1945’te İkinci Dünya Savaşı’nın galipleri Yalta’daki Livadia Sarayı’nda yeni bir dünya düzeni kurmak için biraraya geldi.
Kırım’ın bu liman kenti son yedi yıldır Avrupalı politikacıları, ekonomistleri ve birçok önemli ismi dünyanın geleceğini tartışmaları için ağırlıyor.
Avrupa Yalta Stratejisi (YES) demokratik değerleri daha fazla tanıtmak ve Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne üyeliğine destek sağlamak için her yıl düzenleniyor
Bu senenin sorusu: “Ukrayna batıya mı doğuya mı yönelmeli?” oldu.
Katılımcılar arasında Ukrayna devlet başkanı, başbakan, meclis başkanı ve Avrupa Komisyonun genişlemeden sorumlu üyesi vardı.
Konuşmasında batılı politikacılara seslenen başkan Viktor Yanukovich Avrupa Birliği’ne giriş sürecindeki yavaşlıktan şikayet etti:
“Ukrayna’nın Avrupa’dan başka alternatifi yok. Fakat Birlik daha Ukrayna’nın adaylığını tartışmaya bile hazır değilken biz ulusal çıkarlarımız doğrultusunda kendi yolumuzu ve entegrasyon metodlarımızı belirleyeceğiz.”
Brüksel, Kiev yönetimine üyelik konusunda net bir takvim sunmuyor. Şu an için görüşmeler ortaklık anlaşması temelinde yürüyor. Avrupa Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Stefan Füle’yse bunun ortaklıktan öte bir anlaşma olduğunu savunuyor:
“Müzakereciler ekim başında bir görüşme gerçekleştirdiler. Bu çok kapsamlı bir anlaşma ve sadece serbest ticaretle alakalı değil. Bu anlaşma Ukrayna’ya Avrupa Birliği’nin iç pazarına ulaşma imkanı tanıyor. Bu anlaşmanın sağladığı katma değerlerin ve her iki taraf için artılarının eksilerinin farkında olmalıyız.”
Brüksel bu ilk adımın detayları üzerinde çalışırken Yanukovich’in başkanlığa seçilmesinin ardından Ukrayna ve Rusya arasında bir yakınlaşma oldu.
Eylül ortasında Yanukovic ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev iki ülke arasındaki sınırdan geçen bir klasik otomobil yarışına katıldı. Bu beş yıllık gerginliğin ardından buzların eridiğini gösteren sembolik bir etkinlikti.
Rusya Maliye Bakanı Alexei Kudrin iki ülke arasında gelişen ilişkilerden bahsedenlerden biriydi:
“Ukrayna’yı Avrasya Ekonomik Topluluğu’nun krizle mücadele fonuna davet ettik. Eğer Ukrayna bunun bir üyesi olursa destek alabilecek. Bununda ötesinde Rusya’nın IMF’deki temsilcisi olarak IMF’yi Ukrayna’ya kredi sağlaması konusunda ikna etmek için çalışabilirim.”
Rusya’nın enerji devi Gazprom Ukrayna üzerinden Avrupa’ya doğal gaz taşıyan boru hattının işletmesini devralmak istiyor. Ukrayna ise boru hattının modernizasyonunda Avrupa’nın rol almasını istiyor. Fakat Avrupalılar bu konuda isteksiz görünüyor.
Sebebini İngiliz uzman Alain Riley açıklıyor:
“Ukrayna’nın aşması gerektiği engellerden biri de neden Avrupalıların buraya yatırım yapması gerektiği. Eğer biz Kuzey Akımı’ndan veya Yamal Bir’den sıvı doğal gaz alabiliyorsak Ukrayna’dan gelen gazın ne anlamı var? Bu, transit gazdan daha çok Ukrayna’nın kendi doğal gaz rezervlerini değerlendirmesi ve bunu Avrupa’ya satmakla ilgili.”
Doğu Batı sorusuyla alakalıysa Ukraynalı politikacılar taraf seçmeden daha öncelikli meseleler olduğunu söylüyor.
Peki zirvenin organizatörü bu konuda ne düşünüyor?
“Bu reformlara her halükarda ihtiyacımız var. Bunları hayata geçirdiğimiz zaman doğru yolda ilerliyor olacağız ve bu defa herkes bizi isteyecek ve o zaman kimle olmak istediğimizi seçebileceğiz.”
Ama şu an için Ukrayna’nın IMF kredilerine ihtiyacı var ki bu da hükümetin kamu harcamalarını kısıp bütçe açığını kontrol altına alması halinde mümkün olacak.