Proba-3 olarak adlandırılan 210 milyon dolarlık görev, şu anda devam eden kontrol aşaması sırasında şimdiye kadar 10 başarılı güneş tutulması üretti.
REKLAM
Avrupa'ya ait iki uydu, tam bir güneş tutulmasını yapay olarak yaratarak bilim insanlarına istedikleri zaman saatlerce süren tutulma izleme fırsatı verdi.
Avrupa Uzay Ajansı, Paris Havacılık Fuarı’nda pazartesi günü bu tutulmalara ait görüntüleri yayımladı.
Geçen yılın sonlarında fırlatılan bu yörüngedeki ikili, Mart ayından bu yana Dünya’nın onlarca bin kilometre üzerinde hızla ilerlerken yapay güneş tutulmaları gerçekleştiriyor.
150 metre arayla uçan uydulardan biri, doğal bir güneş tutulmasında Ay’ın yaptığı gibi Güneş’i engelliyor; diğeri ise Güneş’in taç küresi olarak adlandırılan dış atmosferine teleskobunu yöneltiyor. Bu taç küre, ışıklı bir hale ya da taç şeklinde görülüyor.
Bu, 1.5 metreden daha küçük olan küp şeklindeki uzay araçlarının aşırı hassasiyet gerektiren uzun süreli ve karmaşık bir hareketi.
Uyduların uçuş hassasiyeti, bir tırnak kalınlığı kadar – milimetre mertebesinde – olmak zorunda. Bu titiz konumlandırma, GPS navigasyonu, yıldız takip sistemleri, lazerler ve radyo bağlantılarıyla otonom olarak sağlanıyor.
Proba-3 adı verilen görev, şimdiye kadar kontrol aşamasında 10 başarılı yapay güneş tutulması gerçekleştirdi.
Belçika Kraliyet Gözlemevi'nden ve yörüngedeki taç küre gözlem teleskobunun baş bilim insanı olan Andrei Zhukov, en uzun tutulmanın beş saat sürdüğünü belirtti. Zhukov ve ekibi, bilimsel gözlemlerin Temmuz ayında başlamasıyla her tutulmada altı saatlik bir totalite hedefliyor.
Zhukov, özel bir görüntü işleme gerekmeden korona (taç küre) görüntülerinin elde edilmesinin bilim insanlarını şimdiden heyecanlandırdığını söyledi.
Zhukov, e-posta ile yaptığı açıklamada, “Gözlerimize inanamadık diyebilirim,” dedi. “Bu ilk denemeydi ve işe yaradı. Gerçekten inanılmazdı.”
Zhukov, iki yıllık görev süresi boyunca haftada ortalama iki yapay güneş tutulması beklediklerini, toplamda yaklaşık 200 tutulma ve 1.000 saatten fazla totalite elde etmeyi öngörüyor.
Bu, bilimsel açıdan büyük bir fırsat çünkü doğal güneş tutulmalarında Ay’ın Dünya ile Güneş arasına mükemmel şekilde hizalanması ortalama 18 ayda bir olur ve totalite sadece birkaç dakika sürer.
Güneş hâlâ bilim insanları için gizemini koruyor, özellikle de yüzeyinden daha sıcak olan taç küresi.
Koronal kütle atımları, milyarlarca ton plazma ve manyetik alanın uzaya fırlatılmasına neden olur. Bu da jeomanyetik fırtınalara yol açabilir; elektrik ve iletişim sistemlerini bozabilir, geceleri beklenmedik yerlerde auroraların (kutup ışıkları) oluşmasına neden olabilir.
Daha önceki bazı uydular da yapay güneş tutulmaları oluşturmuştu; örneğin Avrupa Uzay Ajansı ile NASA'nın Solar Orbiter ve Soho gözlemevleri. Ancak bu görevlerde Güneş’i örten disk ile taç küreyi gözlemleyen teleskop aynı uzay aracındaydı.
Zhukov’a göre bu görevi benzersiz kılan şey, Güneş’i örten disk ile teleskobun iki ayrı uydu üzerinde ve dolayısıyla birbirinden oldukça uzakta olması.
Bu iki uydu arasındaki mesafe, bilim insanlarının Güneş'in kenarına en yakın taç küre kısmını daha iyi gözlemlemesini sağlıyor.
ESA’nın görev yöneticisi Damien Galano, Paris Havacılık Fuarı’ndan yaptığı açıklamada, “Bu görüntülerin kalitesinden son derece memnunuz; ve bu gerçekten de daha önce eşi görülmemiş hassaslıktaki formasyon uçuşu sayesinde mümkün oldu” dedi.