Sevilen Fransız rapçi Werenoi’nin Mayıs 2025’teki ani ölümü, özellikle Müslüman topluluklar içinde müzik ve İslam ilişkisine dair hararetli bir tartışmayı tetikledi.
REKLAM
Bir sanatçının inancı, ölümünden sonra eserlerine ne olacağını belirlemeli mi? Fransa'nın en başarılı rapçilerinden birinin ölümü bu soruyu gündeme taşıdı.
Gerçek adı Jeremy Bana Owona olan Fransız rapçi Werenoi, 17 Mayıs 2025'te 31 yaşında hayatını kaybetti. 2023 ve 2024 yıllarında Fransa'nın en çok albüm satan ismi olan Werenoi’nin ani ölümü, müzik dünyası ve hayranlarını yasa boğdu.
İlk şarkısı 'Guadalajara'nın 2021'de yayınlanmasının ardından Werenoi hızla büyük bir başarı yakalamıştı. 'Carré' adlı 2024 tarihli albümü Flammes Ödülleri'nde en iyi rap albümü seçilmiş ve nisan ayında Stade de France'da Burna Boy'un açılışını yapmıştı.
Spotify'da aylık 7 milyondan fazla dinleyicisi olan sanatçı, platformun frankofon içerikle ilgili yeni raporuna göre, dünya çapında büyümeye devam eden canlı bir frankofon müzik sahnesinin örneğiydi.
Kültür Bakanı Rachida Dati de rapçiyi "bir neslin ikonu" olarak nitelendirerek, "Aşırı teşhir ve sosyal medyanın her zaman var olduğu bir çağda, o mahremiyeti tercih etti. İhtiyatlı davranarak kendini sadece şarkı sözleriyle ortaya koydu," dedi.
Werenoi'nin özel hayatıyla ilgili bilinen tek gerçek inancıydı: ünlü rapçi Müslümandı.
Karışık mesajlar
Werenoi'nin ölümü, özellikle Müslüman topluluklar içinde, müzik ve İslam ilişkisine dair hararetli bir tartışmayı tetikledi. Werenoi’nin Müslüman kimliği nedeniyle bazı sosyal medya kullanıcıları, onun müziklerinin ölümünden sonra dinlenmeye devam edilmesinin manevi olarak ona zarar vereceğini savunuyor. Bu görüşe göre, bir sanatçının eserleri ölümünden sonra da dinlenirse, günah işlemeye devam ettiği düşünülüyor.
Online rap yayını Raplume, daha sonra silinen bir sosyal medya gönderisinde, "Werenoi bir Müslümandı ve sizi inancına saygı duyarak müziğini mümkün olduğunca az dinlemeye davet ediyoruz," dedi.
X'te bir kullanıcı, "Werenoi'nin parçalarını dinlemekten kaçının, o bir Müslümandı, bu onun inancı için," dedi.
Fransız rap radyo istasyonu Skyrock ise bu eleştirilere rağmen Werenoi'yi anma programını yayınladı. Ancak bu durum, “ölüm sonrası sanatçının mirasına nasıl yaklaşılmalı?” sorusunu gündeme taşıdı.
Diğer hayranları ise Werenoi'nin müziğini dinlemenin ona saygılarını sunmanın ve mirasının yaşamasını sağlamanın bir yolu olduğunu düşünüyor.
X'te bir kullanıcı "Werenoi hayattayken müzik yapıyor, Skyrock'a çıkıyor ve albüm satıyordu, bu yüzden öldüğünde rap dünyasının onun müziğini çalarak ona saygılarını sunması çok doğal," diye yazdı.
Rapçinin ekibi ve akrabaları tartışmaya açık bir şekilde katılmadı. Bu da hayranları, karışık mesajları deşifre etmek zorunda bıraktı.
Werenoi'nin bazı klipleri YouTube'dan geçici olarak kaldırıldı ancak klipsiz müzikleri hala platformda.
Rapçiye yakın bir kaynak Fransız Le Parisien gazetesine yaptığı açıklamada, videoların ailenin yas tutmasına izin vermek için geçici olarak gizlendiğini söyledi. Werenoi'nin yapımcısı daha sonra bu iddiayı yalanladı.
Söylentiler sanatçının tüm diskografisinin yakında tüm yayın platformlarından kaybolacağına işaret ediyordu ancak bu henüz gerçekleşmedi.
'Tartışmalı yorumlar'
Bu tartışmanın özü, İslam dünyasında uzun süredir var olan bir meseleye dayanıyor. Bazı katı mezheplere göre (örneğin selefi ya da vahhabi görüşler), müzik özellikle profan (dünyevi, eğlence amaçlı) olduğunda haram kabul ediliyor. Ancak daha ılımlı görüşler, müziğin içeriği ve amacı dikkate alınarak helal olabileceğini savunuyor.
Esasen "müzik" kelimesi aslında Kuran'da geçmiyor ve dünya genelinde pek çok Müslüman sanatçı var.
Müzikolog Luis Velasco-Pufleau 2017 yılında yazdığı bir blog yazısında, "İslam'ın bazı mezheplerinde müziğin yasaklanması herhangi bir fikir birliğine değil, daha ziyade bazı sure ve hadislerin [Hazreti Muhammed'e atfedilen ifadeler] tartışmalı yorumlarına dayanıyor," dedi.
Selefilik ve Vahhabilik gibi radikal İslami hareketler müziği kesinlikle yasaklarken, Sufilik gibi diğer gelenekler daha hoşgörülü.
Geçmişte de benzer tartışmalar yaşanmıştı. 15 yaşında İslam'ı seçen İngiliz rapçi Cadet'in 2019'daki ölümü de müziğinin geleceğine ilişkin tartışmaları alevlendirmişti.
Londra'da yaşayan imam Shabbir Hassan o dönemde X (o zamanki adıyla Twitter) üzerinden bir paylaşımda bulunarak, "Başka biri vefat ettiğinde Müslümanlar normal olarak başsağlığı dileyeceklerdir... Ama söz konusu olan bir Müslüman [rapçi] olduğunda, onun müziğini paylaşma konusunda teolojik tartışmalara giriyoruz," dedi.
"Sadece onun ölümünden ders alın ve onun için dua edin. Bize/ona en büyük faydayı bu sağlayacaktır."
Bazıları için bu sorunun aşırı derecede politize olma eğilimi bulunuyor.
Yayıncı iliesomg, sömürgecilik karşıtı YouTube kanalı Paroles d'honneur'de "Kültürel konuların bu tür siyasi ve dini tartışmalara yol açması büyüleyici," dedi.
Werenoi'nin müziğini dinlemenin Müslümanlar için kendi maneviyat yaklaşımlarına göre yönlendirilen kişisel bir karar olması gerektiğini belirtti.
Tüm bu tartışmalara rağmen satış rakamları, Werenoi'nin hayranlarının müziğinden kopmaya hazır olmadığını ortaya koyuyor. Nisan ayında yayınlanan son albümü 'Diamant noir'ın satışları ölümünden sonraki hafta yüzde 72 oranında arttı. Böylece 'Diamant noir', Fransa'da en çok dinlenen albüm oldu.