Trump Orta Doğu ziyaretinde, Katar yönetimini İran üzerindeki nüfuzunu kullanmaya ve İran'ı nükleer programından vazgeçmeye ikna etmeye çağırdı.
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump Perşembe günü yaptığı açıklamada, "savaşı kazanmış olmamıza" rağmen İkinci Dünya Savaşı'nda Müttefiklerin Nazi Almanya'sına karşı kazandığı zaferin 80. yıl dönümünü kutlamayan tek ülkenin ABD olduğundan yakındı.
Avrupa'daki Zafer Günü kutlamaları hakkında konuşan Trump, "Bizden başka herkes kutlama yapıyordu ama savaşı kazanan bizdik," dedi.
Bu yorumları, üç ülkeyi kapsayan dört günlük Orta Doğu turunun ikinci durağı olan Katar'da konuşlu ABD askerlerine hitaben yaptığı konuşmada dile getirdi.
Katar'daki El Udeid Hava Üssü, ABD'nin Irak ve Afganistan'daki savaşları sırasında önemli bir üs konumundaydı.
ABD'nin Yemen'deki İran destekli Husi isyancılara karşı yürüttüğü son hava harekatına da destek veren üssün saldırıları bölgedeki iki uçak gemisinden yapıldı.
Trump konuşmasında "sevdiğini" söylediği Fransa'nın adını anarak, "Bence savaşı kazanmak için Fransa'dan biraz daha fazla şey yaptık," dedi.
"Şimdi, Fransa'yı seviyoruz, değil mi? Ama bence savaşı kazanmak için Fransa'dan biraz daha fazlasını yaptık. Katılıyor muyuz? Ukalalık etmek istemem ama Hitler Eyfel Kulesi'nde bir konuşma yaptığında bunun pek de ideal olmadığını söyleyebilirim", dedi.
Katar ziyareti Trump yönetimi için büyük önem taşıyordu. Çarşamba günü Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani'nin Trump onuruna verdiği devlet yemeğinde Trump Doha'dan İran'la, özellikle de nükleer programıyla mücadelede yardım istedi.
ABD'nin 47. Başkanı, hızla ilerleyen nükleer programı konusunda Tahran'la bir anlaşmaya varma arzusunu defalarca dile getirmiş ve bu ülkenin gelişimini yavaşlatmasını ummuştu.
Katar, İsrail ile 19 aydır devam eden savaş sırasında Tahran'ın desteklediği Hamas ile yapılan müzakereler de dâhil olmak üzere, ABD ile İran ve vekilleri arasında arabuluculuk yaparak önemli bir rol oynadı.
Trump resmi akşam yemeğinde yaptığı konuşmada, "İran konusunda bana yardımcı olabileceğinizi umuyorum," dedi. "Bu tehlikeli bir durum ve biz doğru olanı yapmak istiyoruz."
Katar'a yönelik bu talep, Başkan Trump'ın çarşamba günü Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da düzenlenen Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) toplantısında liderlere yaptığı ve Tahran'ın Orta Doğu'daki vekil gruplara desteğini kesmesinin olası bir anlaşmanın ön koşulu olması şartıyla "bir anlaşma yapma" arzusunu dile getirdiği açıklamanın ardından geldi.
2015 yılında Demokrat Barack Obama yönetimi altında ABD ve İran, İran'ın uranyum stokunu önemli ölçüde azaltmayı ve zenginleştirmeyi en fazla yüzde 3,67 ile sınırlandırmayı taahhüt ettiği bir nükleer anlaşmaya varmıştı.
Ancak bu anlaşma Başkan Trump'ın görevdeki ilk döneminde feshedildi.
Halihazırda İran uranyumu yüzde 60'a varan oranlarda zenginleştirmektedir ki bu oran silah sınıfı malzeme için gereken eşikten küçük bir teknik adımdır. Tahran'ın elinde, bu yönde bir karar alması halinde birkaç nükleer silah üretmeye yetecek kadar stok da bulunuyor.
Katar Emiri çarşamba günü ABD yayın kuruluşu Fox News'e verdiği demeçte, "nükleer silahlardan arındırılmış bir bölge istediğimiz konusunda hemfikiriz ve bu bölgede bir nükleer yarışı göze alamayız," dedi.
Ancak Al Sani, "İran'ın nükleer - sivil bir nükleer güce sahip olma hakkı vardır, aynı zamanda bölgedeki hiç kimse için herhangi bir meydan okuma ya da tehdit oluşturmaz," dedi. El Sani meselenin diplomatik yollarla çözülmesi gerektiğini söyledi.
Geçen ayın başından bu yana Washington ve Tahran, Tahran'ın nükleer programına ilişkin dört tur görüşmeye katıldı. Trump bir anlaşmaya varılabileceğine inandığını ifade etti ancak zamanın hızla tükenmekte olduğu uyarısında bulundu.
Devlet yemeği sırasında İran liderlerini bir an önce harekete geçmeye ya da durumun doğrudan çatışmaya dönüşme potansiyeliyle yüzleşmeye çağırdı.
Trump, "Çünkü böyle şeyler başlar ve kontrolden çıkar," dedi. "Bunu defalarca gördüm. Savaşa gidiyorlar ve işler kontrolden çıkıyor ve biz bunun olmasına izin vermeyeceğiz."
Al Sani, Trump'ın İran'la ve Gazze'deki savaşı sona erdirme çabalarından büyük umutları olduğunu söyledi.
"Sizin bir barış adamı olduğunuzu biliyorum," dedi. "Bu bölgeye barış getirmek istediğinizi biliyorum."