Reporter bu haftaki bölümünde Ukrayna'nın özellikle doğu bölgesinde devam eden çatışmalardan dolayı evlerini terk etmek zorunda kalan mülteci aileleri konu alıyor. Şu anda Ukrayna'da yaklaşık 1 milyon
Svyatohirsk’de dağların içerisine yapılmış bu manastır savaş bölgesinden sadece 50 kilometre uzakta olsa bile her şey çok barışçıl gözüküyor. Antik dini yapının boş odalarında şimdi ülkedeki iç savaştan kaçan yüzlerce insan kalıyor.
Bazı vatandaşlar nehrin karşı tarafında bulunan çocuk yaz kampı evlerinde yer bulmuş. Birçoğu borbardımandan dolayı her şeylerini kaybetmiş. Ateşkes ilan edilmiş ancak devam eden çatışmalardan dolayı geride kalanlarsa hala kaçıyor. Bu insanların çoğu Debaltsevo şehrinden geliyor. Euronews ekibi şu anda yaz kampında kalan ve ileride akıbetlerinin ne olacağını bilmeyen bir aile ile tanışıyor.
Olena, Debaltsevolu Vatandaş: ‘‘Herkes Debaltsevo’da ne olacağını bekliyor. Şu anda orada Rus yanlısı askerler var. Bu sebeple ne olacağını tam bilemiyoruz. Herkes bekliyor. Birçoğu akrabalarını geride bıraktı. Biz de orada neler olduğunu bilmek, gelişmeleri öğrenmek istiyoruz. Şimdi evin reisi babamız da geldi.’‘
Maxim, İtfaiyeci, Debaltsevo: ‘‘Debaltsevo Tren Garı’nda itfaiye ekibinin şefliğini yapıyordum. Tüm iş arkadaşlarım geri dönüp çalışmak ve nelerin olup bittiğini öğrenmek istiyor. Maaş alacağımız garanti edildi. Ancak durum bu şekilde devam ederse geri dönemeyiz. Çünkü çocuklarımıza normal bir hayat ve düzgün bir eğitim vermek istiyoruz. Evimize bir bomba isabet etti ve her şeyi yakıp yıktı. Ancak evin temeli sağlam duruyor. Kısaca geri dönme ihtimalini hala düşünüyoruz.’‘
Maryna, Horlovkalı Vatandaş: ‘‘Buraya Horlovka şehrinden geldik. Geldiğimiz ilk günlerde komşumuzun odasından bir patlama sesi gibi bir şey yükseldi. Çok korktuk. Burayı da bombalıyorlar diye düşündük. Çok dikkatli bir şekilde acaba dışarıda çatışma devam ediyor mu diye dinlemeye başladık. Umarım geri döndüğümüzde her şey eskisi gibi olur. Ancak şimdilik bilemiyoruz. Tam olarak ateşkes ilan edilseydi, etraf da biraz olsun sakinleşirdi.’‘
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Mart ayı verilerine göre, şu anda Ukrayna’da bir milyon 100 bin mülteci bulunuyor. Büyük çoğunluk Ukrayna’nın doğu bölgesinden, 20 bin kişi ise Kırım’dan göç etmiş. Hala çatışmaların olduğu bölgelerde yaşayan birçok vatandaş bulunuyor. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen sivil toplum örgütü ECHO ve diğer kuruluşlar, bu bölgede yaşayan insanlara gıda ve ilk yardım malzemesi gönderiyor.
Daniel J. Gerstle, People in Need, Sivil Toplum Örgütü: ‘‘Ekibimiz prefabrik ev malzemesi getirdi. Çünkü buradaki birçok ev roketler ve havan topları ile zarar gördü.’‘
‘‘Bombardımandan zarar görmüş evleri onarırken engelli ailelere, tek başına yaşayan engelli insanlara, yaşlılara ve çocuklu dul annelere öncelik tanıyoruz.’‘
Apartmanları hasar görmüş birçok insan binaların bodrum katında yaşıyor.
Ukraynalı Vatandaş: ‘‘Neden burayı terk etmiyorum? Çünkü bütün hayatım boyunca burada Popasna’da yaşadım. Tren garında çalışıyordum ve geçen sene emekli oldum. Bu yaz emekli hayatıma başlayacağımı düşünüyordum. Ancak böyle bir şeyin olacağını tahmin bile edemezdim. Burada hayatımın sonuna kadar yaşamayı planlıyordum. Ayrılmayı düşünsem bile gidecek yerim yok. Zaten gitmek de istemiyorum. Beni bekleyen kimsem yok.’‘
Euronews ekibi Popasna sınırı boyunca Çek Cumhuriyeti’nden gelen sivil yardım kuruluşu People In Need’in insanlara yardım ettiğine şahit oldu. Burada insanların gıda, su ve tıbbi yardım gibi kısaca her şeye ihtiyacı var. Birçoğunun parası da yok, çünkü resmi olarak mülteci statüsü kazanmamışlar. Sivil toplum örgütleri insanlara yardım etmeye çalışıyor. Ayrıca para yardımı da sağlanıyor. Ekibimiz şimdi Popasna’dan, mültecilerin kaldığı küçük bir hastanenin olduğu Soledar şehrine gidiyor.
