Kripto para sektörü en hızlı Asya'da büyüyor ve Donald Trump'ın ikinci dönemiyle birlikte ABD de yarışa katıldı. Bu arada Avrupa, ekonominin bu yeni sektörünü düzenlemeye odaklandı. Bu durum işletmeler ve müşteriler için ne anlama geliyor?
REKLAM
Gelişmiş şifreleme sistemlerine dayalı eş değer ödeme araçları olan kripto para birimleri birkaç yıldır popülerlik kazanmakta. En iyi bilinen kripto para birimi olan bitcoin 2009'dan beri piyasada. Bu süre zarfında bir bitcoin'in değeri birkaç sentten yaklaşık 120 bin dolara yükseldi.
Kripto paralar devlet kontrolündeki para birimlerine ve finansal sistemlere bir alternatif olarak ortaya çıktı, ancak son yıllarda bu yenilikçi finansal ürünler giderek ana akıma girmeye başladı ve yatırımcıların, finansal kurumların ve yasa koyucuların ilgisini çekti.
MiCA: Kripto paralara ilişkin Avrupa direktifi
Avrupa Birliği'nde kripto para birimlerinin statüsü, diğer hususların yanı sıra kripto para borsaları için zorunlu cüzdan ayrımı, yani müşterilere ait kripto para birimlerinin şirkete ait olanlardan ayrılması, zorunlu denetimler, sektördeki şirketler için kayıt ücretleri ve kripto para transferinin göndericisi ve alıcısının doğrulanmasına olanak tanıyan bir sistem olan seyahat kuralı olarak adlandırılan bir sistem getiren MiCA (Kripto Varlıklar Yönetmeliğinde Piyasalar) yönergesi ile düzenlendi. Uzmanlar, tüm bunların kripto para birimlerini bankacılık dünyasına yaklaştırdığını söylüyor.
Kripto para borsası olan zondacrypto'nun CEO'su Przemyslaw Kral, "MiCA, düzenleyiciler, hükümetler ve iş dünyası temsilcileri arasında beş yıllık bir istişare süreci sonunda oluşturuldu. Bunlar iyi tasarlanmış düzenlemeler," diyor. Kral'ın da belirttiği gibi, ABD'de kripto para birimlerini düzenleyen ve yakın zamanda kabul edilen yasalar da büyük ölçüde MiCA Direktifi'ni örnek alıyor. "Bu, Avrupa düzenlemesinin kötü bir şey olmadığını, aşırı düzenleme olmadığını kanıtlıyor. Sektörümüzün düzenlenmesi gerekiyor, sadece bunun mantıklı ve verimli bir şekilde yapılması gerekiyor. Estonya ve Kıbrıs'ta MiCA uyumlu bir lisans için başvuruda bulunuyoruz. Polonya'da bunu yapamıyoruz, çünkü henüz bir yasa yok, sadece bir taslak var," diye ekliyor.
Bir yasanın olmaması ya da aynı zamanda bir kripto para şirketinin Polonya'daki faaliyetlerini kaydettirememesi, sektör ve uzmanlar tarafından vurgulanan tek sorun değil. Önerilen Polonya yasa taslağı Avrupa direktifinden daha katı.
Düşünce kuruluşu Varşova Girişim Enstitüsü'nün başkan yardımcısı Piotr Palutkiewicz, "Polonya'da MiCA yönetmeliğinin uygulanması, aşırı düzenleme için bir ders kitabı örneğidir. Önerilen taslak, yenilikçi genç Polonyalı fintech şirketlerini boğma riski taşıyor," diyor.
Palutkiewicz'e göre Polonya'daki taslak, kripto para işinin bazı alanlarını kârsız hale getirecek, konunun değerine bağlı olarak çok yüksek ücretler getiriyor.
