Bölgedeki dang vakalarının sayısı, yetkililerin 1980 yılında takip etmeye başlamasından bu yana en yüksek seviyede.
REKLAM
Bölgesel sağlık yetkililerine göre, Karayipler ve Amerika kıtası dang hummasından ciddi şekilde etkileniyor. Bu yıl, sivrisinek kaynaklı virüsün 12,6 milyon şüpheli vakası rapor edildi. Bu sayı, 2023'te bildirilen vakaların neredeyse üç katı. İklim değişikliğinin etkisiyle artan sıcaklıklar, sivrisineklerin daha geniş alanlara yayılmasına yol açarak vakaların küresel ölçekte artmasına neden oldu.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ - WHO) Amerika kıtasındaki bölgesel ofisi olan Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO), dang hummasından kaynaklanan ölümlerin de arttığını bildirdi. 2023'te 2.467 olan ölüm sayısı, 2024'te 7.700'ü geçti.
PAHO Direktörü Jarbas Barbosa, yaptığı açıklamada, Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere bölgedeki vaka sayısının, kayıtların tutulmaya başlandığı 1980 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını belirtti. Barbosa, "Bu doğrudan iklimsel olaylarla bağlantılı" diyerek, yüksek sıcaklıklar, kuraklık ve sellerin etkilerini vurguladı.
Hızlı nüfus artışı, plansız kentleşme ve kötü sağlık koşulları, dang hastalığının artışına katkıda bulundu. PAHO'ya göre, dang virüsü geçen yıldan bu yana dünya çapında yayılmış ve daha önce bu hastalığın görülmediği bölgelere de sıçradı.
Dangın tehdit olduğu yerler
Brezilya, 10 milyondan fazla vaka ile en fazla dang vakası bildiren ülke olurken, onu 580.000'den fazla vaka ile Arjantin ve yarım milyondan fazla vaka ile Meksika takip etmektedir. Karayipler'de ise Guyana, 41.000'den fazla vaka ile başı çekerken, Fransız Guyanası, Dominik Cumhuriyeti ve Martinique onu izlemekte.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verilerine göre, bu yıl Kaliforniya, Florida ve Teksas eyaletlerinde dang virüsü vakaları bildirildi.
Dang virüsünün dört tipi bulunuyor: bir, iki, üç ve dört. Bir virüs türüne sahip olmak, diğerlerine karşı bağışıklık sağlamaz. PAHO'nun arboviral hastalıklar danışmanı Thais dos Santos'a göre, on yıldan sonra ilk kez, yılın ikinci yarısında Meksika, Orta Amerika ve Karayipler'in bazı bölgelerinde dang serotip üç baskın hale geldi.
Enfekte olan birçok kişi hastalanmazken, bazıları baş ağrısı, ateş ve grip benzeri semptomlar yaşar. Şiddetli vakalar, ciddi kanama, şok ve ölüme yol açabilir. Tekrarlanan enfeksiyonlar ise özellikle tehlikeli olabilir.
Dang vakaları genellikle yağışlı mevsimlerde artar. Ancak, Mart ayı sonlarında Porto Riko'da bir salgın ilan edilmiştir ve yetkililer geçen ay, bölge sakinlerinin işbirliği yapmadığı takdirde hastalığın kontrol edilemeyeceği konusunda uyarıda bulundu.
Hükümet verilerine göre, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) topraklarında bu yıl şimdiye kadar 4.900'den fazla vaka ve en az dokuz ölüm bildirilmiş olup, vakalar geçen yıla göre neredeyse dört kat artmıştır.
Sivrisinek kontrol çabaları
Porto Riko Üniversitesi'nde İngilizce profesörü olan 55 yaşındaki Lydia Platon, Ekim ayında dang hummasına yakalandı.
"Sürekli ateşiniz var. Korkunç titremeleriniz var," dedi. "Enerjimin henüz geri geldiğini hissetmiyorum."
Mahallesinde altı hafta içinde beş vaka görüldüğünü belirten Platon, bu vakalardan o dönemde yağan şiddetli yağmurları, durgun ve birikmiş suları sorumlu tutuyor.
Porto Rikolu yetkililer halkı sivrisineklerin yumurta bıraktığı durgun sulardan kurtulmaya çağırırken, Trinidad ve Tobago hükümeti de mülkleri sivrisineklerin üreme alanı haline gelen kişilere para cezası vermeye başladı.
Barbosa, bu yıl Kosta Rika, Meksika ve Paraguay'daki vakaların üçte birinden fazlasının 15 yaşından küçük çocuklarda görüldüğünü ve Guatemala'da çok sayıda çocuk ölümünün rapor edildiğini söyledi.
Dos Santos, Peru, Brezilya ve Arjantin'de dang hummasına karşı aşıların kullanılmaya başlandığını ve Honduras'ın da önümüzdeki yıl bu aşılara kavuşmasının planlandığını, ancak bu aşıların daha çok çocuklara yönelik olduğunu ve en çok dang hummasına bir kez yakalanmış olanlarda etkili olduğunu söyledi.
Tedariklerin sınırlı olduğunu ve aşıların bulaşma üzerinde büyük bir etkisi olmasının beklenmediğini belirtti. Önleyici tedbirlerin önemini koruduğunu vurguladı.
"Sivrisinek yoksa dang da yoktur," dedi.