ayrı değerlendirildiğinde, semaglutid alan hastaların yaklaşık yüzde 63'ünde enflamasyonun azaldığı ve yüzde 37'sinde yara izinin iyileştiği görülmüştür.
Bu oran plasebo grubunda sırasıyla yaklaşık yüzde 34 ve yüzde 22'dir.
Semaglutid kullanan kişiler ayrıca ortalama olarak vücut ağırlıklarının yüzde 10,5'ini kaybetmiştir.
İngiltere'deki King's College London'da hepatoloji ve kronik karaciğer yetmezliği profesörü ve Avrupa Karaciğer Araştırmaları Derneği genel sekreter yardımcısı olan Dr. Debbie Shawcross, çalışma sonuçlarının "son derece heyecan verici" olduğunu söyledi.
Çalışmaya katılanların yaklaşık yarısında tip 2 diyabet vardı ve yaklaşık dörtte üçü obezdi.
Shawcross, plasebo grubundaki kişilerin yüzde 34'ünün fazla kilo vermeden karaciğer iltihabını azaltmasının, yaşam tarzı değişikliklerinin de insanların MASH'ı yönetmelerine yardımcı olmada büyük bir rol oynayabileceğini gösterdiğini söyledi.
Çalışmada semaglutid alan hastalar bulantı, ishal, kabızlık ve kusma gibi bazı yan etkiler de yaşadı. Olumsuz etkiler, hastaların yüzde 2,6'sının çalışmayı bırakmasına neden oldu.
MASH için potansiyel yeni bir tedavi
Novo Nordisk, Kasım 2024'te denemenin ilk sonuçlarını yayınladığında, şirket AB ve ABD düzenleyicilerinden ilacı 2025 ortasına kadar MASH hastaları için onaylamalarını isteyeceğini söyledi.
O sırada şirket yöneticisi Dr. Martin Holst Lange, ilacın MASH hastaları için "karşılanmamış önemli bir ihtiyacı" karşılamaya yardımcı olabileceğini söyledi.
AB'de MASH tedavisi için henüz hiçbir ilaç onaylanmadı, ancak diğer ilaçlar son yıllarda umut vaat ediyor.
Örneğin resmetirom adlı ilaç, geçen yıl yayınlanan bir son aşama denemesinde karaciğer skarını iyileştirmeye yardımcı oldu ve o zamandan beri ABD'de kullanımına izin verildi.
İlaç, an itibariyle AB düzenleyicileri tarafından değerlendirilmekte.
Shawcross, semaglutidin MASH hastaları için umut olup olamayacağını söylemek için henüz çok erken olduğunu, ancak "yaşam tarzı değiştirme programlarıyla birlikte kullanıldığında hepatoloğun silah deposunda kesinlikle güçlü bir araç olduğunu" söyledi.
Zayıflama ilaçları alan pek çok kişinin, ilaçları bıraktıklarında sağlık sonuçlarını iyileştirmeye yardımcı olabilecek yaşam tarzı değişiklikleri yapmadığını ve bunun "hepimiz için önemli bir endişe kaynağı" olduğunu belirtti.
Shawcross, "Denemelerde yakından takip edilen hastaların yaşam tarzlarında olumlu düzenlemeler yapmaları için gerçek dünyada görülmeyebilecek pek çok motivasyon vardır" dedi.