Dünyada çatışmaların, ekonomik sıkıntıların ve pandemilerin neden olduğu çalkantılı zamanlar, denize kıyısı olmayan ülkelerde bir dizi kendine has zorluğun yaşanmasına neden olur. İhracat hacminde ciddi bir düşüş meydana gelir ve ithalatta gecikmeler ve maliyet artışları yaşanır.
Örneğin COVID-19 krizi nedeniyle dünya çapında sınırlar kapandığında, denize kıyısı olmayan en az gelişmiş ülkeler kişisel koruyucu donanım ve solunum cihazı temin etmede büyük zorluklar yaşadı. Bu ülkeler aynı zamanda iklim değişikliğinin etkilerine karşı da daha hassas olurlar, çünkü doğal afetler ulaşım altyapılarını ve kamu hizmetlerini ağır biçimde etkiler.
REKLAMTürkmenistan hükümeti, bu tür sorunların uluslararası iş birliği çerçevesinde ele alınıp gerekli çözümlerin üretilebilmesi için, BM’nin Az Gelişmiş Ülkeler, Denize Kıyısı Olmayan Ülkeler ve Küçük Ada Devletleri Yüksek Temsilcilik Ofisi ile birlikte iki gün süren bir konferans düzenledi.
Mevcut zorluklar beraber çalışarak aşılabilir
Türkmenistan’ın Türkmenbaşı kentinde bulunan Avaza Kongre Merkezinde 15-16 Ağustos tarihlerinde düzenlenen “Aşkabat Süreci: Daha İyi Ulaşım İçin Yatırım” başlıklı konferans, denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkeler konusunda 2024 yılında düzenlenecek BM konferansına hazırlık sürecinin bir parçasını oluşturdu. 30’dan fazla ülkenden üst düzey devlet temsilcileri, uluslararası kuruluşlar, özel sektör temsilcileri ve konuyla ilgilenen çeşitli kişi ve kuruluşlar konferansa bizzat veya sanal olarak katılım sağladı.
Çeşitli ulaşım sistemlerinin entegrasyonu, iklim değişikliğinin etkileriyle mücadele ve çevreye verilen zararı asgariye indirme yöntemleri gibi çeşitli konuları ele alan konuşmacılar; doğal afetler, yükselen sıcaklıklar, eriyen permafrost tabakaları, çölleşme ve değişen yağış modelleri gibi etkenlerin özellikle denize kıyısı olmayan ülkelerde orantısız etkiler yarattığının altını çizdi.
Konferansta hava, kara, demir yolu ve deniz taşımacılığı sistemlerinin güncel durumu ve ulaştırma sektöründe dünya genelinde meydana gelen yeniliklerle ilgili sunumlar da yapıldı. Yapılması gereken yatırım da gerçekçi bir şekilde masaya yatırıldı: Denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkelerin küresel ortalama yoğunlukta ulaşım altyapılarına sahip olabilmeleri için inşa edilmesi gereken 46.000 kilometre demir yolu ve 200.000 kilometre asfalt kara yolu için yaklaşık 500 milyar dolar yatırım yapılması gerektiği tahmin ediliyor.
Bu konferansın temel hedefi, denize kıyısı olmadığı için başka ülkelerle yürüttükleri ticari faaliyetlerde kendi komşularına bağımlı olan gelişmekte olan ülkelere sürdürülebilir bir ulaştırma altyapısı kazandırma yönünde daha fazla uluslararası iş birliği sağlamak oldu. Türkmenistan, ulaştırma koridorları oluşturma yönünde uluslararası iş birliğini teşvik eden BM kararlarının alınmasında son birkaç yıldır önemli bir rol oynuyor.
REKLAMTürkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov konferansın açılış konuşmasında denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkelerin ulaştırma sektöründeki menfaatlerinin korunması için özel bir BM çalışma grubunun kurulması önerisinin ana hatlarını açıkladı ve bu ülkelerin uluslararası rollerinin BM desteğiyle geliştirilmesini dilediğini ifade etti.
Berdimuhammedov, konuşmasına şu sözlerle devam etti: “Denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkelerin uluslararası ulaştırmada oynadıkları rolün geliştirilmesi yönünde bir BM Genel Kurulu kararı üzerinde çalışmaya başlanması gerektiği ve bunun için doğru zamanın şimdi olduğu kanısındayız.”
Yazılı bir mesajla konferansa desteğini ifade eden BM Genel Sekreteri António Guterres de yetersiz ulaştırma altyapıları ve sınır geçişlerindeki karmaşık prosedürler gibi zorlukların aşılabilmesi için birlikte hareket edilmesinin son derece önemli olduğunu vurguladı.
COVID-19’un bilançosuna değinen Guterres, “Meydana gelen ekonomik yavaşlama, devletlerin uzun vadeli altyapı projelerini finanse etme gücünü sınırladı. Ulaştırma konusunu tekrar rayına oturtmak için birlikte çalışmamız gerekiyor” dedi.
Türkmenistan, sahip olduğu geçmişi sayesinde geleceğe şekil verebilecek özel bir konuma sahip
Dünyada yarım milyardan fazla insan, denize kıyısı olmayıp gelişmekte olan 32 ülkede yaşıyor. Bu ülkelerin her birinin dış ticaret işlemleri, denize doğrudan erişimi olan ülkelere kıyasla 1,4 kata kadar daha yüksek maliyetlerle gerçekleşiyor. Bu maliyetlerin bir nedeni coğrafi zorluklar, bir diğer nedeni ise az gelişmiş ulaştırma ağları.
Denize kıyısı olmayan daha az zengin ülkelerin gelecekteki ekonomik istikrarı, yalnızca uluslararası iş birlikleriyle elde edilebilecek inovasyonlara ve teknolojilere bağlı. Yoksulluğun azaltılması ve ekonominin geliştirilmesi, uygun ve sürdürülebilir ulaştırma sistemlerine sahip olunmadığında oldukça zor.
Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Raşid Meredov, “Viyana Eylem Planı ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri yönündeki çalışmaların başarısı, tamamen ülkelerimiz arasındaki dayanışmaya, karşılıklı anlayışa ve iş birliğine bağlıdır” dedi.
Türkmenistan, topraklarından geçen tarihî İpek Yolu nedeniyle uluslararası ticaret yollarının gelişmesinde yüzyıllar boyunca önemli bir rol oydı. Ülkenin ticaret bağlantılarının geliştirilmesinde tekrar önemli bir rol üstlenmesi, bu nedenle özel bir anlam da ifade ediyor.
