Türkiye’de 1 kilogram Arabica çekirdek kahvenin ortalama fiyatı 150 TL'yi bulurken, New York borsasında yaklaşık 2,28 dolar’dan (13 TL) işlem görüyor. Peki neden kahvenin piyasa değeri ile perakende fiyatı arasında neden bu kadar büyük bir fark var? Üretici bu durumdan nasıl etkileniyor?
REKLAMSon yıllarda popülaritesi giderek artan kahveye hak ettiği önemin verilmesi ve bu sektörde çalışanların emeklerinin kutlanması amacıyla Uluslararası Kahve Organizasyonu, 2014 yılında 1 Ekim'i Uluslararası Kahve Günü olarak ilan etti ve ilk kutlama 2015'te İtalya'nın Milano şehrinde yapıldı.
İlk defa Etiyopya'da keçi çobanları tarafından keşfedildiğine inanılan kahve çekirdekleri birçok Etiyopya kabilesi tarafından doğrudan tüketilirken zamanla kahveyi demleyerek içmeyi buldukları düşünülüyor.
Yüzyıllar boyunca nesilden nesile ve toplumdan topluma aktarılan kahve bugün dünya genelinde petrolden sonra en fazla ticareti yapılan emtia konumunda.
Türkiye’de 1 kilogram Arabica çekirdek kahvenin ortalama fiyatı 150 TL'yi bulurken, New York borsasında yaklaşık 2,28 dolardan (13 TL) işlem görüyor. Avrupa pazarında da kahvenin fiyatı borsa fiyatından yaklaşık 6 kat daha fazla.
Peki kahvenin piyasa değeri ile perakende fiyatı arasında neden bu kadar büyük bir fark var?
Kahvenin fiyatı, diğer ham ürünlerde olduğu gibi, arz ve talep dengesi tarafından belirleniyor. Arz talep karşısında artarsa kahvenin piyasa değeri düşer.
Bu sebeple, kahve üreticisi ülkelerin son yıllarda yüksek arzı nedeniyle, Arabica kahvenin fiyatı 13 yılın en düşük seviyesine kadar düştü ( 1 kg = 2 dolar). Bu durum karşısında bazı ülkeler kahve fiyatını desteklemek için OPEC ülkeleri gibi düzenlemeler istiyor.
Uluslararası Kahve Örgütü'nün (ICO) Genel Müdürü Jose Sette Euronews'e verdiği demeçte, son iki yılda aşırı miktarda kahve üretilmesinin fiyatların düşmesine sebep olduğu için, küçük üreticilerin kahve krizinden etkilendiğini açıkladı.
Jose Sette, özellikle Brezilya, Vietnam, Kolombiya ve Honduras gibi üretici ülkelerin kahvenin piyasadaki değer kaybından sorumlu doluğunu dile getirdi.
Kahve üreticileri bu durumdan nasıl etkileniyor?
Kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan "Uluslararası Adil Ticaret Vakfı"nın (FairTrade) verilerine göre dünya genelinde 125 milyon kişi, geçimini kahve üretiminden sağlıyor. Yalaşık 25 milyon küçük üretici de dünyadaki kahvenin yüzde 80’ini üretiyor.
Düşük kahve fiyatlarının, ihracatçı ülkeler üzerindeki etkisine ilişkin ICO’nun yaptığı araştırma, azalan kazanç nedeniyle kahve üreticilerinin büyük bir kısmının gıda güvensizliği ile karşı karşıya kaldığını ortaya koydu. Kahvenin önemli bir gelir kapısı olduğu ülkelerde hane halkı gelirinde de ciddi bir düşüş yaşandığı tespit edildi.
Araştırmaya göre üretim maliyetlerini karşılayıp mahsulden yeterli gelir elde edebilen üretici sayısında ciddi bir düşüş var.
"Kahve krizi" pek çok Orta Amerikalı çiftçiyi kahve üretiminden vazgeçmeye, ve ABD’de göç etmeye itiyor.
Piyasa fiyatı ile perakende fiyat farkı nereden kaynaklanıyor?
Çekirdek kahve fiyatının düşmesine karşın bunun tüketiciye yansımaması dikkat çekiyor. Aksine son yıllarda başta Türkiye olmak üzere birçok ülkede bir fincan kahve fiyatının arttığını görüyoruz.
Peki bu durum nasıl açıklanıyor? Sette, kahvenin perakende fiyatının büyük ölçüde aşağıdaki faktörlere bağlı doluğunu açıkladı:
• Vergiler
• Perakende kahve sektöründeki marjlar
• Kahve kavurma sektöründeki marjlar
REKLAM• Pazarlama yapısındaki diğer değişiklikler
Sette, bir fincan kahveye verilen ücrette dükkanın masrafı, servis, personel, franchise bedeli gibi unsurların etikete etki ettiğini ileri sürüyor.
- Kahve ve sağlığa etkileri hakkında bilmeniz gereken her şey
- Çay ismi nereden geliyor? Neden bazı ülkelerde 'çay' bazı ülkelerde 'tea'?
En pahalı kahve sıralamasında İstanbul 71'inci
İsviçre merkezli finansal danışmanlık şirketi UBS’nin yayınladığı satın alma endeksi verilerini inceleyen B2Press, İstanbul’da bir fincan kahvenin ortalama fiyatının 1,41 dolar olduğunu açıkladı.
İstanbul bu fiyatla, dünyanın en pahalı kahve içilen şehirler listesinde 71'inci sırada yer aldı. Listenin ilk sırasında ise Katar’ın başkenti Doha bulunuyor. Bir fincan kahvenin ortalama 6,4 dolar olduğu Doha’yı, 5,70 dolarla Dubai takip ediyor.
En ucuz Nijerya'da
Dünyanın kişi başına en çok kahve tüketilen ülkesi Finlandiya’nın başkenti Helsinki, 3,65 dolarla listenin 23'üncü sırasında yer alırken, Nijerya’nın başkenti Lagos ise 0,62 dolar ile dünyada en ucuz kahve satılan şehir oldu. Doha’daki bir bardak kahve fiyatıyla Lagos’da ortalama 10,5 bardak kahve içilebiliyor.
REKLAM