Bilim insanlarına göre de bu durum, okyanusları bir 'eşik noktasına' sürüklüyor.
REKLAM
Yeni bir araştırma, denizlerdeki sıcak hava dalgalarının okyanustaki mikroskobik canlılar üzerinde gizli bir etkisi olabileceğini ortaya koydu.
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, aşırı deniz sıcaklıkları okyanuslardaki besin zincirlerini dönüştürerek ekosistemlerin iklim değişikliğiyle mücadele kapasitesini zayıflatıyor.
Ayrıca bu ısınma, atmosferdeki karbonu azaltmada kritik rol oynayan okyanusun karbon döngüsünü de etkileyebiliyor.
Denizel sıcak hava dalgaları (marine heatwaves), haftalarca hatta yıllarca sürebilen uzun ısınma dönemlerine deniyor.
Dünya, şu anda benzeri görülmemiş bir deniz ısınması dalgası yaşıyor. Bilim insanlarına göre de bu durum okyanusları bir 'eşik noktasına' sürüklüyor.
Bu yaz, Portekiz tarihinin en yüksek deniz sıcaklığı ölçüldü; Akdeniz’de de rekor deniz yüzeyi sıcaklıkları kaydedildi.
Araştırmacılar, Alaska Körfezi’nde 10 yılı aşkın süre boyunca mikroskobik organizmaların bu ısınma dalgalarına nasıl tepki verdiğini inceledi.
Bölge, 2013–2015 ve 2019–2020 arasında iki büyük sıcaklık dalgası yaşamıştı.
Sonuçlar, bu dalgaların bitki benzeri fitoplanktonları etkilediğini ve bunun da okyanusun karbonu derin denizlere taşıma yeteneğini zayıflattığını ortaya koydu.
Bu durum, okyanusun iklim değişikliğine karşı tampon etkisini azaltıyor.
'Okyanusun biyolojik karbon pompası bozuldu'
Okyanus, insan faaliyetlerinden kaynaklanan karbondioksitin yaklaşık dörtte birini emerek iklimde önemli bir rol oynuyor.
Miami Üniversitesi’nden Dr. Mariana Bif, okyanusun bu süreci bir 'konveyör bant' gibi yönettiğini söylüyor:
Yüzeydeki karbon, bakteriler ve fitoplankton gibi mikroskobik canlılar aracılığıyla derin denizlere taşınıyor.
Ancak deniz sıcaklık dalgaları bu mekanizmayı bozuyor.
Araştırmacı Bif, “Araştırmamız, bu iki büyük deniz ısınma dalgasının plankton topluluklarını değiştirdiğini ve okyanusun biyolojik karbon pompasını aksattığını gösteriyor,” diyor.
“Karbonu derine taşıyan bant durdu. Bu da karbonun okyanusta hapsolmak yerine yeniden atmosfere dönme riskini artırıyor.”
Denizlerdeki ısınma karadaki aşırılıkları da tetikliyor
Okyanuslardaki ısınma, karadaki fırtınalar, kuraklıklar ve kasırgalar gibi aşırı hava olaylarını da şiddetlendirebiliyor.
Ayrıca mercankayalıkları ve palyaço balıkları gibi ekosistemleri doğrudan etkiliyor.
Bilim insanları, bu etkileri tam olarak anlamak için denizlerin daha kapsamlı izlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Monterey Bay Akvaryum Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Ken Johnson, “Bir sıcaklık dalgasının deniz ekosistemlerini nasıl etkilediğini anlamak için olaydan önce, sırasında ve sonrasında veri toplamamız gerekiyor,” diyerek yeni dönemin okyanus izleme çalışmalarında bir dönüm noktası olduğunu söylüyor.