Yaklaşık 60 milyon kişiyi etkileyen elektrik kesintisine neyin sebep olduğuna dair soruşturmalar devam ediyor.
REKLAM
İspanya ve Portekiz, Pazartesi günü öğleden sonra meydana gelen ve yakın Avrupa tarihinin en büyük elektrik kesintisinin şokunu hala atlatabilmiş değil. Elektrik arzının büyük ölçüde normale dönmesiyle birlikte dikkatler şimdi olayın nedenine odaklanmış durumda.
Spekülasyonlar giderek artarken, bazı yorumcular, her iki ülkenin enerji karışımında büyük bir paya sahip olan yenilenebilir enerji kaynaklarını suçlamakta gecikmedi.
İngiliz The Daily Telegraph gazetesinin manşetlerinden biri, "Elektrik kesintisi kaosundan net-sıfır sorumlu tutuldu," şeklindeydi ancak makalede alıntılanan uzmanların hiçbiri bu sonuca varmış görünmüyor ve kesin neden hala gizemini koruyor.
İspanyol şebeke operatörü Red Electrica'nın hizmetler başkanı Eduardo Prieto salı sabahı yaptığı açıklamada, ön soruşturmaların, bazılarının başlangıçta korktuğu gibi bir siber güvenlik saldırısı ihtimalini dışladığını söyledi.
İspanya'nın ulusal meteoroloji ofisi Aemet de aşırı hava koşullarının tetikleyici olduğunu reddetmiş görünüyor. Aemet bu sabah yaptığı açıklamada, "28 Nisan günü boyunca olağandışı bir meteorolojik ya da atmosferik olay tespit edilmedi ve meteoroloji istasyonları ağımızdaki sıcaklıklarda da ani değişimler olmadı," dedi.
Bu olası nedenler göz ardı edildiğinde, işte uzmanların İber şebekesindeki yenilenebilir enerji kaynakları ve pazartesi günkü büyük elektrik kesintisinde oynadıkları rol hakkında söyledikleri:
Kesinti sırasında İspanya'nın yenilenebilir enerji kaynaklarına ne oldu?
İspanyol şebeke operatörünün web sitesindeki veriler, pazartesi yerel saatle 12:30'dan kısa bir süre sonra talebin bir anda 25 GW'tan 10 GW'a düştüğünü gösterdi.
Prieto, biri pazartesi günü saat 12:32'de, diğeri ise sadece bir buçuk saniye sonra olmak üzere birbirini izleyen iki olayın, yarımada genelinde arzı kesen bir "üretim kesintisine" işaret ettiğini belirtti.
Sistem ilk olayı atlatmış olsa da, ikincisiyle baş edemediği bildirildi.
Operatörün hizmet müdürü, sorunun ülkenin güneş enerjisinin büyük kısmının üretildiği güneybatı İspanya'da başladığını belirtti.
Bazı uzmanlar daha önce İspanya'nın şebekesinin güneş ve rüzgâr enerjisinin hızlı entegrasyonuyla başa çıkabilecek şekilde iyileştirilmesi gerektiğine dair endişelerini dile getirmişlerdi. Ancak diğerleri, kitlesel elektrik kesintisinin, İspanyol ve Portekizli operatörlerin artık idare etmekte ustalaştığı aralıklı yenilenebilir enerjilerden kaynaklanma ihtimalinin düşük olduğunu vurguluyor.
İspanyol enerji düşünce kuruluşu Fundacion Renovables, 2MW veya daha fazla enerji üretimine sahip yenilenebilir enerji santrallerinin, ulusal güvenlik protokolleri uyarınca elektrik şebekesinin frekansındaki bir bozulma nedeniyle bağlantısının kesildiğini açıklıyor.
Yapılan açıklamada, bu bozukluğun esasen "bir neden değil, bir sonuç" olduğu belirtildi.
