Ekim ayı, kadınlarda en yaygın kanser türü olan meme kanseri ile mücadelede erken teşhisin ve eğitimin önemine dikkat çeken 'Meme Kanseri Farkındalık Ayı'dır.
REKLAM
Her 20 kadından biri yaşamları boyunca meme kanseri teşhisi alacak ve bu, kadınlar arasında en yaygın kanser türü haline gelecek.
2022'de dünya genelinde tahmini 2,3 milyon kadına meme kanseri teşhisi kondu ve yaklaşık 670 bini bu hastalıktan öldü. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) aynı yıl sadece Avrupa'da yaklaşık 558 bin yeni vaka kaydetti.
Tıbbi ilerlemelere rağmen, erken uyarı işaretleri ve ne zaman yardım aranacağı konusundaki farkındalık yetersiz kalıyor. Bu da ciddi sağlık sonuçlarına yol açabiliyor.
Örneğin, İsveç'teki Karolinska Enstitüsü'nden 2025'te yapılan bir çalışma, ilk meme kanseri tarama randevusunu kaçıran kadınların hastalıktan ölme riskinin yüzde 40 daha fazla olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, 1991 ile 2020 yılları arasında tarama için davet edilen yaklaşık 434 bin kadının verilerini analiz etti. Neredeyse üçte biri ilk randevularına katılmadı ve bu kadınlar ileri evrede teşhis alma olasılığı daha yüksek ve gelecekteki taramalara katılma olasılığı daha düşüktü.
Erken teşhisin önemi
Texas Üniversitesi'nde kadın sağlığı profesörü ve doğum uzmanı jinekolog (OB/GYN) Dr. Denise Johnson, erken teşhisin yaratabileceği farkı vurguladı.
“Erken teşhis, meme kanseri tedavisinin anahtarıdır,” dedi ve son yıllardaki teknolojik ve tıbbi ilerlemelerin tedavi sonuçlarını artırabileceğini belirtti.
Johnson, “Meme kanserini erken teşhis ettiğimizde hayatta kalma oranları mükemmel. Teşhisten sonraki beş yıl içinde yüzde 90 kadar yüksek olabilir. Bu oran geç teşhisle önemli ölçüde azalır,” dedi.
Erken teşhis için en güvenilir araç mamogramlar olmaya devam ediyor. Avrupa Birliği yönergeleri, meme kanseri riski ortalama olan kadınların 40'lı yaşlarının ortalarından itibaren yıllık taramalardan geçmelerini öneriyor.
15 ila 20 dakika süren X-ray taraması, kendi kendine muayenelerde fark edilemeyen kitleleri veya anormallikleri tespit edebilir.
Ailesinde meme kanseri öyküsü olanlar veya bilinen genetik mutasyonları olanlar düzenli taramalara daha erken başlamalıdır. Meme kanseri riski yaşla, aile öyküsüyle ve belirli genetik faktörlerle artar.
Araştırmacılar, meme kanseri vakalarının yaklaşık yüzde 5 ila 10'unun kalıtsal hatalı bir gen tarafından kaynaklandığını tahmin ediyor.
Johnson, klinik muayenelerin yanı sıra kadınların kendi vücutlarının normalini anlamaları gerektiğini de söyledi.
“Göğüslerinizin nasıl göründüğünü ve nasıl hissettirdiğini bilmek ve herhangi bir değişiklik olursa buna dikkat etmek önemlidir,” dedi. “Bunu doktorunuza belirtin ki ek görüntülemenin gerekli olup olmadığını tartışabilelim.”
Meme kanserinin erken belirtileri, göğüste veya koltuk altında yeni bir kitle, göğsün bir kısmında kalınlaşma veya şişlik, meme başı bölgesinde kızarıklık veya pul pul dökülme veya göğsün boyutunda ya da şeklinde herhangi bir değişiklik olabilir.
Erkeklerin meme kanserine karşı bağışık olmadığını belirtmek önemli. Erkeklerde görülen vakalar genel olarak yüzde 1 gibi düşük bir oranda olsa da, yeni kitlelere veya meme dokusundaki değişikliklere dikkat etmelidirler.
Sonuçları anlama ve tedavi seçenekleri
Anormal bir mamogram otomatik olarak kanser anlamına gelmez. Teşhisi doğrulamak için biyopsiler de dahil olmak üzere takip testleri gereklidir.
Johnson, “İlk anormal mamogramdan bile, bir teşhisin olup olmadığını netleştirmek ve bir teşhisi tedavi edebilmek için birçok adım olduğunu bilmek önemlidir,” dedi.
Eğer kanser doğrulanırsa, tedavi seçenekleri hastalığın türüne ve evresine bağlıdır ve cerrahi, kemoterapi veya hormon tedavilerini içerebilir.
Büyüyen küresel endişeler
2050 yılına kadar, meme kanseri ölümlerinin tüm dünyada yüzde 68 artması, yeni vakaların ise yüzde 38 artması bekleniyor. Bu da yılda 3,2 milyon yeni vaka ve 1,1 milyon ölüm anlamına geliyor.
IARC bilim insanı ve çalışmanın yazarlarından Dr. Joanne Kim bir açıklamada,“Her dakika, dünya genelinde dört kadına meme kanseri teşhisi konuyor ve bir kadın bu hastalıktan ölüyor ve bu istatistikler kötüleşiyor,” diyerek gelişmekte olan ülkelerin orantısız bir şekilde etkileneceği konusunda uyardı.