İngiltere Dışişleri ve Brexit Bakanı Liz Truss hükümetin Birleşik Krallık'ın tek taraflı olarak Kuzey İrlanda Protokolü'nün bazı bölümlerini askıya almasına olanak verecek yeni bir yasal düzenlemeyi parlamentoya getireceklerini açıkladı.
REKLAMİngiltere Dışişleri ve Brexit Bakanı Liz Truss, hükümetin Birleşik Krallık'ın tek taraflı olarak Kuzey İrlanda Protokolü'nün bazı bölümlerini askıya almasına olanak verecek yeni bir yasal düzenlemeyi parlamentoya getireceklerini açıkladı.
Truss hükümetin uluslararası hukuka uygun davrandığına inandığını belirtti, ancak AB uluslararası bir anlaşma içinde tek taraflı girişimin uluslararası hukukun ihlali olacağını vurguluyor.
İngiltere'nin yeni mevzuat planına karşı sert yanıt veren AB "elindeki bütün imkanlarıyla Londra'nın bu tek taraflı girişiminin karşısında olacaklarını" duyurdu.
Bakan Truss'ın duyurduğu yasa taslağının önümüzdeki günlerde yayınlanması bekleniyor. Bu değişiklikle İngiliz bakanlar AB'ye danışmadan Brexit'in bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü'nde tek taraflı olarak hareket etme yetkisine sahip olacak.
Düzenleme ile Kuzey İrlanda'ya gidecek ama Birleşik Krallık içinde kalacak olan malların bürokrasiden kurtarılarak gümrük kontrollerine tabi olmadan hareket imkanına kavuşması planlanıyor. İrlanda Cmhuriyeti ya da AB'nin başka bir üyesine gidecek olan mallar içinse protokolün gerektirdiği kontrollerin uygulanmasına devam edilecek.
AB tepkili
Liz Truss İngiltere'nin bu adımının AB'yi hiçbir şekilde olumsuz yönde etkisi olmayacağının altını çizdi. Ancak Avrupa Komisyonu İngiliz hükümetinin bu adımını olumlu karşılamadı.
AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic Liz Truss'ın parlamentodaki konuşması üzerine yayımladığı açıklamada AB'nin elindeki her türlü imkanla karşılık vereceği uyarısında bulundu.
AB'nin İngiltere ile "olumlu ve istikrarlı bir ilişki" kurmak istediğini belirten Sefcovic, "Bu ilişki tarafların birbirlerine karşı hukuki açıdan bağlayıcı taahhütlere tam saygı göstermesi temeline dayanmalıdır" dedi.
Sefcovic AB'nin ana amacının mevcut protokol içinde çözüm bulmak olduğunun da altını çizdi.
İngiliz hükümetinin sunmayı planladığı yeni mevzuatın yasal olup olmadığı tartışılan konuların başında geliyor.
Hükümet bu girişimin yasal olduğunda ısrarlı ancak muhalefet partileri bir ihlal halinde İngiltere'nin itibarının da zedeleyeceğini dile getiriyor. Bir diğer eleştiri ise böyle bir girişimin ticaret savaşlarına yol açabileceği ve bunun geçim sıkıntısının kendini hissettirdiği bir dönemde daha büyük ekonomik zorluklara neden olabileceği yönünde.
Gündeme getirilen bir başka nokta da protokolle ilgili tek taraflı adımların Kuzey İrlanda'daki barış sürecini ve istikrarı olumsuz etkileyebileceğine dair kaygılar.
İrlanda tarafından sıklıkla dile getirilen bu kaygılara yanıt olarak Liz Truss, İngiliz hükümetinin önceliğinin "Katolik ayrılıkçılar ve İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren Belfast Good Friday (Hayırlı Cuma) Anlaşması'nı tüm boyutlarıyla desteklemek" olduğu ifade etti ve hükümetin anlaşmayı korumak için Kuzey İrlanda'daki tüm taraflarla çalışmaya devam edeceğini söyledi.
Mevzuat Kuzey İrlanda'daki siyasi düğüm çözülebilir mi?
Kuzey İrlanda Protokolü kaldırılmadan hükümet kurulmasına destek vermeyeceklerini duyuran Demokratik Birlik Partisi (DUP) Liz Truss'ın açıklamalarından temkinli bir memnuniyet duyduklarını belirtti.
Birleşik Krallık'la birlikten yana olan DUP Genel Başkanı Jeffrey Donaldson bir yasal düzenlemeyle ilgili hızlı ilerleme beklediklerini vurguladı ancak iyi bir başlangıç olarak niteledi.
Kuzey İrlanda'yı hükümetsiz bırakan siyasi düğümün diğer tarafındaki İrlanda milliyetçisi Sinn Fein ise İngiltere'nin bu adımla "yasa ihlalini yasalaştırmaya çalıştığını savundu.
DUP şubat ayında protokolün Kuzey İrlanda'yı Birleşik Krallık'tan ayırdığı gerekçesiyle hükümetten ayrılarak siyasi krizi tetiklemişti. 5 Mayıs'taki seçimlerden sonra da protokol kaldırılıncaya dek hükümette yer almayacaklarını açıklaması Kuzey İrlanda'daki siyasi düğümü daha da zora soktu. Dün Kuzey İrlanda'daki siyasi partilerle temasta bulunan Başbakan Johnson protokolün kaldırılmasından değil ama içinde değişiklik yapılmasından yana olduklarını dile getirmişti.