Polonya'da da 18 Mayıs'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu, aşırı sağcı partilerin adaylarına çok yüksek bir destek olduğunu gösteriyor. Polonya'daki sağ kanat toplamda oyların yüzde 50'sinden fazlasını aldı.
REKLAM
Şubat ayında Avrupa, Almanya'daki parlamento seçimlerinde Federal Meclis'te ikinci güç haline gelen aşırı sağcı Almanya için Alternatif'in (AfD) aldığı sonuçla sarsıldı. Portekiz'de 18 Mayıs'ta yapılan parlamento seçimlerinin ardından aşırı sağcı Chega ülkedeki ikinci siyasi güç olabilir. Aynı gün Romenler de cumhurbaşkanlarını seçti. Aşırı sağcı Geroge Simion zaferden bir adım uzaktaydı.
Polonya'da da 18 Mayıs'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turu, aşırı sağcı partilerin adaylarına çok yüksek bir destek olduğunu gösteriyor. Polonya'daki sağ kanat toplamda oyların yüzde 50'sinden fazlasını aldı.
Kendisini muhafazakar-liberal bir parti olarak tanımlayan Konfederacja'nın cumhurbaşkanı adayı Slawomir Mentzen ve web sitesinden Yahudi karşıtı bir belge indirilebilen parti olan Konfederacja Korony Polskiej'den Grzegorz Braun birlikte neredeyse yüzde 21 destek topladı.
Oyları artık cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turuna kalan iki aday — liberal Yurttaş Platformu’ndan Rafał Trzaskowski ve sağcı Hukuk ve Adalet (PiS) partisinin desteklediği Karol Nawrocki — tarafından kazanılmaya çalışılıyor.
Peki, kimler Mentzen’e oy verdi?
Varşova Üniversitesi’nden siyaset bilimci Dr. Olgierd Annusewicz, Euronews'e "Mentzen'in seçmenleri homojen bir grup değil," dedi.
Mentzen, pazar günü toplam oyların yüzde 14,8’ini aldı.
"Bu seçmenler arasında kesinlikle izolasyonist düşüncelere sıkı sıkıya inanan, Avrupa Birliği’ne karşı olan ya da genel olarak – özellikle toplumsal meselelerde – çok geleneksel düşünen pek çok insan var. Slawomir Mentzen de zaten bu konularda açıkça görüş bildirdi," diye açıkladı Annusewicz.
Siyaset bilimciye göre Mentzen aynı zamanda serbest piyasa yanlılarından da destek aldı: "Bu insanlar yalnızca serbest piyasanın kendilerine mutluluk ya da devlete güven verebileceğine inanıyor."
Dr. Annusewicz, Mentzen’in gençlerden de destek aldığını belirtti.
“Bu mutlaka savunduğu görüşler nedeniyle değil. Her şeyden önce, sistem karşıtı olduğu için… Gençler çok sık sistemden, devletten ve onun kurumlarından hoşlanmaz. Ama aynı zamanda basitçe, onlara ‘havalı’ geldiği için de desteklemiş olabilirler,” dedi Dr. Annusewicz.
“Unutmayalım ki Mentzen adaylar arasında en genç olanıydı. Kendi tarzıyla bu genç kuşakla bir bağ kurmayı başardı.”
Peki ya Braun’un seçmenleri kim?
Konfederacja Korony Polskiej partisinden Braun, oyların yüzde 6,34’ünü alarak başkanlık yarışında dördüncü sıraya yerleşti. Oysa anketlerde yedinci sıradaydı.
“Elbette bu biraz şaşırtıcı, çünkü çok uç görüşleri olan, bunu açıkça ifade eden ve siyasi sahnede oldukça tartışmalı bir figür olan bir adayın çok fazla seçmene çekici gelmeyeceği düşünülebilir,” dedi Dr. Annusewicz Euronews’e.
Annusewicz’e göre Braun’un destekçileri arasında klasik siyasi partilerden umudunu kesen ve sağcı Hukuk ve Adalet partisinden uzaklaşan seçmenler de vardı.
