Yeni papanın, Papa Francis’in ilerici çizgisini sürdürecek biri mi yoksa Katolik Kilisesi’ni bambaşka bir yöne taşıyacak muhafazakâr bir isim mi olacağı belirsizliğini koruyor.
REKLAM
Dünyanın dört bir yanından gelen kardinaller, Çarşamba günü Vatikan’daki Sistine Şapeli’nde bir araya gelerek konklav adı verilen gizli bir süreçle yeni papayı seçecek.
Yeni Roma Piskoposu ve Katolik dünyasının ruhani lideri olacak kişi, göreve geldiğinde önemli sorunlarla karşı karşıya kalacak.
Bu sorunlar arasında, Papa Francis’in başlattığı LGBTQ+ bireylerle diyaloğun sürdürülüp sürdürülmeyeceği ve kadınların rahiplik veya diyakonluk görevlerine getirilip getirilmeyeceği gibi konular bulunuyor.
Papa Francis, LGBTQ+ Katoliklere kapı açan bir yaklaşımı benimsedi. 2013 yılında, eşcinsel olduğu iddia edilen bir din adamıyla ilgili olarak "Ben kimim ki yargılayayım?" ifadesiyle dikkat çekmişti.
Ayrıca, "eşcinsel olmak suç değildir" diyerek seleflerinden farklı bir tutum sergilemişti.
Francis, iklim değişikliği, yeni teknolojilerin etik boyutu ve göçmen hakları gibi küresel meselelerde de sesini yükseltmişti.
Ancak konklavın sonunda onun ilerici çizgisine yakın bir ismin mi yoksa kiliseyi daha geleneksel bir yola sokacak muhafazakâr bir adayın mı seçileceği henüz belli değil.
Peki, öne çıkan adaylar bu kritik konularda nerede duruyor?
Kardinal Pietro Parolin
70 yaşındaki Parolin, Papa Francis döneminde Vatikan Devlet Sekreteri olarak görev yaptı ve deneyimli bir diplomatik figür olarak biliniyor. Ancak pastoral deneyimi sınırlı ve Papa Francis’e göre daha muhafazakâr bir çizgide olduğu düşünülüyor.
LGBTQ+ konularında geleneksel tutumunu sürdürüyor. 2019’da, eşcinsel ilişkilere getirilen cezai yaptırımları kınayan açıklamayı yenilemedi. "Toplumsal cinsiyet ideolojisi"ni “ideolojik sömürgeleştirme” ve “son derece tehlikeli” olarak nitelendirdi.
Buna karşın, din adamları arasındaki cinsel istismar vakalarının eşcinsellikle ilişkilendirilmesini "ciddi ve bilimsel temeli olmayan" bir bağlantı olarak reddetti.
İklim krizi konusunda ise Papa Francis’e yakın duruyor. Vatikan’ın iklim eylemine bağlı olduğunu ifade eden Parolin, konunun dünyevi bir mesele olduğunu kabul etse de, "ahlaki ve etik bir boyutu" olduğunu da vurguladı.
Ukrayna ve Gazze’de devam eden savaşlar hakkında açık sözlü davranırken, bu çatışmaları "parça parça gelişen bir üçüncü dünya savaşı" olarak nitelendirdi. Öte yandan, kürtaj ve taşıyıcı anneliğe de karşı çıkarak taşıyıcı anneliği "kabul edilemez" bulduğunu söyledi.
Kardinal Luis Antonio Tagle
67 yaşındaki Tagle, bahisçilerin listelerinde adı geçen ilk Asyalı papa adayı. Kilisenin büyüme gösterdiği bir bölge olan Asya'dan gelmesi, sembolik bir anlam da taşıyor.
Pastoral, yönetimsel ve Vatikan deneyimine sahip olan Tagle, bazı çevrelerce yaşının gençliği nedeniyle uzun sürecek bir papalık istenmediği gerekçesiyle elverişsiz görülse de, “Asyalı Francis” lakabını taşıyor ve selefi gibi ilerici bir ajandayı sürdüreceği düşünülüyor.
İklim değişikliği konusunda Papa Francis gibi açık sözlü. Kilise içerisindeki bazı sert söylemlere — özellikle eşcinseller, boşanmışlar ve evlilik dışı çocuk sahibi olan anneler hakkında — karşı çıkarak, dışlanmış gruplara karşı daha şefkatli bir yaklaşım çağrısında bulundu.
