Pakistan Hükumeti Afgan halkının ülkeyi terk etmesi için son tarih olarak 15 Kasım'ı belirledi.
REKLAMYarım milyonu aşkın Afgan vatandaşı Pakistan’ın geri dönüş politikasıyla 2016’ın ikinci yarısında evlerine dönüyor. Rakam ayda 100 bine tekabül ediyor. Pakistan Hükumeti Afgan halkının ülkeyi terk etmesi için son tarih olarak 15 Kasım’ı belirledi. Ocak ayından Eylül’e kadar yaklaşık 300 bin kişi Afganistan’a geri yerleştirildi.
Afganistan’ın 34 vilayetinden biri olan Nangarhar, Afganistan Pakistan arasındaki ana sınır bölgesi ve Afgan vatandaşlarını karşılama alanı. Bu yol, bölgenin en önemli kenti Celalabad’a çıkıyor ve şehrin girişi Afgan vatandaşları taşıyan kamyonlarla kesilmiş durumda çünkü Pakistan Hükumeti sayıları 3 milyonu bulan mülteciyi artık ülkeden çıkarmak istiyor.
Yaklaşık 300 aile Celalabad yakınlarında bulunan Samarkhel kentinde konaklıyor. Onlardan biri de, Pakistan’a 8 yaşındayken Sovyet işgaliyle göçen Mohamad Qadur:
“Pakistan’a göç ettik çünkü burada savaş vardı. Evimiz yıkılmıştı, bazı akrabalarımız şehit düşmüştü. Pakistan’a bu sebeple yerleştik ve tam 38 yıl geçirdik. Orada bir konut alamadık, şehirde hatta kasabalarda bile evler çok pahalıydı. Afganistan’a da geri dönemedik ama baskıyla ülkemize geri dönmemiz istendi ve biz de buradayız işte.”
Afganlar ülkelerine evrakları tam olarak dönmeleri halinde kişi başı 400 Dolar taşınma parası alıyor. Ancak hiç bir resmi evraka sahip olmadan Pakistan’da yaşayanlar sadece Torkham sınırında bir aylık erzakla ülkelerine uğurlanıyor.
Konuyu UNHCR görevllisi Abdul Wali anlatıyor:
“Burada geçirdikleri gün içinde onlara maddi destek veriliyor, aşılama yapılıyor, ve genel olarak vatandaşlar bilgilendiriliyorlar. Ayrıca burada ailelere mümkün olduğunca destek veriyoruz arazileri başkaları tarafından ele geçirilmiş olan kişilere davalarında yardım ediyoruz.”
Bölgesel Bilgilendirme Merkezi’nden Pierre Prakash Pakistan’da kayıtlı 1,5 milyon Afgan mültecinin yanı sıra 1 milyondan fazla da kayıt dışı mülteci bulunduğunun altını çizdi:
“Yılın ilk altı ayından çok daha fazla sayıda kişi her gün sınırı geçiyor. Bu sene145 bin mülteci geri döndü ve bu sayı sadece legal olan mültecileri kapsıyor. Çünkü Pakistan’da kayıt dışı yaşayan bir buçuk milyonu aşkın kişi var ve onlar da dönecek.”
Problem sadece geri dönüşlerle sınırlı değil aynı zamanda Afganistan’daki çatışma alanlarından kaçarak ülkeyi terk eden vatandaşlar da söz konusu. Yani Afganistan’da yerinden olan birçok vatandaş mevcut… Ocak ayından Eylül ayına 276 bin kişi tescil edildi. On yıllar süren çatışmalarla Afganistan’da milyonlarca kişi evini terk etti.
Celalabad yakınlarında bir kasabada Alam Gul ile konuştuk. Kendisi üç ay önce Pakistan sınırı Achin’den kaçarak buraya yerleşmiş:
“Taliban’ın ardından Daeş geldi. Talibanla savaşmaya başladılar bu durumun galibi ise Daeş oldu. Ardından bölge yönetimine el konuldu ve tüm dükkanlar kapatıldı. Çoğu komşum öldürüldü ya da yaralandı ve tüm varlıkları yağmalandı.”
Alam ve ailesine Danimarka Mülteci Konseyi tarafından 14000 AFN, yani 200 Euro civarında bir meblağ ödendi. Aile nakit parayla gıda malzemesi ve bazı tıbbi ilaçlar satın aldığını belirtiyor.
DRC alan görevlisi Zahra, ise Celalabad’a yakın başka bir toplanma noktasında Surkh Rod’da ailelere destek veriyor:
“Onlara verilen nakit paranın yeterli olup olmadığını değerlendirmek çok önemli. Bu yardımları alırken bir problem yaşayıp yaşamadıklarını onlara soruyoruz.”
Maddi yardımların yetersizliği ve kayıt dışı Pakistan’da yaşayan mültecileri geri döndürmekteki zorluk Kasım 2015’e kadar yurda dönüş projesinin tamamlanamayacağının sinyallerini veriyor.