İzlanda Başbakanı, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ada ülkesinin bir ordusu olmamasıyla ilgili 'Bu, NATO'da oynayacak bir rolümüz olmadığı anlamına gelmiyor,' dedi.
REKLAM
İzlanda, Arktik bölgesindeki savunma ve güvenlik konularında daha fazla sorumluluk alması gerektiğini belirterek, bu doğrultuda savunma duruşunu ve harcamalarını gözden geçirdiğini açıkladı.
Başbakan Kristrun Frostadottir, Çarşamba günü Brüksel’de NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı görüşmenin ardından şunları söyledi: “Arktik söz konusu olduğunda, bu bizim alanımız ve burada daha fazla sorumluluk almamız gerekiyor. Arktik’te bizim de oyunda bir payımız olmalı ve sadece başkalarının yönettiği bir alan olmamalı.”
Frostadottir, bu durumun bir tehdit perspektifiyle yürütülse bile İzlanda için bazı fırsatlar da sunduğunu söyledi: “Bu konuya eğiliyoruz. Lahey Zirvesi'ne somut önerilerle gideceğiz, ardından harcama incelemelerimizde de bunu değerlendireceğiz.”
Trump’ın ‘Grönland’ çıkışı
ABD Başkanı Donald Trump, Grönland’ı zorla ilhak edebileceğini öne sürmüş, yarı özerk Danimarka toprağının uluslararası güvenlik açısından ABD’nin kontrolüne geçmesi gerektiğini savunmuştu.
Mart ayında Rutte’ye hitaben konuşan Trump, “Favori oyuncularımızdan birkaçı sahil boyunca dolaşıyor ve dikkatli olmalıyız. Bu bölge çok önemli hale geliyor, çünkü Asya’ya, Rusya’ya doğrudan deniz yolları var, her yerde gemiler dolaşıyor ve bir tür korumaya ihtiyaç var. Bu konuda bir anlaşmaya varmamız gerekecek,” dedi.
Rusya ve Çin Arktik’te ağırlığını artırıyor
Rusya ve Çin, Arktik Okyanusu'ndaki Atlantik ile Pasifik'i birbirine bağlayan Kuzey Deniz Rotası’ndaki (NSR) askeri ve ticari varlıklarını artırıyor. Küresel ısınma nedeniyle bu rota daha uzun süreler boyunca kullanılabilir hale gelirken, Çin’in Rus fosil yakıtlarına olan ilgisi de artıyor.
Rus devlet şirketi Rosatom, geçen ay yaptığı açıklamada bu rota üzerindeki yük taşımacılığının yıllık 37.9 milyon ton ile rekor kırdığını duyurdu. Bu, bir önceki yıla göre yüzde 4,4’lük bir artışa, on yıl öncesine göre ise neredeyse on katlık bir sıçramaya işaret ediyor.
Kendini “Arktik’e yakın devlet,” olarak tanımlayan Çin, Rusya ile birlikte bölgede askeri varlığını da artırıyor; ortak devriyeler ve tatbikatlar düzenliyor.
Trump'ın yeniden başkanlığa seçilmesinin ardından, Danimarka hükümeti Arktik ve Kuzey Atlantik'teki askeri varlığını güçlendirmek için 1.95 milyar euro ayıracağını açıkladı.
Yapay zekâ da devrede
İzlanda, NATO müttefikleri Norveç ve İngiltere ile birlikte Arktik’teki potansiyel tehditleri tespit etmek için artık yapay zekâ kullanıyor.
Frostadóttir, İzlanda’nın askeri gücü bulunmamasına rağmen NATO içinde güçlü bir savunma kapasitesine ve önemli bir role sahip olduğunu vurguladı.
NATO’nun yeni hedefi: GSYİH’nin %5’i
NATO ülkeleri şu sıralar savunma harcamaları hedefini GSYİH’nin yüzde 2’sinden yüzde 5’ine çıkarma görüşmeleri yürütüyor. Trump’ın sıkça dile getirdiği bu yeni hedefin yüzde 3,5’i doğrudan askeri harcamalara, %1,5’i ise altyapı ve siber güvenlik gibi savunmayla ilişkili alanlara ayrılacak.
Savunma bakanları gelecek hafta Brüksel’de bu konuda yeniden toplanacak. Yeni hedefin, haziran sonunda Lahey’de yapılacak NATO zirvesinde resmen onaylanması bekleniyor.
Frostadóttir, “Savunma yatırımları konusunda daha fazla harcama yapmaya hazırız. Keflavik Hava Üssü, limanlar ve ev sahibi ülke desteği gibi alanlarda kapasitemizi artırmayı planlıyoruz,” dedi.
“Arktik güvenliği konusunda da çok yapıcı görüşmeler yaptık. Kuzeydeki konumumuzun farkındayız; burası bizim evimiz, soyut bir kavram değil.”
Frostadóttir, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşın kendilerini de ilgilendirdiğini şu sözlerle ifade etti: “Evet, bu savaş uzak olabilir ama eğer doğu cephesinde kazanırlarsa bakışlarını kuzeye çevirebilirler ve biz orada yaşıyoruz. Bu nedenle bu savaş aynı zamanda bizim de mücadelemiz.”