Rusya'nın enerji arzını kesmesinin Avrupa'ya ne gibi etkileri olacak?

REKLAM

Avrupa Birliği, Ukrayna'yı işgal etmesi nedeniyle Moskova'ya yaptırımlarını sıkılaştırarak Rus petrolüne aşamalı bir ambargo önerdi. Peki, Avrupa'da bu ürünün yasaklanmasının etkileri neler olabilir?

Uluslararası Enerji Ajansı'na (IEA) göre Avrupa Birliği, Ukrayna'daki savaştan önce günde 2,2 milyon varil ham petrol ve 1,2 milyon varil rafine petrol ürünü ithal etti.

Otomobil

Depoyu doldurmak daha pahalı hale gelecek. Avrupa Rusya'dan sadece ham petrol ithal etmekle kalmıyor, aynı zamanda rafine petrol de ithal ediyor. Dizel gibi endüstriyel ve yolcu yakıtlarına yönelik ürünler de bu kapsamda.

Rusya'dan daha uzak yerlerden dizel ithal etmek artan navlun maliyetleri ve dolayısıyla doldurmada daha yüksek fiyatlar anlamına gelecek. Her ne kadar pek çok Avrupa ülkesi dizeli bırakma aşamasında olsa da sürecin tamamlanması için daha çok erken. 

Örneğin, danışmanlık FGE Energy'nin verilerine göre, Almanya'da daha önce dizel ithalatının yüzde 74'ü Rusya'dan geldi.

Rus petrolüne bağlı rafineriler

IEA'ya göre, Rus petrolü Avrupa'da rafine edilen petrolün beşte birini oluşturuyor. Druzhba'daki tedarikler, son yıllarda günde 1,5 milyon varile kadar çıkan teslimatlarda istikrarsızlık yaşıyor. Şubat ayı da dahil olmak üzere son aylarda bu miktar günde yaklaşık 0,8 milyon varile kadar düştü.

Polonya, Baltık Denizi'ndeki Gdansk limanı üzerinden Suudi Arabistan veya Norveç gibi yerlerden deniz yoluyla gelen tedariklere geçebilir.

Berlin'de araçları ve havaalanlarını tedarik eden PCK Schwedt ve Leipzig yakınlarındaki Leuna, Alman Baltık deniz limanı Rostock'tan az bir ham petrol alabilir, ancak tam kapasiteyle çalışması için bu miktar yeterli değil.

Rafinerilerindeki tüm Rus ham petrolünü değiştirmeye çalışan Polonya, Gdansk'a gelen petrolün bir kısmını bu iki Alman rafinerisine yönlendirebilir, ancak ayrıntılar henüz belirlenmedi.

Bu tedarik yollarının değiştirilmesi, büyük olasılıkla Almanya'nın en büyük iki rafinerisi için daha yüksek hammadde fiyatları anlamına gelecek ve son tüketici için daha yüksek fiyatlara yol açacak.

Karayla çevrili ülkelerdeki tüm rafineriler için, Druzhba aracılığıyla sıfır petrolü telafi etmek "ciddi zorluk" olacak. Kamyonlar, demiryolları, nehirler veya Akdeniz'den Avusturya üzerinden Almanya'ya giden TAL gibi diğer boru hatlarının gelecekte genişletilmesi yoluyla daha pahalı ve daha düşük verimli transfer olması muhtemel. Böyle bir uzatmanın hala güney Alman makamlarından onay alması gerekiyor.

Slovakya, Bulgaristan ve Çekya bu tür alternatifleri sıralamak için AB'nin Rus petrolüne yönelik yakında çıkacak yasağından muafiyet isterken, Macaristan enerji güvenliğinden endişe duyduğu için planları desteklemiyor.

Rus petrolüne alternatif var mı?

Rafineriler tipik olarak belirli bir tür petrol ile çalışacak şekilde kuruluyor. 'Urallar' Rusya'nın ham petrolde ana sınıf ihracat türünü oluşturuyor. 

Norveç, Orta Doğu ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen ham petrol türleri harmanlanabilir veya rafineriler yenilenebilir, ancak bu, yüksek navlun maliyetlerine ek olarak rafinerinin verimini değiştirebilir ve daha fazla paraya mal olur.

Ayrıca Rus petrolünün geleneksel tüketicileri artık Asya'da Rusya'dan ucuz maliyetli petrol elde etmeye devam edecek olan müşterilerle de enerjinin etkilediği tüm sektörlerde rekabet etmek zorunda kalacak. 

Rafineriler değiştirilebilir mi?

Yeniden kurma ve başlatma maliyeti, yüksek ve karmaşık olduğu için bir petrol rafinerisi basitçe kapatılamıyor.

Dünya petrol bazlı yakıtlara olan bağımlılığını azaltmaya çalışırken, küresel olarak rafinaj kapasitesi daralıyor. Morgan Stanley, küresel kapasitenin koronavirüs pandemisinin başlangıcından bu yana günde 2,7 milyon varile kadar düştüğünü tahmin ediyor.

Karantinalar sona erdiğinde ekonomik büyümenin yeniden ortaya çıkmasıyla birlikte, rafinaj marjları hızla yükseldi. Yani rafineriler piyasaya mümkün olduğunca fazla yakıt satmaya çalışıyor. 

REKLAM

Avrupa'da zorlu tedarik engellerine sahip olan rafinerilerin, ham maliyetleri artacak hem de operatörlerin işlemleri yavaşlayacak. Bu nedenle daha düşük marjlar görmeleri muhtemel.

"Depolayamadan arz kesilirse büyük sorun olur"

Ülkeler ve rafineriler tipik olarak depolama tanklarına da sahip. Kısa süreli kesintiler durumunda büyük sıkıntılar ortaya çıkmayabilir ancak Ukrayna'daki durumun gidişatına göre kesintiler oldukça uzun süreler de alabilir. Süre uzadıkça maliyetler katlanarak artacak. 

AB ülkelerinin kesintiye hazırlanmak için yıl sonuna kadar süreleri var ve rafinerilerin depolarının doldurulması bekleniyor. Bu olmadan önce Rusya arzı keserse, daha ciddi aksamaların yaşanacağı belirtiliyor.