Ursula von der Leyen, cayma maddesinin etkinleştirilmesiyle üye ülkelerin AB mali kurallarından etkilenmeden savunma harcamalarını önemli ölçüde artırabileceklerini belirtti.
REKLAM
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Cuma günü yaptığı açıklamada, üye ülkelerin savunma yatırımlarını "önemli ölçüde" arttırmak amacıyla bloğun mali kurallarındaki "cayma maddesini" etkinleştirerek bütçe sınırını kaldırmayı teklif edeceğini duyurdu.
Münih Güvenlik Konferansı'nda konuşan von der Leyen, bu önlemin "kontrollü ve şartlı bir şekilde" alınacağını ve bunu "Üye Devletlerimizin her birinin özel durumunu ele almak üzere daha kapsamlı bir özel araçlar paketinin" izleyeceğini söyledi.
İstikrar ve Büyüme Paktı (SGP) kapsamında üye devletler, kamu açığını gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 3'ünün altında ve borcu GSYH'nin yüzde 60'ının altında tutmayı hedefleyen bir maliye politikasını uygulamakla yükümlü. Bunu yapmamak, Komisyon'un Aşırı Açık Prosedürü (EDP) ve para cezaları da dahil olmak üzere belirli cezalarla sonuçlanabilir. Sekiz üye ülke - Belçika, Fransa, Macaristan, İtalya, Malta, Polonya, Romanya ve Slovakya - şu anda böyle bir prosedürün hedefinde.
Aralarında Polonya, İtalya, Yunanistan ve Baltık ülkelerinin de bulunduğu çok sayıda AB ülkesi, COVID-19 pandemisi sırasında Komisyon'un mali kuralları askıya alarak hükümetlerin şirketlere ve vatandaşlara salgının yol açtığı faturalar konusunda yardımcı olmalarını sağlaması emsaline atıfta bulunarak Pakt'ın bu şekilde gözden geçirilmesini talep ediyor.
AB liderlerinin bu ayın başlarında Brüksel'de gerçekleştirdikleri ve blok genelinde savunma kabiliyetlerinin ve finansmanının nasıl arttırılabileceğinin ele alındığı gayriresmi bir toplantıda da bu tedbir, masadaki en az tartışmalı seçeneklerden biri olması nedeniyle öncelikli olarak belirlenmişti.
Bloğun Ukrayna'yı desteklemeye devam edebilmesi ve aynı zamanda herhangi bir saldırıya karşı gerektiğinde kendisini tek başına koruyabilmesini sağlamak için önümüzdeki on yıl içinde savunmasına yaklaşık 500 milyar euro yatırım yapması gerekiyor.
AB'nin 23 üye ülkesini kapsayan NATO müttefikleri arasında da savunma harcamaları hedefinin mevcut GSYH'nin yüzde 2'si seviyesinden yükseltilmesi için müzakereler devam ediyor. Haziran sonunda Lahey'de yapılacak zirvede bir karar açıklanması bekleniyor.
27 AB üyesi ülkenin toplu olarak GSYİH'nin yaklaşık yüzde 2'sini savunmaya harcadığını belirten von der Leyen, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı saldırısını başlatmasından önce 200 milyar olan toplam harcamanın geçen yıl 320 milyara ulaştığını söyledi.
"Ancak bu rakamı bir kez daha önemli ölçüde arttırmamız gerekecek. Çünkü yüzde 2'nin biraz altından yüzde 3'ün üzerine çıkmak her yıl yüz milyarlarca daha fazla yatırım anlamına gelecektir. Dolayısıyla cesur bir yaklaşıma ihtiyacımız var," dedi.
Komisyon 19 Mart'ta Savunma Beyaz Kitabı'nı sunacak ve AB'nin hangi askeri yeteneklere toplu olarak yatırım yapması gerektiğini düşündüğünü ve bunları finanse etmenin en iyi yollarının neler olduğunu ortaya koyacak.
Liderlerin daha sonra Haziran ayında yapılacak bir zirvede bu seçenekleri onaylaması bekleniyor.
Üye ülkeler arasında şimdiden fikir birliği sağlanmış gibi görünen seçeneklerden bazıları Avrupa Yatırım Bankası'nın (AYB) kredi verme kurallarında ve özel Avrupa bankalarında değişiklik yapılması.
Von der Leyen bu ayın başlarında AYB'nin görev tanımında yapılacak bir değişikliğin "özel bankacılık sektörünün de aynı şeyi yapmasını kolaylaştıracağını" belirtti.
Avrupalı hane halklarının tasarrufları yaklaşık 1.4 trilyon euro ile ABD'deki 800 milyar euro'nun çok üzerinde, ancak bu paranın çok az bir kısmı savunmaya yatırılıyor. Bu durum, bloğun vergi kuralları kapsamında savunma sanayiyi sürdürülebilir görmemesinden kaynaklanıyor.
Bu arada aralarında Fransa, İspanya ve İtalya'nın da bulunduğu bazı üye devletler, savunma sanayi üssünün güçlendirilmesini finanse etmek için Eurobond adı verilen tahvillerin çıkarılmasını talep ediyor. İlk olarak blok ekonomisini COVID-19 kaynaklı sersemlikten kurtarmak için ortaya atılan bu araca Hollanda ve Almanya gibi bazı ülkeler şiddetle karşı çıkıyor.