Avrupa Birliği’nin yasama organı Avrupa Parlamentosu'nun 10. yasama döneminin ilk genel kurulu Salı günü başlayacak. İlk genel kurul oturumunun ana konuları ise Roberta Matsola, Ursula von der Leyen ve Ukrayna'ya destek.
REKLAMAvrupa Birliği’nin (AB) yasama organı Avrupa Parlamentosu'na (AP) seçilen 720 milletvekili Salı günü başlayacak olan 10. yasama döneminin ilk genel kurulu için Strazburg'da bir araya gelecek.
6-9 Haziran'da yapılan seçim sonuçları ardından, AP milletvekillerinin dörtte birinden fazlasının aşırı sağcı gruplarda yer alması, çoğunluğu ellerinde bulunduran Avrupa yanlısı merkez partilerin parlamentoda kutuplaşma ve yasamanın kaotik işleyişine dair endişelerini artırdı.
Aşırı sağ gruba en son eklenen: 24 milletvekilinin yer aldığı göç, LGBT, feminizm, Yeşil Mutabakat, aşı ve Ukrayna'ya askeri yardım karşıtı "Egemen Ulusların Avrupası" (Europe of Sovereign Nations) adlı ittifak.
Bir diğer grup, Fransa'nın Ulusal Birlik, Macaristan'ın Fidesz, İtalya'nın göç ve İslam karşıtı Lig Partisi ve Avusturya Özgürlük Partisi'nin (FPÖ) oluşturduğu "Avrupa için Vatanseverler" ittifakı. Bu grup 84 milletvekili çıkararak AP'deki üçüncü büyük grup haline geldi.
Haziran ayında yapılan seçimlerin sonucunda AP'de değişen manzara ile, Avrupa yanlısı merkez partilerin aşırı sağ grupları yüksek profilli pozisyonlardan uzak tutarak şimdiye kadar uyguladığı "sıhhi kordonu" devam ettirip ettiremeyeceği test edilecek.
Üç gün sürmesi planlanan AP'nin ilk genel kurul toplantısı ile ilgilli ana gündem maddelerini şu şekilde özetleyebiliriz:
Salı günü: Metsola'nın anlaşması
AP üyeleri önümüzdeki iki buçuk yıl için başkanlarını seçerek çalışmalarına başlayacak. AP Başkanlığı için önerilen kişi ise tanıdık bir yüz: 2022'nin başından bu yana AP'de başkanlık görevini yürüten Maltalı siyasetçi Roberta Metsola.
Merkez sağ Avrupa Halk Partisi'nden (EPP) gelen Metsola, sevilen ve Parlamento'nun görüşlerini temsil ederek iyi bir iş çıkardığı düşünülen ılımlı bir figür. Geçmiş performansı sayesinde, mutlak çoğunlukla (AP milletvekillerinin yüzde 50'sinin bir fazlası) yeniden seçilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Solun, en son 2022'de olduğu gibi alternatif bir aday göstermekle ilgilendiği bildiriliyor. Ancak bu ismin tamamen sembolik olacağı düşünülüyor.
Oylamanın ardından ana gruplar arasında orantılı olarak dağıtılacak 14 başkan yardımcısı seçilecek. Bu da "sıhhi kordonun" etkinliğini test edecek. Aşırı sağcı Avrupa için Vatanseverler ittifakı, Avrupa yanlısı EPP, Sosyalistler ve Liberallerin engelleme sözüne rağmen başkan yardımcılığı görevlerinden birini elde etmek için yarışıyor.
Bir EPP sözcüsü geçtiğimiz cuma günü yaptığı açıklamada, "Bu (pozisyonlar), Parlamento başkan yardımcılığı, komite başkanlığı gibi seçkin mevkiler. Ve biz bu milletvekillerinin kurumu temsil etmesini istemiyoruz, ana sebebimiz bu," dedi.