2019’da “Çeşitliliği bir sorun olarak görürsek, sorun haline gelir. Ama bunu bir hediye olarak görürsek, birbirimizi tamamlayabiliriz,” dedi.
Tagle, sosyal medyayı aktif kullanan az sayıdaki kardinalden biri. Facebook'ta 600 binden fazla, X platformunda ise yaklaşık 39 bin takipçisi bulunuyor.
Kardinal Fridolin Ambongo Besungu
65 yaşındaki Ambongo, Afrika’nın en etkili dini liderlerinden biri olarak biliniyor ve Katolik inancına sıkı bağlılığıyla tanınıyor. Genel olarak muhafazakâr bir çizgide görülüyor.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde dinler arası hoşgörüyü savunması ve sosyal adalet konusundaki tavizsiz duruşuyla övgü alıyor. Ülkedeki yaygın yoksulluk ve yolsuzluk karşısında, hükümetin eylemsizliğini ve dış güçlerin doğal kaynakları sömürmesini sık sık eleştiriyor.
İklim krizini “ahlaki bir rezalet” olarak tanımlayan Ambongo, aynı zamanda eşcinsel çiftlerin kutsanmasını ise "kültürel sömürgeleştirme" olarak nitelendirdi.
LGBTQ+ konularında muhafazakâr olan Ambongo, "Bu bireyleri damgalamayız ama uygulamayı da teşvik etmeyiz," dedi.
Kadınların rahip olmasına dair açık bir destek vermemiş olsa da, Afrika'daki kilisenin bu konuya “özgün bir itirazı olmadığını” dile getirdi.
Kardinal Matteo Zuppi
69 yaşındaki Zuppi, Papa Francis’in "kenarda kalanlara hizmet" çizgisini sürdüren bir isim olarak görülüyor. Ancak yaşının görece genç olması, kısa süreli bir papalık isteyen kardinal grupları açısından dezavantaj olabilir.
Zuppi, ABD’li Cizvit papaz James Martin’in LGBTQ+ bireylere yönelik yaklaşımı ele alan kitabının İtalyanca baskısına önsöz yazarak dikkat çekti. Burada, kilisenin bu toplulukla kurması gereken köprünün “zorlu ama gerekli” olduğunu belirtti.
Zuppi, “Hiçbir şey yapmamak, yalnızlaştırır, acıya yol açar ve insanları uçlarda konumlanmaya iter,” ifadelerini kullandı.
Toplumun dışlanmış kesimleriyle yakın çalışmaları ve dünyadaki barış görüşmelerine aktif katılımıyla tanınıyor. 1992’de Mozambik’teki iç savaşın sona ermesini sağlayan barış görüşmelerinde baş müzakereci olarak görev yaptı.
Papa Francis tarafından Ukrayna için barış elçisi olarak atandı ve Moskova’da insani jestleri teşvik etmek üzere temaslarda bulundu. Aynı zamanda Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile de görüşmeler gerçekleştirdi.
Kardinal Peter Erdo
72 yaşındaki Erdo, muhafazakâr çevrelerin öne çıkan adayı olarak gösteriliyor. Ciddi bir ilahiyatçı, akademisyen ve eğitimci olarak biliniyor.
2002 yılından bu yana Estergon-Budapeşte Başpiskoposu olarak görev yapan Erdo, 2003 yılında Papa II. Jean Paul tarafından kardinal ilan edildi. 2005 ve 2013’teki konklavlarda oy kullandı.
Eşcinsel birlikteliklere karşı çıkan Erdő, boşandıktan sonra tekrar evlenen Katoliklerin komünyon almasına da karşı. 2015’te, bu kişilerin yeni evliliklerinde cinsel perhiz uygulamaları hâlinde komünyon almalarının mümkün olabileceğini savundu.
Geleneksel aile yapısının savunucusu olan Erdo, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ile yakın ilişkiler kurdu. Macaristan’da Onur Yürüyüşlerinin yasaklanması gibi politikaların ardından ismi daha çok gündeme geldi.
2015 yılında, Orta Doğu ve Afrika’dan gelen yüz binlerce mülteci Avrupa’ya ulaştığında, kilisenin insani sorumluluğunu vurguladı ancak Papa Francis gibi göçmen yanlısı net bir duruş sergilemedi.