İrlandalı rap üçlüsü Kneecap, Macaristan hükümeti tarafından ülkeden men edilmemiş olsaydı bugün Sziget Festivali’nde sahne alacaktı. Ancak her şeye rağmen turnesine devam eden grup, 'soykırım ile savaş suçlularını' ifşa etme çağrısını sürdürme sözü veriyor.
REKLAM
Bu yaz, İrlandalı rap grubu Kneecap, Almanya’daki Hurricane ve Southside festivalleri de dahil olmak üzere birçok festival programından çıkarıldı. Grup ayrıca, bu akşam sahne alması planlanan Sziget Festivali öncesinde Macaristan’dan 3 yıllık giriş yasağı aldı.
“Şunu belirtmek önemlidir ki Macaristan, sorunlu bir dünyada özgürlük ve barış adasıdır. Burada kimse, kökeni veya dini nedeniyle – sözlü olarak bile – kötü muamele göremez. Organizasyon ekibi, onları davet etmeyerek ve Macaristan’ı böyle bir duruma düşürmeyerek daha akıllıca davranabilirdi.”
Bu sözler, Kneecap’e uygulanan yasağa atıfta bulunan Macaristan Başbakanı Viktor Orban’a ait.
Orban ayrıca, Kneecap’i “antisemitik” olarak nitelendirdi. Macaristan hükümeti ise grubun açıklamalarının sanatsal özgürlük veya ifade özgürlüğü kapsamında korunamayacağını belirtti.
Grup, antisemitizm suçlamalarını reddederek, kendilerine yöneltilen bu iddiaların “soykırımı örtbas etmek, dikkat dağıtmak ve kafa karıştırmak” amacıyla “araçsallaştırıldığını” savundu.
Kneecap, geri adım atmadı ve çeşitli müzik festivallerinde platformunu, Yahudi halkına değil, İsrail’in Gazze’deki savaşına karşı ses çıkarmak için kullanmaya devam etti.
Bu duruşlarını, "savaş suçlusu olarak kabul ettikleri İsrail’e” ABD hükümetinin sağladığı finansmanı kınadıkları Coachella’da; “İsrail’in soykırımı ve Batı medyasının örtbasını” eleştiren ön gösterimin yapıldığı Best Kept Secret’ta; Bob Vylan ile birlikte sahne aldıkları ve polis soruşturmasına yol açan tartışmalı Glastonbury performansında; ve son olarak Oslo’daki Oyafestivalen’de gerçekleştirdiler.
Grup, geçen Cuma (8 Ağustos) Oyafestivalen’deki performanslarından önce, Norveç hükümetini Gazze’deki “soykırımı” ülkenin “petrol emeklilik fonu” aracılığıyla “desteklemekle” suçlayan bir mesajı sahnedeki dev ekranda yansıttı.
Kneecap, ülkenin petrol endüstrisinden elde edilen fazla gelirleri değerlendiren ve yaklaşık 1,6 trilyon euro (yaklaşık 75,8 trilyon TL) varlığa sahip Norveç Hükümeti Emeklilik Fonu’na atıfta bulunuyordu.
Fon, Norveç gazetesi Aftenposten’in yayımladığı haberde, 2023-2024 yılları arasında İsrail ordusuna jet motoru parçaları tedarik eden Bet Shemesh Engines Ltd. şirketine yaklaşık 13 milyon avro (yaklaşık 616 milyon TL) yatırım yaptığının ortaya çıkmasının ardından tartışma konusu oldu.
Söz konusu haberin ardından Norveç hükümeti, fonun Gazze’deki savaşa katkı sağlayan İsrailli şirketlere yatırım yapmadığından emin olmak için inceleme başlattı. Norveç ayrıca Filistin’i devlet olarak tanıdı.
Kneecap’in mesajı, “21 ayda 80 binden fazla insan İsrail tarafından katledildi. Filistin’e özgürlük” ifadeleriyle sona erdi.