"Büyümelerini stablecoin ihracı üzerine planlayan şirketler Polonya'daki faaliyetlerini basitçe kapatacak, diğerleri ise yurtv dışına taşınacak, hizmetlerini gri piyasada Polonyalı tüketicilere fiilen sunacak, ancak Polonya yasal düzeni ve denetimi dışında kalacak. Eğer ücretler olacaksa, bunlar gerçek kârlarla bağlantılı olmalıdır. Geçiş döneminin uzunluğu da bir başka itiraz konusudur," diyen Palutkiewicz, "Mevcut 4-9 aylık süre şirketlerin uyum sağlaması için yeterli değil," ifadesine yer veriyor.
Polonya kökenli olup başka bir AB ülkesinde genişlemeye karar veren şirketlere örnek olarak İtalya, Romanya ve Bulgaristan'da popüler olan Avrupa'nın en büyük kripto para borsalarından biri olan zondacrypto verilebilir. Şirketin 200 çalışanının yüzde 80'i Polonyalı olmasına ve Polonya en büyük pazarı olmaya devam etmesine rağmen, işletme Estonya'da kayıtlı.
Zondacrypto CEO'su Przemysław Kral, "Estonya'da önümüze kırmızı halı serildi, Polonya'da ise ters köşeye yatırıldık. Kripto paralar Polonya'nın ihraç malı haline gelebilir ama siyasi irade eksik. Sorun, bilgi eksikliği ve eğitme isteğidir. Politikacılar kripto endüstrisi hakkındaki zararlı stereotiplere güvenmeyi tercih etmektedir. Polonya düzenleyici kurumu maalesef kripto para birimlerini bir fırsattan ziyade bir tehdit olarak görüyor. Bu arada, kripto para birimlerine çok açık bir toplumumuz var, harika uzmanlarımız var. Ve sonuçta bu şirketler diğer düzenleyicilerin yetkisi altında Polonya dışına taşınacak ve diğer ülkelerde vergi ödeyecekler. Estonya'daki zondacrypto şimdiden 6 milyon eurodan fazla KDV ödedi," diyor.
Kral, "Polonya'nın büyük bir kalkınma fırsatını kaçırdığını düşünüyorum," diyerek ekliyor.
Avrupa kripto para yarışında kaybedecek mi?
Kral, kripto para birimlerinin şu anda en hızlı Asya'da büyüdüğünü ve ABD'nin de son zamanlarda büyük bir ivme yakaladığını söylüyor. Ancak sektör Avrupa'da da çok istikrarlı bir şekilde büyüyor. AB düzenlemelerinin tüm Avrupa pazarını tutarlı bir evren haline getirmesi gerekiyordu, ancak Polonya ve Belçika gibi ortak yasanın uygulanmasını geciktiren ülkeler olduğu ortaya çıktı. Farklı ülkelerin Avrupa direktifine yaklaşımları da farklı. Sonuç olarak, Avrupa ortak pazarında engeller mevcut.
Kral, "Estonya ve Kıbrıs'ta MiCA lisansları için başvuruda bulunduğumuzdan, şu anda bir geçiş dönemindeyiz ve eskisi gibi faaliyet gösterebiliriz. Avrupa'da halihazırda ruhsat almış şirketler var. Bu durum esas olarak Malta'da kayıtlı olan ve bir nevi 'McDonald's lisansları' haline gelen kuruluşlar için geçerli. Şahsen, Maltalı yetkililerin bu piyasayı tam olarak MiCA düzenlemelerinin gerektirdiği şekilde düzenlediğine inanmakta zorlanıyorum. Biz daha zor olan yolu seçtik, çünkü işin uzun vadeli gelişimi için en başından itibaren daha titiz ve kısıtlayıcı bir düzenleyici ile çatışmayı tercih ediyoruz," diyor.
Bununla birlikte, yasalaşmış bir kanunun yokluğunda, bunun öngörülebilir gelecekte Polonya düzenleyicisi olacağına dair bir gösterge olmadığını da ekliyor.