Dünyadaki sağlık yetkilileri, hızla artan Covid-19 hastalarıyla başa çıkmak için hastanelerinin daha fazla suni solunum cihazlarına ihtiyaç duyulduğu uyarısında bulunuyor. Peki suni solunum cihazı nedir, nasıl işliyor, hangi hastalara takılıyor?
REKLAMSağlık çalışanları, hızla artan Covid-19 hastalarını kurtarmak için hastanelerinin daha fazla suni solunum cihazlarına ihtiyaç duyduğu uyarısında bulunuyor.
ABD, İngiltere ve İtalya gibi sağlık sistemlerinin gelişmiş olduğu ülkelerde dahi, Covid-19 salgınına karşı yeterli kapasitede cihaz bulunmuyor.
New York Belediye Başkanı Bill de Blasio en az 15 bin cihaza ihtiyaçları olduğunu duyurdu. Otomobil üreticileri ve bazı firmalar daha fazla makine üretmeye yardımcı olmayı teklif etti.
İngiltere ise yoğun talebi karşılamak için veterinerlerin hayvanlar için kullandığı suni solunum cihazları devreye sokmak istiyor.
İtalya'da birçok hasta yeterli sağlık ekipmanı olmadığı için hayatını kaybediyor. Buna karşı İtalyan mühendisler spor mağazalarında satılan dalış maskelerini suni solunum cihazına dönüştürdü.
Covid-19 hastalığına yakalayan insanların büyük çoğunluğu sadece hafif semptomlar yaşarken, yaklaşık yüzde 6'sının hastane bakımına ihtiyacı var. Bu hastalık ciddi solunum yetmezliği sorunu yaşatıyor.
Uzmanlar bu konuda hemfikir, birçok hasta suni solunum cihazı sayesinde ölmekten kurtulabilir. Yani bugün bu cihazlara erişmek en az bir aşının bulunması kadar acil ve önemli.
Suni solunum cihazı nedir? Nasıl işliyor?
Solunum cihazları, nefes almakta güçlük çeken hastalarda kullanılan tıbbi bir cihazdır.
Solunum cihazlarına genellikle mekanik ventilatör veya respiratör denir. Bu cihazlar solunum güçlüğü çeken hastaya yapay bir şekilde destek sağlıyor. Solunum fonksiyonlarını tamamen kullanamayan hastalara ise solunum sağlayarak yaşamda tutuyor.
Mekanik ventilatör basınç kontrollü, basınç destekli, hacim kontrollü veya hacim destekli gibi yeni solunum modlarıyla günümüzde üretiliyor.
Bu cihazlar birkaç farklı şekilde kullanılıyor. Bunlardan bir tanesi 'non-invaziv' yöntemle yani maske ile kullanılıyor. Diğeriyse 'invaziv yöntemle' yani solunum yolunun içerisine kanül veya benzeri aparatlar ile girerek kullanılıyor. Mesela endotrakeal tüp veya trakeostomi kanülü ile kullanım invaziv yöntemdir.
Günümüzde özellikle yoğun bakım hekimliğindeki hızlı gelişmeler mekanik ventilasyon uygulamasını tedavinin ayrılmaz bir parçası haline getirdi.
Bir hastaya ne zaman suni solunum desteği verilir?
Bir hastayı solunum cihazına bağlamadan önce doktorlar bunu gerektirecek 'solunum yetmezliği' belirtilerini arıyor.
Bu belirtiler genelde söyle listeleniyor: Hastanın nefes alıp verme hızı artıyor, aynı zamanda kandaki Karbondioksit oranının artması sonucunda hastaların yarı baygın ve sersem bir halde oldukları gözüküyor.
Normal bir insanın solunum hızı dakikada yaklaşık 15 nefes iken, solunum yetmezliği yaşayanlarda bu sayı 28 ve üstüne çıkabilir. Bu durumda hastanın daha iyi nefes almak için acilen suni solunum cihazından destek alması gerekiyor.
Kraliyet Avustralya Koleji Başkanı ve solunum doktoru Prof John Wilson, bazı Covid-19 hastaları için nefes alma maske ve oksijen tüplerinin yeterli olabileceğini dikkat çekiyor. Aynı zamanda ağız bölgesini kaplayan bu maskelerin hastaların öksürdüklerinde virüsü yaymamalarını sağlıyor.
Bir hastaya suni solunum desteği nasıl sağlanır?
Bir hasta ventilatöre yerleştirilmeden önce genellikle anestezistler entübasyon adı verilen bir prosedür gerçekleştiriyor. Yani hastaları solunum cihazına bağlayabilmek için ağızdan nefes borusuna ulaşan bir boru takmak gerekiyor. Bu borunun bir ucu nefes borusu yoluyla akciğerlere ulaşırken diğer ucuna akciğerlere hava üfleyen cihazlar bağlanıyor.
Ardından solunum tüpü ventilatöre bağlanır ve tıbbi personel hava ve oksijeni akciğerlere itme hızını ayarlayabilir ve oksijen karışımını ayarlayabilir.