Burada Yunanistan’da, 26 yaşın altında olanlarin yüzde 55 işsiz. Fakat bu durum sadece Yunanistan’a özgü değil. Avrupa Birliği’nde dört işsizden biri bu yaş aralığında. Peki neden gençler iş bulamıyor ve neden Avrupalı liderlerin bu büyüyen soruna tepkisi bu kadar yavaş oluyor ?
Mary 19 yaşında Atina’da yaşıyor. Üniversiteye gitmemiş ama hemen iş bulmuş ve çalışmaya başlamış. Televizyon satılan bir şirketin çağrı merkezinde haftada 5 gün, günde 8 saat çalışıyor. Maaşı ise haftada sadece 20 euro. Mary anne, babası ve kardeşi ile birlikte yaşıyor. Babası boyacı, çok fazla işi yok. Annesi evlere temizliğe gidiyor. Aylık gelirleri çok az.Peki neden Mary bu işte kalmak zorunda ?
Mary Kolonia:
“Çünkü başka iş bulamadım. Ailemden de sürekli para almak istemiyorum. Zaten kötü durumdayız. Yani onları üzmek istemem. Haftada 20 euro alıyorum. Para 3-4 gün içinde bitiyor. Sonra yine parasızım.”
Mary ve ailesi Yunan kökenli Arnavutlar. Yunanistan’da iş patlaması olduğu zamanlarda daha şiyi bir hayat umuduyla gelmişler. Bugün, daha iyi bir yaşam hayali uzak görünüyor.
Mary Kolonia:
“Hiç ummadığımız bir hale düştük. Bazen süt yada ekmek alacak paramız bile olmuyor. Kızgın değilim çünkü benim gibi aynı durumda olan binlerce genç var. Ama çaresizim.”
Bu sadece Yunanistan’a özgü bir problem de değil. Bütün Avrupa Birliği’nde krizin ilk kurbanları 25 yaş altı gençler.
Birlikteki 27 ülkenin 8’i dışında üye ülkelerdeki genç işsizlik oranı yüzde 20’yi aştı. Kırmızı alarm veren İrlanda, Slovakya, İtalya, Portekiz, İspanya ve Yunanistan’da ise bu yaş aralığındaki iki kişiden biri işsiz.
Nick Malkouttzis’in Avrupa’daki 30 yaş altı geç işsizlik üzerine bir araştırması var. Malkouttzis, gelecek umutları olmayan bu gençlerin artık AB liderlerinin görmezden gelemeyeceği sosyal bir patlayıcıya dönüştüğünü söylüyor:
“Kısa bir şekilde elinizdeki 10 gençten 7’si işsiz. Bu durum onları hayal kırıklığına uğratmış, iş bulamadıkları için oldukça kızgınlar.
İşte tehlikeli bir durum söz konusu. Bu durumdan çıkabilmenin ise şimdilik iki yolu var gibi görünüyor. Yurtdışına çıkmak bunlardan biri. Hali hazırda 120 bin üniversite mezunu genç, yurtdışında okuyor ve çalışıyor. Bu sayı arttıkça artıyor. Diğer taraf ise giderek umutsuzlaşıyor ve sisteme daha da öfkeleniyor. Yunanistan’daki karar mercileri de bu durumda aşırı çözümlere başvuruyor.”
Yunanistan’ın ilk AB-IMF planını imzaladığı 3 yıl öncesinden bu yana bu tarz protesto gösterileri artık çok tanıdık hale geldi. Genç nesil, siyasetçilerin onlara bıraktığı ekonomik kriz, maaş kesintileri, yüksek vergiler ve gençler için yer kalmayan küçülen iş piyasanını protesto ediyor.
Geçen ay, Avrupa’nın iki büyük ekonomisi Almanya ve Fransa, İşsizlik 27 milyona ulaşınca uyandılar ve o sosyal kriz kahvesinin acı kokusunu aldılar. Angela Merkel ve François Hollande, Avrupa’daki gençlere yatırım şansı veren “Yeni çözüm” adı altında yeni bir vizyon duyurdu.
