AB'nin en üst düzey diplomatı, sivil misyonun Gazze'deki ateşkesi desteklemede 'belirleyici bir rol' oynayabileceğine dikkat çekti. Euronews misyonun görev tanımı ve operasyonları hakkında bilinenleri derledi.
REKLAM
Avrupa Birliği, Gazze ile Mısır arasındaki Refah sınır kapısında, bölgeye yardım akışını arttıracağını ve yaralıların yurt dışında tedavi için tahliye edilmesine olanak sağlayacağını umduğu bir sivil misyonu canlandırmaya hazırlanıyor.
Mısır, İsrail ve işgal altındaki Batı Şeria'yı kısmen yöneten Filistin Yönetimi'nin desteğiyle varılan anlaşmanın ardından silahsız misyonun şubat ayı başından itibaren sınır kapısında faaliyet göstermesi bekleniyor.
2005 yılında kurulan ancak iki yıl sonra Hamas'ın Gazze'nin kontrolünü ele geçirmesiyle lağvedilen Avrupa Birliği Sınır Yardım Misyonu'nun (EUBAM) Mayıs 2024'ten bu yana yeniden konuşlandırılmak üzere hazırlık yaptığı anlaşılıyor.
İsrail aynı ay geçidi ele geçirerek kapatmaya zorlamış ve sivillere yönelik temel yardım akışını daha da kısıtlamıştı.
Hamas ve İsrail arasında 19 Ocak'ta başlayan ateşkes anlaşmasının, geçişin Avrupalı gözlemciler eşliğinde yeniden açılmasına izin vermesi bekleniyor.
Avrupa Komisyonu sözcüsü Salı günü yaptığı açıklamada misyonun "Şubat ayı başında", İsrail ile Hamas arasında 2 Mart'ta sona erecek olan ateşkesin ilk aşamasının sonuna kadar görevlendirileceğini doğruladı.
Misyon hakkında ne biliyoruz ve çalışmalarını kim yürütüyor?
Misyon askeri değildir ve esas olarak sınırda polislik yapmak ve malların ve insanların güvenli geçişine izin vermekle görevlidir. Kasım 2023'ten bu yana Bulgar diplomat Nataliya Apostolova tarafından yönetilmektedir.
2007'de askıya alınmasından bu yana on uluslararası ve sekiz yerel personeli 'bekleme' modunda tutmuştur.
Yeniden konuşlandırılması kapsamında Fransa, İtalya ve İspanya'nın kolluk kuvvetlerinden katkıda bulunmasıyla iş gücünün biraz daha artırılması bekleniyor.
İtalya Dışişleri Bakanlığı pazartesi günü yaptığı açıklamada, yedi Carabinieri subayının halihazırda misyonun bir parçası olan iki İtalyan vatandaşına katılacağını doğruladı. İspanyol EFE ajansına göre İspanya'nın Guardia Civil'den on subay görevlendirdiği anlaşılıyor ki bu da onu en fazla personel katkısı yapan ülke yapıyor.
İspanyol ve Fransız subayların göreve hazırlanmak üzere İtalya'nın Vincenza kentindeki Avrupa Jandarma Gücü (Eurogendfor) karargahında İtalyan meslektaşlarına katıldıkları anlaşılıyor.
Subayların Refah sınır kapısına nakil ve konuşlandırılmasını İtalyan askeri komutanlığı koordine edecek.
Misyonun görevi nedir?
AB dış politika Şefi Kaja Kallas pazartesi günü yaptığı açıklamada, misyonun "yaralıların tedavi için Gazze dışına nakledilmesini" destekleyeceğini söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) tıbbi tahliyelerin "dayanılmaz yavaşlığı" konusunda defalarca uyarıda bulundu. Örgütün genel direktörü Tedros Adhanom bu ayın başlarında yaptığı açıklamada, Refah sınır kapısının Mayıs 2024'te kapanmasından bu yana düşen mevcut tahliye hızıyla 12.000 ağır hastanın tahliyesinin "beş ila on yıl süreceğini" söyledi.
