Muhafazakar Partililer henüz görevde 40 gününü doldurmayan Başbakan Liz Truss'ın değiştirilmesini açıkça konuşmaya başladı.
REKLAMİngiltere'de eski başbakan Boris Johnson'ın istifası üzerine Muhafazakar Parti liderliği için yapılan yarıştan galip çıkan Liz Truss 5 Eylül'de başbakanlık koltuğuna oturdu. Ancak mini bütçe açıklamasının ardından piyasalarda yaşanmakta olan çalkantılar Truss'ın bu görevde ne kadar süre kalacağı konusunda soru işaretleri yarattı.
Muhafazakar Partililer henüz görevde 40 gününü doldurmayan başbakanın değiştirilmesini açıkça konuşmaya başladı. Parti içinde etkili ConservativeHome adlı bloğun editörü ve eski milletvekili Paul Goodman miletvekilleri arasında liderlik değişimi konusunda birçok ismin havada uçuştuğunu belirtti.
İngiliz yayın kuruluşu BBC'ye konuşan Goodman "Her kafadan her türlü ses çıkıyor, çünkü Muhafazakar milletvekilleri Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'in ve hatta Liz Truss 'ın yerine başka birinin geçmesi olasılığı arayışında" dedi.
Hangi isimler gündemde?
Başbakanlık koltuğu için ismi geçen kişilerden biri liderlik yarışında Truss'a karşı yenilgiye uğrayan eski Maliye Bakanı Rishi Sunak. Özellikle Truss'ın vergi kesintilerini içeren politikasının piyasalarda çalkantı yaratması üzerine birçok partili enflasyonla mücadeleyi öne çıkarıp vergi kesintilerinin bir süre beklemesi gerektiğini savunan Sunak'ın haklı olduğunu ifade etmişti.
Goodman bir diğer ismin yine liderlik için adaylığını koyan ancak Truss-Sunak rekabetinde elenen eski Savunma Bakanı Penny Mordaunt olduğunu belirtti ve toplamda milletvekillerinin neredeyse üçte ikisinin oyunu alan bu iki adayla bir anlaşmaya varılarak görev değişikliğinin yapılabileceğini ileri sürdü.
Goodman ayrıca Truss'ın yerine geçtiği Boris Johnson'ın isminin de gündeme geldiğine dikkat çekti.
Bu açıklamaların ardından bir açıklama yapan Dışişleri Bakanı James Cleverly bu dönemde liderlik değişiminin "hem siyasi hem de ekonomik açıdan felaket derecesinde kötü" olacağını savundu.
Muhafazakar Parti'nin yeniden parti içinde, genel seçime gitmeden lider değiştirmesinin tepki doğurmasından endişe ediyor. Yapılan son kamuoyu yoklamaları Muhafazakar Parti'nin ana muhalefetteki İşçi Partisi'ne göre yüzde 25-30 puan geride kaldığını gösteriyor.
Kemer sıkma korkusu
Başbakan Liz Truss, eylül ayında ekonomik karmaşaya yol açan mini bütçe açıklamasının ardından dün parlamentoda ilk kez milletvekillerine seslendi. Truss lider seçilmeden önce mevcut harcama düzenini koruyacağına dair verdiği taahhüde tamamen bağlı kalacağını açıkladı.
Başbakanlıktan bugün yapılan bir açıklamada da söylentilerin aksine mini bütçede başka bir U dönüşü yapılmayacağı ifade edildi. Mini bütçe kapsamında yüksek vergi diliminde yapılacak kesintinin tepki çekmesi üzerine Maliye Bakanı Kwarteng geçtiğimiz haftalarda bu plandan vazgeçileceğini duyurmuştu.
Ancak İngiliz para birimi Sterlin, bono ve tahvil piyasaları ve diğer piyasa araçları mini bütçede belirtilen vergi kesintilerinin ek borçlanma getirmesi endişesi taşıyor.
Piyasanın kaygıları hükümetin bakanlık bütçelerinde kesintiye gitme ve 2008 mali krizinin ardından yaşanan büyük kemer sıkma politikalarına geri dönme sinyalleri üzerine daha da arttı.
Goodman ise hükümetin gereken düzeyde bütçe kesintisini kapsayan bir paketin hazırlayabileceğinden şüpheli. Goodman'a göre böyle bir paket hazırlansa bile, bunun piyasaları tarafından kabul görüp görmeyeceği ya da mini bütçeden vazgeçilmesini talep edip etmeyeceği de belirsiz.
Truss ekonomik büyüme arayışında
Liz Truss hükümeti vergi kesintileri ile durgunluğa giren ekonominin canlandırılmasını ve ekonomik büyüme sağlanmasını amaçlıyor. Ancak piyasalar hükümetin vergi kesintilerinden ortaya çıkan açığın nasıl finanse edileceğine dair kaynak göstermeden açıkladığı mini bütçeye ilişkin güvensizlik işaretlerini sürdürüyor.
İngiltere Ulusal İstatistik Kurumu'nun dün açıkladığı veriler doğrultusunda ülke ekonomisi ağustos ayında yüzde 0,3 küçüldü. Ekonominin durgunluğa girdiğine dair güçlü sinyallerin geldiğini belirten kurum imalat sektöründe yüzde 1,6'lık düşüş yaşandığını, öte yandan hayat pahalılığının konaklama, yemek ve eğlence sanayini olumsuz etkilemeye başladığını belirtti.
Hükümet olumsuz ekonomik görünümden Ukrayna'daki savaşın neden olduğu enerji fiyatlarındaki artışı sorumlu tutuyor.