AB dönem başkanlığını devralacak Çekya'nın öncelikleri neler olacak? Prag altı ay süreyle yürüteceği AB dönem başkanlığı sürecinde Ukrayna'ya destek için bölgesel iş birliğini güçlendirmeyi ve yükselen enflasyonun yanı sıra devam eden enerji krizine çözüm bulmayı amaçlıyor.
REKLAMÇekya, cuma günü AB dönem başkanlığını Fransa'dan devralacak. Prag'ın son olarak 2009 yılında üstlendiği dönem başkanlığı sırasında kıta hala küresel mali krizin etkisinde bulunuyordu. Çekya, yıllar sonra, 1 Temmuz Cuma günü AB dönem başkanlığını yeniden devralıyor. Orta Avrupa ülkesi, 27 ülkeden oluşan bloğun liderliğini yine bir acil durum sürecinde üstleniyor.
Yaklaşık 11 milyon nüfuslu ülke, 6 ay süreyle yürüteceği AB dönem başkanlığı sürecinde Ukrayna'ya destek için bölgesel iş birliğini güçlendirmeyi ve yükselen enflasyonun yanı sıra devam eden enerji krizine çözüm bulmayı amaçlıyor.
Ancak analistlere göre, 31 Aralık'ta başkanlığı sona erdiğinde söz konusu krizler çok daha kötü bir seviyeye ulaşacak.
Geçen yılın sonlarında göreve gelen beş partili koalisyon hükümeti, önceki yönetimlere kıyasla daha AB yanlısı. Aynı zamanda bu süreç, hükümetin yönünün daha Batı'ya dönük olduğunu da kanıtlama anı.
euronews'e konuşan Hükümet Sözcüsü Vaclav Smolka, "Hükümetimizin öncelikli amacı, dönem başkanlığı görevini günümüzün ihtiyaçlarına ve önümüzde duran zorluklara uygun bir şekilde yürütmek" ifadesini kullandı.
Önceki Çek yönetiminin yeni hükümetin kullanabileceği başkanlık bütçesinde önemli ölçüde kesintiye gitmesi hazırlıkları zora soktu.
Yeni koalisyon hükümeti, 2009'da 150 milyon euronun üzerinde olan başkanlık masraflarına kıyasla yaklaşık 56 milyon euro ayırmak zorunda kaldı.
Başbakan Petr Fiala kısa bir süre önce hükümetinin bu rakamı 93 milyon euroya yükseltmek için bazı ek fonlar bulduğunu açıkladı, ancak başkanlık ekibinin para sıkıntısı işe alma ve planlamada sorunlara neden oldu.
Dışişleri Bakanlığı'ndan adının açıklanmasını istemeyen bir yetkili, hazırlıkların "daha iyi olabileceğini" ancak işlerin "aceleye getirildiğini" dile getirdi.
Prag Ukrayna'ya daha fazla AB parası ve silah sokmak istiyor
Çek hükümeti 15 Haziran'da beş maddelik politika taslağını açıkladı. Ülkenin AB Daimi Temsilcisi Edita Hrdá medyaya verdiği demeçte "Bu bir savaş dönem başkanlığı ya da umarım savaş sonrası dönem başkanlığı da olacak" dedi.
Prag merkezli Association for International Affairs isimli düşünce kuruluşundan Ivana Karaskova, Ukrayna'daki savaşın gündeme hakim olacağını belirtiyor.
Karaskova, "Ukrayna'yı hem askeri hem de siyasi açıdan güçlü bir şekilde destekleyen bir ülke olarak Çekya, Rus saldırganlığı konusundaki tartışmalarda önemli bir ses olacaktır" değerlendirmesinde bulundu.
Çekya Devlet Başkanlığının resmi hedefler listesine göre Prag, "AB'nin sunduğu tüm araç ve programları kullanarak Ukrayna'ya daha fazla para ve silah akışı sağlamak için elinden geleni yapmak" istiyor.