Çarşamba: Ukrayna'ya destek, Orban'a azar
Yeni aşırı sağcı ittifakların ortaya çıkması, AP'nin Rusya'ya karşı Ukrayna'ya verdiği güçlü desteğin önümüzdeki beş yıl içinde giderek zayıflayacağına dair endişeleri arttırdı.
Bu kuşkuları gidermek için Parlamento üyelerinin 10. yasama döneminin ilk kararını savaştan zarar gören Ukrayna'ya verdikleri desteği iki katına çıkarmaya ayırmaları ve üye devletleri askeri yardımı arttırmaya ve AB'ye katılım sürecinde ilerleme kaydetmeye çağırmaları bekleniyor.
Ortak çağrı, Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın kendi kendine ilan ettiği "barış misyonunun" bir parçası olarak Rusya ve Çin'e yaptığı ve AB liderlerinin sert bir dille kınadığı son derece tartışmalı ziyaretlere bir tepki olarak görülebilir.
Her ne kadar Budapeşte bu ziyaretlerin ikili ilişkiler bağlamında gerçekleştiği konusunda ısrar etse de, ziyaretlerin Macaristan'ın altı aylık AB Konseyi dönem başkanlığının başlangıcına denk gelmesi tepkilere yol açtı.
REKLAMAB Konseyi Başkanı Charles Michel'in başlangıçta AP genel kurul oturumuna katılması ve Orban'ın ziyaretlerini AP üyeleriyle tartışması bekleniyordu. Ancak bu konu gündemden çıkarıldı ve Michel, Strazburg'a gitmeyeceğini açıklandı.
Çarşamba günü ayrıca, AP'nin daimi komiteleri, alt komiteleri ve delegasyonlarının her birinde kaç milletvekilinin yer alacağına ilişkin bir oylama yapılacak. Bu organlara başkanlık edecek milletvekillerine ise sonraki aşamada karar verilecek.
Perşembe: von der Leyen'in ikinci dönemi
AP üyeleri, Ursula von der Leyen'in ikinci bir dönem için Avrupa Komisyonu Başkanı olarak seçilip seçilmeyeceğini oylayacak.
AB liderleri, üst düzey görevlere ilişkin üç aşamalı bir anlaşmanın parçası olarak görevdeki kişiyi seçti. Ancak Parlamento, AB'nin doğrudan seçilen tek kurumu olarak von der Leyen'i terletmeye hazırlanıyor.
REKLAMSosyalistler ve Liberaller, destekleri karşılığında Komisyon başkanının çalışma programına dahil etmesini istedikleri ayrıntılı istek listeleri hazırladılar. EPP, Von der Leyen'in yeniden seçilmesini tam olarak desteklemiyor. Bu da diğer Avrupa yanlısı partilerden mümkün olduğunca fazla oya ihtiyacı olduğu anlamına geliyor.
Açıkçası Komisyon başkanının merkezci ittifakının bir parçası olmayan Yeşiller, günün belirleyicisi olmaya aday. Yeşiller'in 53 milletvekili, von der Leyen'in yönetiminden (örneğin hukukun üstünlüğü ve göç konularında) şikâyetçi olsa da Yeşil Mutabakat kapsamında elde ettiği başarıları da kabul ediyor.
Müzakerelerinin sonucu, von der Leyen'in perşembe sabahı yapacağı ve (olası) ikinci görevi sırasında üstlenmeyi planladığı ana öncelikleri ve girişimleri özetleyeceği konuşmada netleşecek.
Bu kritik oylamadan bir gün önce Avrupa Adalet Divanı, von der Leyen'in aşı sözleşmeleriyle, özellikle de Pfizer CEO'su ile yaptığı yazışmalarla ilgili bilgilere erişim konusunda merakla beklenen bir karar verecek.
REKLAMAday gerekli 361 oyu alamazsa, AB liderlerinin yeni bir isim önermek için bir ay süreleri olacak. Son dakikada çıkabilecek bir pürüz, Antonio Costa ve Kaja Kallas'ı da kapsayan üst düzey görevlerle ilgili yapılan anlaşmanın bozulmasına neden olabilir.