"İspanya'nın yenilenebilir kaynaklardan yüksek oranda elektrik üretiyor olmasının pazartesi günü meydana gelen şebeke arızalarıyla hiçbir bağlantısı yoktur," denildi. "Etkilenen tüm vatandaşlar için zaten çok karmaşık olan bir durumda, yalanlar yaymak ve dezenformasyon yaratmak için son derece ciddi bir durumdan yararlanılmasından üzüntü duyuyoruz."
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez bugün erken saatlerde düzenlediği basın toplantısında, kesintinin sorumlusunun yenilenebilir enerji olduğu yönündeki iddiaları "yalan" olarak nitelendirdi ve kesintiyi İspanya'nın rüzgar ve güneş enerjisi kullanımına bağlayanlara saldırdı.
"Kesintiyi nükleer enerji eksikliğine bağlayanlar ya yalan söylüyorlar ya da cehaletlerini ortaya koyuyor," dedi.
Sanchez, hükümetin olayı araştırmak üzere bir komisyon kurduğunu ve özel enerji şirketlerinin rolünü inceleyeceğini açıkladı.
Güneş enerjisi İspanya'nın elektrik sisteminin toparlanmasına yardımcı oldu
Yenilenebilir enerji savunucuları güneş ve rüzgarın güvenilir enerji kaynakları olduğunu ve enerji güvenliği ile el ele gittiğini vurguluyor.
Londra Ekonomi ve Siyaset Bilimi Okulu'nda çevre ekonomisi alanında yardımcı doçent olan Stephen Jarvis, dün İspanya şebekeyi yeniden devreye sokmaya çalışırken şebekedeki değişiklikleri takip ediyordu. Nükleer, gaz ve kömürün tamamen devre dışı kaldığı bir dönemde İspanya'da güneş, rüzgar ve hidroelektrik enerjinin hala enerji sağladığını gözlemledi.
Fundacion Renovables, yarımadanın yaşadığı sıkıntıların nedeni olmak bir yana, İspanya'daki yenilenebilir enerji oranının yüksekliğinin ve hidroelektrik sistemlerinin esnekliğinin ülkenin daha hızlı tepki vermesini ve toparlanmasını sağladığını belirtiyor.
"Eğer İspanya'da bu kadar çok yenilenebilir enerji kapasitesi olmasaydı, şebekenin normale dönmesi daha uzun zaman alabilirdi," diye ekliyor.
Ana şebeke kesintisiyle ilgili soruşturmalar devam ederken, Global Solar Council CEO'su Sonia Dunlop güneş enerjisinin de elektrik kesintileri sırasında önemli bir rol oynadığını ifade etti.
Dunlop dün X'te yaptığı açıklamada, "Evinizde ya da iş yerinizde çatı güneş enerjisi ve depolama sistemi varsa ve şebekeden bağımsız çalışabilecek şekilde kablolanmışsa, elektrik kesintilerine karşı çok daha dirençli olursunuz," dedi.
"Güneş enerjisi ve depolama iklim etkilerine, doğal afetlere ve daha fazlasına karşı dayanıklılık sağlar. Eğer sıcak hava dalgaları ve garip hava koşulları daha fazla elektrik kesintisine yol açacaksa, daha fazla insanın güneş enerjisini 'ada moduna' geçebilecek şekilde kurması faydalı olabilir."
Ada modu, güneş enerjisi sisteminin elektrik şebekesinden bağımsız olarak çalışabilmesi anlamına geliyor. Bu, özellikle elektrik kesintileri sırasında evin enerji ihtiyacını karşılamaya devam edebilmeyi sağlıyor.
Olay, bloğun geri kalanından nispeten kopuk olması nedeniyle İber Yarımadası'nın AB içinde bir 'enerji adası' olarak statüsü konusunda da tartışmalara yol açtı.
Avrupa'nın şebekeleriyle daha yakın bağlantıların İspanya ve Portekiz'e yardım edip etmeyeceği ya da daha fazla ülkeyi risk altına sokup sokmayacağı henüz tam olarak analiz edilmedi.