Varşova Üniversitesi’nden Prof. Rafał Chwedoruk ise Braun’un özellikle ülkenin en muhafazakâr bölgelerinde yaşayan orta yaşlı erkeklerden destek aldığını söyledi.
Chwedoruk’a göre bu seçmenler Polonya’nın Ukrayna’daki savaşa sürüklenmesinden ve göç dalgasından endişe duyuyordu.
Siyaset bilimci, bu seçmenin "devletin öncelikle kendi ihtiyaçlarını karşılamasını istediğini ve aynı zamanda doğru ya da yanlış fark etmeksizin devletin kendisinden çok başkalarını desteklediği hissine kapıldığını" ve geleneğin onun için çok önemli olduğunu söylüyor.
"Nihayetinde böyle bir seçmen de muhtemelen bu tür klasik siyasi partilere olan inancını, sevgisini kaybetmiştir. Eğer sağ partilerden bahsediyorsak, Hukuk ve Adalet. Ve siyasi sahnenin bu sağ tarafında daha etkileyici başka birini aradı." - açıklıyor.
Mentzen ve Braun’dan ikinci tur adaylarına şartlı destek
Mentzen ve Braun, seçim sürecinde artan görünürlüklerini fırsata çevirmek istiyor ve ikinci tura kalan cumhurbaşkanı adaylarına destek vermek için çeşitli şartlar öne sürüyorlar.
Slawomir Mentzen, desteğini kazanmak isteyen adayların yerine getirmesi gereken sekiz şart açıkladı. Bu şartlar arasında mevcut vergilerin artırılmaması, Polonyalı askerlerin Ukrayna’ya gönderilmemesi ve Ukrayna’nın NATO üyeliğini onaylayan yasanın imzalanmaması yer alıyor.
Mentzen, Rafał Trzaskowski ve Karol Nawrocki’ye YouTube kanalında açık bir görüşme yapmayı teklif etti.
“Mentzen büyüyor, kendini merkeze koyuyor ve bugün oyunun patronu olduğunu gösteriyor. Slawomir Mentzen’in siyasi çıkarları açısından bu çok akıllıca bir hamle,” dedi Dr. Annusewicz.
Diğer yandan, Avrupa Parlamentosu üyesi olan Braun, gelecekteki cumhurbaşkanından “sözde Avrupa Birliği Göç Paktı’nı reddetmesini ve hem yasal hem de yasa dışı göçü durdurmasını,” talep etti.
Hem Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) hem de Yurttaş Platformu (Civic Platform) temsilcileri, kendi partilerinin Mentzen ve seçmenleri için en uygun ortak olduğunu savunuyor.
“Ben her zaman söyledim: Sağda düşman yoktur. Konfederacja ile bir koalisyondan yanayım,” dedi PiS milletvekili Janusz Kowalski.
Yurttaş Platformu milletvekili Krzysztof Kwiatkowski ise şöyle konuştu: “Hiç şüphem yok ki, Slawomir Mentzen’in seçmenleri — ki onların hangi konuları önemsediğini Mentzen açıkça ortaya koydu — Rafał Trzaskowski’nin söylediklerini dikkatle dinlerse, birçok konunun Trzaskowski’ye de yakın olduğunu fark edeceklerdir.”
Polonyalıların yüzde 50'si sağa oy veriyor
Polonyalı seçmenlerin yüzde 50'sinden fazlası 18 Mayıs'ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda oylarını sağdan yana kullandı.
"Bu sağ oy, biz vatandaşların biraz endişe duymamızdan kaynaklanıyor. Güvenlik durumundan endişe duyuyoruz, göç meselelerinden endişe duyuyoruz, insanoğlunun dünyanın geri kalanı karşısındaki konumundan endişe duyuyoruz. Ve sağ kanat yıllardır, tüm kötülüklerin ilacının kendileri olduğu ve bu güvenliği kendilerinin sağlayacağı inancını seçmenlere iletme ve yerleştirme konusunda oldukça tutarlı davranıyor" diyor Dr. Hab Annusewicz.
"Bugün Polonya siyaset sahnesinin bu merkezci kanadının önündeki en büyük zorluk, Polonyalıları güvenlikle de aynı şekilde ilgileneceklerine ikna etmek."