Oslo’daki performansları sırasında sahnede konuşan Kneecap, “Gerçek şu ki, biz sahnede olduğumuz ve hiçbir şey değişmediği sürece Kneecap bu platformu ve sahneyi her zaman soykırımı ve savaş suçlularını ifşa etmek için kullanacak. Petrol fonunuz soykırımı finanse etmek için kullanılırken size ders vermeme gerek yok,” dedi.
Grup üyesi Mo Chara ise, kendilerinin programdan çıkarılması yönündeki çağrılara rağmen “Kneecap’in yanında durduğu” için Oyafestivalen’e kısa bir teşekkür mesajı gönderdi.
Her festival Kneecap’in ifade özgürlüğüne sahip çıkmıyor. Nitekim Avusturya’nın aşırı sağcı Özgürlük Partisi’nin (FPÖ) siyasi baskısının ardından, grubun 1 Eylül’de Viyana’da vereceği konserin “acil güvenlik endişeleri” gerekçesiyle iptal edilmesi bunun son örneği oldu.
Buna karşın, yasağa rağmen Sziget yönetimi, Kneecap’in sahne almasını mümkün olduğu kadar savunmaya çalıştı. Organizasyonun tutumu, nefret söylemini kınamak ancak tüm sanatçılara sanatsal ifade hakkı tanımaktı.
Sziget’ten yapılan açıklamada, festival ekibinin Kneecap üyeleriyle yakın temas halinde olduğu ve grubun gösterilerinin Macaristan yasalarını ya da Sziget’in ilkelerini ihlal etmeyeceği konusunda güvence verdikleri belirtildi. Ancak Macaristan hükümetinin kararı, hayranların beklentilerinin boşa çıkması anlamına geliyor.
Festival direktörü Tamas Kadar, Kneecap’e getirilen yasağı, Sziget’in ve Macaristan’ın uluslararası imajına zarar verecek, eşi benzeri görülmemiş, gereksiz ve üzücü bir adım olarak nitelendirdi.
Kadar, basın toplantısında, pop müzik dünyasından birçok ismin yaşananlardan derin bir şok yaşadığını ve konunun Kneecap’in çok ötesine geçtiğini düşündüğünü söyledi.
“Bence bu mesele gruptan ziyade, dünyanın kültüre bakışı ya da siyasetin kültüre bakışıyla ilgili” diyen Kadar, sözlerine şöyle devam etti:
“Ya da daha doğrusu, son zamanlarda siyasetin ve savaşın kültürel hayata girmiş olması gerçeğiyle ilgili. Ve görünüşe göre tüm politikacılar bununla nasıl başa çıkacaklarını bilmiyor.”
Öte yandan izleyiciler ne yapacaklarını biliyor gibiydi. Sziget’in açılış gününde birçok kişinin “Pis Fidesz” (Orbán’ın ulusal-muhafazakâr partisi) sloganı attığı ve çok sayıda “Free Palestine” bayrağı açıldığı görüldü.
Macaristan’daki dinleyiciler Kneecap’ten mahrum kalsa da, birçok festival gruba destek vermeyi sürdürüyor. Bu festivaller arasında Galler’deki yaklaşan Green Man Festivali de yer alıyor. Grup, bu yıl takviminde İsveç, Norveç, Finlandiya, Fransa ve Belçika’daki konserlerin yanı sıra Ekim ayında başlayacak ABD turnesi de dahil olmak üzere 40’tan fazla konser planlıyor.
7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrailli sivillere yönelik saldırısının ardından, birçok BM insan hakları uzmanı İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarının soykırım anlamına geldiğini belirtti. Uluslararası Adalet Divanı da soykırım iddialarını “makul” buldu.
İsrail ise soykırım suçlamalarını reddederek operasyonlarının meşru müdafaa niteliğinde olduğunu savunuyor. Kneecap ise bu iddialara yüksek sesle karşı çıkıyor ve bunu yapmayı sürdüreceğini vurguluyor.