Mineral ve kimyasal güneş kremleri farklı şekillerde etki gösteriyor ancak doğru kullanıldıklarında her ikisi de güvenli kabul ediliyor.
REKLAM
Mineral güneş kremleri, kimyasal muadillerine kıyasla daha nazik veya daha güvenli oldukları iddialarıyla son yıllarda popülerlik kazandı.
Ancak ikisi arasındaki gerçek farklar, çoğu tüketicinin fark ettiğinden daha teknik olup, bilim insanlarının sağlık etkileri hakkındaki bilgilerini yanlış anlamayı kolaylaştırıyor.
Bu güneş kremlerinin farkları, temel olarak aktif bileşenlerine ve ultraviyole (UV) ışınlarını nasıl engellediklerine dayanıyor.
Kimyasal güneş kremleri, UV radyasyonunu emip ısıya dönüştürerek ciltten uzaklaştırıyor. Fiziksel güneş kremleri olarak da adlandırılan mineral güneş kremleri ise, ince bir bariyer oluşturarak UV ışınlarını ciltten uzağa yansıtıyor veya dağıtıyor.
“Mineral” ve “kimyasal” terimleri yanıltıcı olabilir çünkü tüm güneş kremlerinde kimyasal maddeler bulunuyor. Pek çok mineral bazlı formül, aktif bileşenlerin etkinliğini artırmak için “güçlendirici” maddeler de içeriyor.
Zürih ve Basel üniversitelerinde dermatofarmakolog (ilaçların cilde etkisini inceleyen uzman) olarak görev yapan Christian Surber, daha doğru tanımlamanın “çözünür” güneş koruyucu filtreler—yani cilde nüfuz edenler—ve bunu yapamayan “çözünmez” filtreler olabileceğini belirtiyor.
Euronews Health’e konuşan Surber, “Aslında fark, sadece filtrelerin etki mekanizmasından kaynaklanıyor. Biri emerek, diğeri dağıtarak koruyor,” dedi.
Güneş kremi ve sağlık ilişkisi
Güneş kremlerinin sağlık üzerindeki etkilerine dair endişeler yeni değil. Bu nedenle Avrupa Komisyonu Tüketici Güvenliği Bilimsel Komitesi (SCCS), 2021 yılında mineral olmayan üç UV filtresinin –oksibenzon, homosalat ve oktokrilen– güvenliğini değerlendirdi. Bu maddelerin endokrin bozucu (hormon sistemine zarar verebilecek) etkileri olabileceği yönünde kaygılar bulunuyordu.
SCCS, homosalat ve oksibenzonun o dönemde yaygın kullanılan konsantrasyonlarda güvenli olmadığını, oktokrilenin ise yüzde 10'a kadar güvenli sayılabileceğini açıkladı. Ancak verilerin yetersiz olduğu da not edildi.
Örneğin bir analiz, laboratuvarda sıçanlara verilen oksibenzonun hormon bozucu etkilerine benzer bir etkiyi insanlarda yaratması için her gün 277 yıl boyunca güneş kremi kullanılması gerektiğini tahmin ediyor.
Yine de Avrupa Komisyonu, 2022 yılında bu filtrelerin güneş kremlerindeki oranlarını azaltan yeni sınırlamalar getirdi.
Euroconsumers ve Belçika’daki tüketici koruma grubu Test-Achats’tan Laura Clays, “Artık bu maddeleri piyasada pek görmüyoruz çünkü üreticiler, ya sorun yaratabileceğini biliyor ya da birkaç yıl içinde Avrupa pazarında yasaklanacağını öngörüyor,” dedi.
Hassas ciltler ve etkili koruma arayışı
Potansiyel risklerin ötesinde, hassas ciltli bireyler genellikle mineral içerikli –çinko oksit ve titanyum dioksit gibi maddeler içeren– güneş kremlerini tercih ediyor. Çünkü bu içerikler cilt tahrişine daha az yol açıyor.
Ancak Clays’in belirttiğine göre, tüketici testlerinde sadece mineral filtre içeren bazı ürünlerin, etiketlerinde belirtilen SPF koruma seviyesinden daha düşük performans gösterdiği ortaya çıktı. Bu da “sadece mineral filtre içeren ürünlerin yeterli koruma sağlamadığı” anlamına geliyor.
Mineral kremler cilde emilmediği için, kullanıcıların vücutlarını tamamen kapladıklarından emin olmaları gerekiyor. Clays’in testlerine göre, mineral kremler ciltte beyaz bir tabaka bırakabildiği için tüketiciler bu ürünleri daha seyrek tekrar uygulama eğiliminde oluyor.
Yine de doğru kullanıldığında, hem kimyasal hem de mineral güneş kremleri dermatologlar ve sağlık otoriteleri tarafından güvenli ve etkili kabul ediliyor.
Surber, “Temel olarak tüm güneş koruyucu filtrelerin güvenlik profilleri düzenleyici kurumlar tarafından değerlendirilmiş ve güvenli bulunmuştur,” diyor.
Sonuç olarak, uzmanların görüşü net: en iyi güneş kremi, düzenli olarak kullanacağınız ürün.
Clays, “Sağlık açısından bakıldığında, ikisi arasında büyük bir fark yok,” diyor.