Avrupa Parlamentosu’nun Anayasal İşler Komitesi (AFCO), Avrupa kurumları arasında varılan etik standartlar kurulunun hayata geçirilmesine yönelik planı Çarşamba günü reddetti. Karar, Avrupa Halk Partisi (EPP) ile sağ partilerin karşı oyları sonucu alındı.
REKLAM
2022'nin Aralık ayında Katar ve Fas’la bağlantılı yolsuzluk iddialarının ardından, AB kurumları etik davranış standartlarını geliştirmek amacıyla harekete geçti. 2024 baharında, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi dahil sekiz AB kurumu, "AB Kurumları ve Danışma Organları Üyeleri için Kurumlararası Etik Standartlar Kurulu" adı verilen yapının kurulması konusunda anlaşmaya vardı.
Bu kurul, her kurumdan birer temsilci ve beş bağımsız uzmandan oluşacaktı. Görevi, etik davranış için ortak asgari standartlar geliştirmek ve bu standartlara uyumu izlemekti.
Ancak bu anlaşmanın uygulanabilmesi için kurumların kendi iç düzenlemelerini yapması gerekiyor. Avrupa Parlamentosu’nda bu yöndeki ilk girişim başarısız oldu.
AFCO komitesi tarafından hazırlanan rapor; bağımsız uzmanların atanması, Parlamento’nun etik kuruldaki temsilcisinin belirlenmesi ve çıkar çatışmalarına karşı önlemler gibi düzenlemeleri içeriyordu. Her kurumun üst düzey bir temsilci ataması öngörülüyordu.
Oylamada Sosyalistler ve Demokratlar, Renew Europe, Yeşiller/Avrupa Özgür İttifakı (Greens/EFA) ve Sol grup lehte oy kullandı (13 oy). Buna karşılık, Avrupa Muhafazakârları ve Reformcuları, Avrupa Vatanseverleri ve Ulusların Avrupası gibi sağ partiler ile EPP ret oyu verdi. Toplam 17 hayır oyu ile öneri reddedildi. Özellikle EPP’nin karşıt tutumu belirleyici oldu.
EPP’nin sağ partilerle birlikte hareket etmesi, bu yasama döneminde sıkça gözlenen bir eğilimdi. Bu durum, 2024 Ekim’inde Edmundo Gonzalez’in Venezuela başkanı olarak tanınmasına dair oylamadan esinle “Venezuela çoğunluğu” olarak anılıyor.
Kurul tehlikede
Parlamento kaynakları, bu taslağın reddedilmesinin kuruldan tamamen vazgeçildiği anlamına gelmediğini belirtiyor.
Yeşiller/EFA grubu, konuyla ilgili Parlamento’nun hukuk servisinden görüş talep edeceğini, ayrıca bu konunun genel kurul gündemine alınmasının da olasılıklar arasında olduğunu açıkladı. Yeşiller, sosyalistler ve liberaller, Parlamento kurallarını değiştirmeden bağımsız uzmanların seçimi için alternatif yollar üzerinde çalışıyor.
Sosyalist AP üyesi Juan Fernando Lopez Aguilar, “Avrupa Parlamentosu’nun ilerici kanadı, EPP’nin aşırı sağla birlikte hareket ederek etik kurulun hesap verebilirliğine sırt çevirmesine rağmen, dürüstlük, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine bağlılığını sürdürüyor,” dedi.
Ancak şu anda kurulun geleceği belirsiz. Zira Avrupa Parlamentosu’nun sayıca en büyük grubu olan EPP, kurumun iç işleyişini etkileyen böyle bir yapıya güçlü şekilde karşı çıkıyor.
EPP’nin Anayasal İşler Komitesi sözcüsü Lorant Vincze, yaptığı basın açıklamasında, kurulun "masumiyet karinesini ihlal edeceğini ve siyasetçileri kamuoyu önünde damgalayacağını" savundu ve etik kurulu “geçerli bir soruya verilmiş yanlış bir yanıt” olarak nitelendirdi.
EPP’nin bu geri adımı, siyasi rakipleri tarafından eleştiriliyor. Zira 2024’te bu anlaşma bizzat merkez sağdan gelen Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola tarafından imzalanmıştı.
Lopez Aguilar, “Geçen yasama döneminde yaşanan Qatargate skandalının ardından güven kriziyle başa çıkmak için bağımsız uzmanların katılımıyla bir etik kurul kurulmasına karar verdik. Ancak bu yasama döneminde EPP desteğini geri çekiyor,” dedi.
Etik kurulu destekleyen gruplar, Metsola ile bir görüşme talep ediyor. “Anlaşmayı imzalayan kendisi, şimdi çözüm bulması gereken de o,” diye ekledi.