Daniel J. Gerstle, People in Need, Sivil Toplum Örgütü: ‘‘İnsanlar ülkelerindeki savaş yüzünden evlerini terk etmiş ve mülteci konumuna düşmüşlerse, hükümetin konuyla ilgili sosyal yardım kuruluşlarına başvursunlar. Böylece ülkeleri içerisinde ikamet ederken sosyal yardım almaya hak kazanırlar. Kendi evinizde kalsanız ve yaşadığınız mesken zarar görmüşse bile ya da evinizi terk edip bir sığınma merkezine yerleştiyseniz dahi bu yardımdan faydalanabilirsiniz.’‘
Inna, Hemşire, Popasna Şehri: ‘‘İnsanlar tamamıyla bizim yardımımızla yaşıyor. Burada hastanede hiçbir maddi destek almıyoruz ve bize indirim de yapılmıyor. Elektrik ve su azami miktarda kullanıldığı için çok fazla para harcıyoruz.’‘
‘‘Tıbbi yardım olarak hiçbir şey almıyoruz. Buradaki insanlara da sağlık hizmeti veremiyoruz. Çok zor durumdayız. Gönüllüler bize bir şeyler veriyorlar ancak çok az miktarda…’‘
Ukraynalı Bayan: ‘‘Solendar’da yaşıyoruz ve mülteci statüsü alamadık. Çünkü bize Popasna’da hala Ukrayna bayrağı dalgalanıyor dediler. Ancak burada bombardıman hergün devam ediyor. Geçenlerde çocuğum tam dört saat boyunca ağladı. Çünkü hemen yanımızdaki komşumuzun evine bir bomba isabet etti.’‘
Daniel J. Gerstle, People in Need, Sivil Toplum Örgütü: ‘‘Para yardım miktarları mültecilerin ihtiyacına göre değişiyor. Para yardımları her ev halkı için 50 Dolar’dan 300 Dolar’a kadar çıkabiliyor. Eğer ameliyat olacaklarsa, çocukları için acil bir şey gerekiyorsa ya da evleri yıkıldığı için acil olarak kışlık battanite veya başka şeyler lazımsa bu yardım miktarı da ona göre değişiyor.’‘
Pesky şehri karşı güçlerle sık sık çatışmaya girilen önemli bir bölge. Donetsk havaalanından çok da uzakta değil. Hala karşılıklı çatışmalar devam ediyor. Pervomaysk köyü çatışmaların en yoğun yaşandığı yerden sadece 200 metre uzaklıkta. Neredeyse bütün köy bölgeyi terk etmiş. Geride sadece birkaç aile bulunuyor.
Katya,Pervomaysk Köylüsü: ‘‘Ukraynalılar bize yardım etti. Şuradaki depomuza her şey getirdiler. Et, tahıl kısaca her şey… Geçenlerde bahçemize bir bomba düştü. Öleceğimizi sandık ve çok korktuk. Benim ölmem önemli değil ancak çocuklarımı kaybederim diye korkuyorum. Çocuğumun hayatta kalmasını istiyorum. Burada yaşıyoruz. Yaşlı insanlar burayı terk etmedi. Gençlerden kalanlar var ancak onların da çoğu Selidovo’ya, Donetsk’e, Kherson’a ya da Rusya’ya gitti. Neredeyse kimse kalmadı.’‘
Katya, kocası Sergey’i bizlerle tanıştırıyor.
Sergey, Pervomaysk Köylüsü: ‘‘Evet, burası bizim memleketimiz. Evleri yıkılan insanlara yardım ediyoruz. Burada herkes birbirine yardımcı oluyor. Buraya doğalgaz temin edemiyorlar. Su da ikide bir kesilip duruyor. Elektrik bir gün geliyor ama iki gün yine kesiliyor. Buradan ayrılamıyoruz çünkü burası bizim vatanımız. Biz niye gidelim ki? Burayı işgal edenler gitsin biz değil…’‘
Bölgede yaşayan birçok insan Ukrayna hükümeti tarafından verilen mülteci statüsünü alabilmek için bekliyor. Buna hak kazanan bir kişi, ilk üç ay boyunca aylık 40 Euro, bir aile de aylık 130 Euro alabiliyor. Sonra bu rakamlar yarıya düşüyor. Ateşkes durumu hala belli olmamasına rağmen birçok vatandaş risk alarak mülteci konumuna düşmemeyi ve evlerinde beklemeyi tercih ediyor.