Musica’da bu hafta müzisyenlerin müzik yaptığı esnada zihinlerinden neler geçtiğine sıradışı bir deney ile göz atacağız. Deneyde, iletişim halinde ortaklaşa doğaçlama konser veren iki piyanist kullanıldı. Piyanistlerin zihinlerinden neler geçtiğini öğrenebilmek için ise beyin dalgaları ölçüldü ve büyük ekrana yansıtıldı. Böylece müziğin yaratılma süreci görünür hale getirildi.
Melodilerin bu olağan iletişimiyle zaman ve mekan ötesine geçen müzisyenlerin yaratıcı zihinlerinde neler olduğu ve birbirleriyle sağladıkları uyumu görüntüye aktarabilmek amacıyla yapılan bu eşsiz deney Cenevre’de bulunan Agalma Vakfı’nda gerçekleştirildi.
Müzisyen ve besteci Richard Rentsch deneyle ilgiliyaptığı açıklamada: “Herhangi bir düşünce bana ilham verebilir. Belki devamı gelir veya gelmez. Müzik yönünden bazı noktalarda birbirimizden ayrılıp sonra bir araya gelmemiz gerektiğini biliyoruz. Tıpkı koreografi gibi. Birlikte çalarken notaların uyumunu hissedebiliyoruz. Ama bunu gözlerle görmek mümkün mü?” dedi.
Nörobilimci Pierre Magistretti ise buradaki amacın, müzik sırasında beyin aktivitesinin yaydığı elektrik dalgalarını güçlü bir cihaz ile kayıt etmek ve gösterebilmek olduğunu söyleyerek, bunun sanki okyanusun derinliklerinde bir yerde, boğulmuş, ufacık bir dalgayı aramak olduğunu ifade etti.
Beyin dalgaları aktivitesinin elektriksel yöntemle izlenmesi için EEG kullanılıyor. Piyanistin kalp atışı ve hareketleri inceleniyor. Müzisyenlerden toplanan veriler sesin soyut görüntüsüyle birleştirilip arkadaki ekrana yansıtılıyor. Beyin dalgalarındaki artışlar ekrana yansıyan renkleri yoğunlaştırıyor. Bilim adamları da özellikle en yaratıcı doğaçlama anlarında, bilinçaltında neler olduğunu öğrenmeye çalışıyor.
Psikanalist Francois Ansermet burada her anın farklı, değişken olabileceğini belirtirken bu deneyde birbirini kamçılayan iki piyanistin verdiği doğaçlama konser esnasında, aralarında ne ona ne de diğerine ait olmayan ortak gelişen bir şey olduğunu söylüyor. Anserment ayrıca, “Bizlerde müzisyenlerin müzikle yaptığı gibi hayatın içinde doğaçlama yapabilir miyiz?” sorusuna cevap bulmaya çalışıyor.
Yine müzisyen Richard Rentsch yaptığı müziği “Ses tonlarını dinliyorum ve bir ressam gibi renklerle birleştiriyorum. Bu renkler ritimle vurgulanmış olabilir. Bu bir oyun, bunu bir oyun gibi görüyorum.” şeklinde tanımladı.
Bu eşsiz ve iddialı proje halen devam ediyor. Ünlü sanatçılar ve bilim adamları insanda bulunan yaratıcılığın nasıl bir süreç içerisinde oluştuğunun gizemini açıklayacak bu deneyde titizlikle çalışıyor. Francois Ansermet deneyin, yaratıcılığın kullanıldığı farklı sanat ve bilim kollarında süreç esnasında beyinde oluşan ortak noktaları, gizem ve bilmeceleri bulup ortaya çıkarmaya yardım edeceğini belirtti.
Contact:
Foundation Agalma
Richard Rentsch
musician, composer and coordinator of the music projects
18, rue Adrien Lachenal- 1207 Genève
direct: +41.76.395.06.48
richard.rentsch@hispeed.ch
www.agalma.ch
www.richardrentsch.com