REKLAMHaritalarda kullanılan farklı projeksiyon yöntemleri Afrika gibi devasa büyüklükteki kıtaların olduğundan çok daha küçük gözükmesine neden oluyor.
Yaklaşık 30 milyon kilometrekarelik yüzölçüme sahip Afrika kıtası haritalarda, ABD ve Kanada’nın toplam yüzölçümünden daha küçük gözükse de kıtanın yüzölçümü aslında ABD, Çin, Almanya, İspanya Türkiye gibi ülkelerin toplam yüzölçümünden daha büyük.
Harita uzmanları farklılığın haritalandırmada kullanılan projeksiyon yöntemlerinden kaynaklandığını belirtirken, değişik projeksiyon teknikleri geliştirilmesine rağmen neden 16’ncı yüzyıldan bu yana ABD, Avrupa ve Rusya gibi ülkeleri olduğundan daha geniş alana sahip gibi gösteren haritanın kullanılmaya devam edildiği tartışılıyor.
Google Maps de bu haritayı kullanıyor
Kartograf Gerardus Mercator tarafından 1569’da denizcilerin daha rahat seyahat etmesi amacıyla üretilen dünya haritası, bugün hala eğitim kurumlarında, navigasyon cihazlarında ve Google Maps gibi dijital haritalarda kullanılmaya devam ediyor.
Silindirik projeksiyon olması sebebiyle kutuplara yakın bölgelerin olduğundan büyük gözüktüğü bu haritalarda, Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland adası kendisinden 15 kat büyük Afrika kıtasıyla eşitmiş gibi gözüküyor.
“Toplumların özgüvenlerini hedef alıyor”
Piri Reis Harita, Gayrimenkul ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Derneği Başkanı Hasan Nokay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dünyanın tamamının yansıtılabileceği bir harita projeksiyonuna ihtiyaç duyulduğunda silindirik projeksiyon kullanılması gerektiğine dikkati çekerek, “Özellikle kıta keşifleri ve uluslararası deniz yollarının keşiflerinde kullanılmak üzere, ünlü kartograf ve matematikçi Mercator, silindirik projeksiyon esasına dayanan harita üretmiştir.” dedi.
Bu harita sayesinde sabit açılı rota seyrinin mümkün olduğunu ve bunun denizcilerin işini kolaylaştırdığını vurgulayan Nokay, “Merkatör projeksiyonuna göre hazırlanmış haritalarda ekvator üzerindeki bölgeler için alan deformasyonu gözlenmese de ekvatordan uzaklaştıkça alan deformasyonları çok büyümektedir.” şeklinde konuştu.
Yüzyıllardır Merkatör projeksiyonun kullanılıyor olmasının siyasi nedenleri olduğuna dair uzun bir süredir tartışmanın devam ettiğini kaydeden Nokay, tüm kıta ve ülkelerin gerçek alanlarının yansıtıldığı haritaların da mevcut olduğunu hatırlattı.
Haritalandırmada bazı kıta ve ülkelerin küçük olmasının, o ülke veya bölgelere yönelik sosyal ve politik bir tavrı içinde barındırdığı kanaatini taşıdığını dile getiren Nokay, “Zihinlerimize kazınan devasa Rusya toprakları Afrika’nın sadece yüzde 60’ına denk geliyor. Afrika toprakları bu haritalarda doğru gösterilmiyor.” ifadesini kullandı.
Afrika’nın en küçük ülkelerinden birisi olan Gabon’un aslında Polonya kadar büyük olduğunu ifade eden Nokay, “Bu tip çalışmalar toplumların ve gençlerin özgüvenlerini hedef alıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Alternatifler yaygın değil
Merkatör haritası yaygın olarak kullanılmaya başlanmasından sonra üçüncü dünya ülkelerine yönelik yanlış bir algıyı beslediği sebebiyle sıklıkla eleştirildi.
Alman tarihçi ve gazeteci Arno Peters 1973 yılında, 1855 yılında James Gall tarafından çizilen haritayla büyük benzerlikler taşıyan yeni bir harita çizdi. Peters, Merkatör projeksiyonuyla çizilen haritaların üçüncü dünya ülkelerinin daha küçük gösterdiğini belirtti ve haritasının Avrasya ve Kuzey Amerika ülkelerini büyük gösteren haritalardan daha adil olduğunu ifade etti.
Gall-Peters projeksiyonu orantısal olarak düz bir zeminde ülkelerin birbirlerine olan büyüklüklerini daha doğru bir şekilde gösteriyor olmasına rağmen bugün sadece bazı ülkelerde ve kurumlarda tercih ediliyor.
Birçok eğitim kurumunda ve ortamda Merkatör projeksiyonu yaygınlığını korurken, ülkelerin birbirine oranına daha doğru yansıtan Robinson ve Winkle Tripel projeksiyonlarının sayısı da gittikçe artıyor.
REKLAMAA