François Hollande:
“Biz Avrupa’nın, özellikle gençler arasındaki işsizlik sorununa daha fazla dikkat etmesini istiyoruz.”
Angela Merkel:
“İspanya’da, İtaya’da, Portekiz’de yada Yunanistan’da kabul edilen planların içeriğine bakarsanız, bunun sadece bütçe konsolidasyonu ile alakalı olmadığını görürsünüz. Bu planlar, ülkeyi tamamen değiştirecek reformlar içerir.”
Fakat eleştirmenler, Yunanistan’daki iş piyasasında gerçekleşen büyük reformların gençleri piyasa dışına sürüklediğini söylüyor.
“Yeni çözüm” adlı bu plan ise 2 milyar euroluk bir finasman ile küçük ve orta ölçekli işletmelere istihdam sağlamayı hedefliyor.
Aynı zamanda Almanya gibi iş imkanı daha fazla olan yerlere gidebilmek için yabancı dil eğitimi sağlayan fonlar da var.
Fakat bu plan Yiannis Spanos gibiler için çok geç. Yiannis ailesi ile yaşıyor. Yıllardır da iş başvurusu yapıyor.
Yiannis Spanos:
“28 yaşında üniversite mezunuyum. Fakat hiçbir alanda iş bulamıyorum. Başvurduğum yerler bana geri dönmüyor.”
Bu arada Yiannis yeni çözüm vizyonu ile kendi restoranını açabileceğini düşünüyor ama bu konuda çok şüpheci. Çünkü ona göre konu iş imkanı yaratmaya gelince, siyasetçilerin sicili pek de iyi değil.
Yiannis Spanos:
“İlk önce suçu kendimizde aramalıyız. Çünkü onlara biz oy verdik. Politikacılara gelince bu kadar yıl boyunca iktidardaydılar ve hiçbir şey yapmadılar. Her şeyi olduğu gibi bıraktılar.”
Yunanistan’ın ilk kurtarma planından bu yana yaklaşık 70 bin küçük ve orta ölçekli firma kapıya kilit vurdu. Yunanistan’ın iş çevrelerine göre bu yeni çözüm anlaşması eğer küçük düşünülürse işe yarayabilir. Avrupa’da 25 milyon kobi ve 27 milyon işsiz var. Bu iş adamlarına göre, eğer her firma bir kişiyi işe alsa problem çözülür. Fakat endişler, bu yeni çözüm anlaşmasının pratiğe geçmesinin zaman alacağı yönünde.
Vassilis Korkidis:
“Bence bu anlaşma işe yarayabilir. Fakat şu sıralarda değil. Sanırım 2014-2020 arası öngörülen bir anlaşma bu. Doğrusunu söylemek gerekirse önümüzdeki 6 ay, yada bir yıl Yunanistan için oldukça uzun bir süre. 2014’e bile ulaşmak için çaba gösteriyoruz. Ben hükümetin istediklerini yapamadğını düşünüyorum. Çünkü Troyka’ya sormak zorundalar. Trokya içinde de
Yunanistan sorunu ile alakalı farklı yaklaşımlar var. Galiba Yunanistan tüm yanlış anlaşmaların arasında kalıyor.”
Avurpa’da özellikle gençler arasındaki işsizlik sorunu önümüzdeki AB zirvesinin de en önemli maddesi olacak. Avrupalı işsiz
gençlere göre, tehlike çanları Avrupalı liderler giderek büyüyen bu sorun için etkili bir çözüm bulmaz, harekete geçmez ise daha uzun süre çalacak.
Yiannis Spanos:
“Eğer sürekli olumsuz düşünürsek ilerleyemeyiz. Neden işler değişmesin.Bence onlar değiştirebilir. Eğer gençlere destek olurlarsa her şey değişir.”
Mary Kolonia:
“Eğer sorunlar çözülsün diye beklersem sanırım çalışacak ne halim ne de isteğim kalacak yaşlara geleceğim. Şimdi gencim. Asıl şimdi çalışmalıyım.”