Misyonun ayrıca gıda, ilaç ve yakıt gibi kritik insani yardım taşıyan kamyonların sorunsuz geçişini kolaylaştırması bekleniyor.
İnsani yardım kuruluşlarına göre ateşkes anlaşması uyarınca Gazze şeridine her gün 50'si yakıt taşıyan 600 kamyon dolusu yardımın girmesi bekleniyor ki bu sayı kıtlığı engellemek için gereken minimum sayı.
Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e saldırmasıyla patlak veren savaştan önce Gazze'ye günde ortalama 500 kamyon giriyordu.
İsrail, malların Hamas gibi militan gruplar tarafından kaçırılmadığından emin olmak için bölgeye giren yardım kamyonları üzerinde kapsamlı denetimler yapmaya devam ediyor.
Ancak yardım grupları İsrail'i, temel malların akışını kısıtlamak ve derinleşen insani krizi daha da kötüleştirmek için bölge üzerindeki kontrolünü araçsallaştırmakla suçluyor.
AB, prensip olarak, kamyonların ve insanların geçitten güvenli ve hızlı bir şekilde geçişini sağlayabilecek güvenilir bir ara bulucu olarak görülüyor.
Misyonun bu yıl 30 Haziran'da sona erecek olan görev süresi de "İsrail Hükümeti ile Filistin Yönetimi arasında güven tesis etme" amacına yönelik olarak tanımlanıyor.
Bununla birlikte İsrail'in ateşkesin ilk aşaması boyunca geçitte ve Gazze-Mısır sınırı boyunca uzanan Philadelphi Koridoru boyunca varlığını sürdürmesi bekleniyor.
Euronews, Avrupa Komisyonu ile temasa geçerek ateşkesin olası ikinci aşamasında misyonun görev tanımının nasıl değişebileceğini sordu, ancak yayın için zamanında bir cevap alamadı.
AB'nin Gazze'nin geleceğinin şekillenmesindeki rolü artabilir mi?
Katar ve Mısır gibi bölgesel ortakların yanı sıra ABD'nin de öncülük ettiği Gazze'de barışı sağlamaya yönelik diplomatik çabalarda AB'nin çok az rolü oldu.
Ancak Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze'den oluşan Filistin topraklarına en fazla yardımda bulunan AB, yerel ekonomiyi desteklemek ve halkın yoksulluğa sürüklenmesini önlemek için 2021-2024 yılları arasında 1.18 milyar euro yatırım yaptı.
Gazze'nin gelecekteki yeniden inşasında öncü bir rol oynaması beklenen bu sürecin, ancak ateşkesin olası bir üçüncü aşamasında başlayabileceği ve 15 ay süren İsrail bombardımanının ardından yaşanan yıkımın boyutu göz önüne alındığında birkaç yıl sürmesi bekleniyor.
AB'nin en üst düzey diplomatı Kaja Kallas hafta sonu Türkiye ziyareti sırasında bloğun Gazze'nin "uzun vadeli yeniden inşası ve kalkınması konusunda kararlı olduğunu" söyledi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen daha önce Gazze'nin geleceği için AB'nin beş ilkesini ortaya koymuştu. Bu ilkeler arasında Filistin halkının zorla yerinden edilmemesi de yer alıyor.
Ancak Kallas bu hafta ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze ve güney Lübnan'dan sivillerin çıkarılması gerektiğini ima eden ve Mısır ve Lübnan gibi komşu ülkeler tarafından kabul edilen tartışmalı açıklamaları hakkında yorum yapmayı reddetti.
Trump hafta sonu yaptığı açıklamada, "Bir buçuk milyon insandan bahsediyorsunuz ve biz sadece her şeyi temizliyoruz," dedi
Trump'ın yorumları öfkeyle karşılandı ve bazı Avrupa hükümetleri de dahil olmak üzere uluslararası toplum tarafından sert bir şekilde kınandı.