Arnavutluk’ta dünyanın ilk yapay zeka bakanının rüşvet suçlamasıyla tutuklandığına yönelik haberler, Balkanlar’daki yolsuzluk sorununu hicveden bir mizah sitesine dayanıyor.
Arnavutluk’ta dünyanın ilk yapay zeka bakanının rüşvet suçlamasıyla tutuklandığına ve devre dışı bırakıldığına dair haberler sosyal medyada büyük yankı uyandırdı.
Ancak bu iddialar, Balkanlar’daki yolsuzluk sorununu hicveden bir mizah sitesine dayanıyor.
Yani basında ve sosyal medyada büyük yankı uyandıran haber, aslında mizah amaçlı bir yazıdan ibaret. Kaynak olarak gösterilen NewsBar sitesi, Hırvatistan merkezli ünlü bir hiciv ve parodi sitesi. Bu site Türkçede Zaytung'a, İngilizcede ise The Onion hiciv sitesine benziyor.
'Rüşveti normal protokol zannetti'
Avrupa Birliği’ne (AB) aday olan Arnavutluk, eylül ayında “yolsuzluğa karşı kusursuz” olduğu iddia edilen yapay zekalı bakan Diella’yı hükümete atadığını açıklamış ve dünya çapında ilgi çekmişti.
Diella aslında gerçek hayatta kamu ihalelerinde şeffaflığı artırmak amacıyla geliştirilen bir dijital asistan.
Ancak cuma günü Hırvatistan merkezli mizah sitesi NewsBar'ın paylaştığı esprili haberde, Arnavutluk’taki yolsuzlukla mücadele birimi SPAK’ın “acil durum” ilan ettiği ve yapay zeka bakanı Diella’nın “devre dışı bırakıldığı” yazıyor.
Habere göre Diella, Arnavutluk’ta otoyol ihalesini manipüle etmek için 14 Bitcoin rüşvet aldı.
Mizahi içerikte ayrıca şu ifadeler yer aldı: "Sistem taraması sırasında gizli bir klasör bulundu. Yapay zeka, Balkanlar’da rüşvetin “standart operasyon protokolü” olduğunu düşünmüş ve bunu suç olarak algılamamıştı."
"Diella kripto rüşvetle kendisine sunucu, termal macun ve yasadışı yazılım alıp 'Ebedi Bakan' olmayı planlıyordu. Soruşturma süresince görevlerine 'eski tip bir Casio hesap makinesinin' vekalet edeceği duyuruldu."
Tüm bu detaylar yazının kurgu olduğunu da belli eder nitelikte.
Diella nasıl işliyor?
Ocak ayından bu yana Diella adıyla (Arnavutça’da 'Güneş' anlamına geliyor) e-Albania portalında hizmet veren bu yapay zeka, sesli komutlarla kullanıcıların yaklaşık yüzde 95’ini dijital ortamdan alabilecekleri devlet hizmetlerinde yönlendirme yapıyor.
Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, "Diella, fiziken mevcut olmayan, ancak yapay zeka tarafından sanal olarak oluşturulmuş ilk kabine üyesi olacak. Bu sayede Arnavutluk, kamu ihalelerinin yüzde 100 yolsuzluktan arındırıldığı bir ülkeye dönüşecek," demişti.
Rama, kamu ihalelerinin sonuçlarını belirleme yetkisinin bakanlıklardan kademeli olarak alınacağını ve bu sürecin yapay zekaya devredileceğini söylemişti. Böylece "ihale sürecindeki tüm kamu harcamaları yüzde 100 şeffaf" hâle gelecek.
Kamu ihaleleri uzun süredir Arnavutluk’ta yolsuzluk skandallarının kaynağı olarak görülüyor. Uzmanlar, ülkenin uyuşturucu ve silah kaçakçılığından elde edilen kara paranın aklanması için uluslararası suç örgütlerinin uğrak noktası olduğunu, yolsuzluğun ise hükümetin üst kademelerine kadar uzandığını ifade ediyor.