Dışişleri Bakanı Jan Lipavsky da geçen hafta ülkesinin "Ukrayna'yı askeri ve maddi yardımlarla desteklemeye devam edeceği ve ülkenin bütünlüğünü güçlü bir şekilde desteklemeyi sürdüreceği" sözünü verdi.
Analistlere göre Çekya'nın işi, dönem başkanlığının hedeflerinden biri olan AB adaylık statüsünün geçen hafta Ukrayna'ya verilmesiyle biraz daha kolaylaştı. Şimdi görevi bu süreci ilerletmek olacak.
Ancak Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk aylarında hissedilen Avrupa Birliği'ndeki çözülme, görevi daha da zorlaştırıyor.
Almanya gibi bazı ülkelerin Kiev'i askeri olarak desteklemek için yeterince çaba göstermediği konusunda şiddetli tartışmalar yaşanıyor.
Rus gazının ithalatını kabul etme meselesi de daha hararetli bir hal almış durumda.
REKLAMUkrayna'ya şimdi ve gelecekte yardım
Analistler, Çekya'nın daha az kutuplaştırıcı konulara öncelik vereceğini öne sürüyor.
Karaskova, "Hükümet, koalisyon oluşturma ve AB konsensüsünün kolaylaştırıcısı olarak çalışma ihtiyacının farkında" diyor.
Görevlerden biri de AB içinde Ukraynalı mülteciler için daha adil ve sürdürülebilir bir politika oluşturmak olacak.
Çekya'nın AB dönem başkanlığı misyon bildirisinde "AB, eşi benzeri görülmemiş mülteci dalgasıyla en iyi şekilde başa çıkılmasına yardımcı olmak için tüm adımları atmalıdır. Bu, mevcut tüm kaynakların ve uzmanlığın seferber edilmesinin yanı sıra bunların koordineli bir şekilde kullanılmasını gerektirecektir." deniliyor.
İkinci görev ise savaş sona erdikten sonra Ukrayna'nın yeniden inşasına ilişkin görüşmeleri ilerletmek.
REKLAMAnalistlere göre bu zor olabilir.
Tartışmalar AB ülkelerinin ne kadar katkıda bulunması gerektiği ve paranın nasıl harcanacağı üzerine yoğunlaşacak.
AB bir kez daha tutumlu ve para 'cömert' üyeleri arasında bölünme yaşayabilir.
İklim değişikliği ve enerji bağımsızlığı
Avrupa Üniversitesi Enstitüsü profesörlerinden Filip Kostelka, Ukrayna'daki savaşın sonucu olarak Çekya'nın AB başkanı olarak ikinci önceliğinin enerji dönüşümü olacağını söylüyor.
Kostelka, "Bu, Rusya'dan enerjide bağımsız olmak ve karbon emisyonlarını sınırlamak için ortak bir zemin bulmakla ilgili" ifadesini kullanıyor.
REKLAMÇek Çevre Bakanı Anna Hubackova, 20 Haziran'da yaptığı bir konuşmada hedeflerini, "Enerji bağımsızlığı ve iklim nötr" başlıkları olarak sıralamıştı.
Çekya Dijitalleşmeden Sorumlu Başbakan Yardımcısı ve Kalkınma Bakanı Ivan Bartos da, "Fit for 55" olarak bilinen AB'nin iklim nötr olma hedeflerini ayrıntılı olarak gözden geçireceklerini belirterek, enerji fiyatlarındaki artışın olumsuz etkilerini azaltmak için çalışmanın en önemli önceliklerinden biri olduğunu aktarmıştı.
Çek hükümetine göre diğer üç öncelik, "Avrupa'nın savunma kabiliyetlerinin ve siber uzay güvenliğinin güçlendirilmesi, Avrupa ekonomisinin stratejik dayanıklılığı ve demokratik kurumların dayanıklılığı" olacak.