Rusya, İran yapımı kamikaze drone'lar ile Ukrayna'yı vurmaya devam ediyor. Peki Rusya hangi İran yapımı droneları kullanıyor, özellikleri neler ve ne kadar etkililer?
REKLAMRusya'nın Ukrayna'nın başkenti Kiev'e düzenlediği hava saldırılarında İran yapımı silahlı insansız hava araçlarını (SİHA) kullanması gündeme iki konuyu getirdi. İlki Rusya'nın yerli üretim İHA alanında yaşadığı sıkıntılar, diğeri de Tahran'ın bu alanda artan faaliyetleri.
Beyaz Saray'a göre İran bu yaz yüzlerce İHA ve SİHA'yı Rusya'ya gönderdi ve bu araçlar Rus ordusu tarafından düzenli olarak kullanılıyor.
Peki Rusya hangi İran yapımı droneları kullanıyor, özellikleri neler ve ne kadar etkililer?
SİHA modelleri ve amaçları
Şu ana kadar Rusya'nın kullandığı farklı amaçlara hizmet eden iki çeşit İran yapımı drone tespit edildi.
Paris merkezli Sirice Araştırmacısı Pierre Grasser'e göre Şehid 136'lar göreceli olarak büyük ve düşük maliyetli kamikaze dronelar. Bu dronlar hedefine kalkıştan önce girilen GPS koordinatı ile ulaşıyor. Kalkıştan sonra otomatik pilotla uçan drone alçak irtifada ilerleyerek bir kaç yüz kilometre menzildeki sabit hedefleri vurabiliyor.
Rusya'nın Ukrayna üzerinde en fazla kullandığı modeller bunlar.
Amerikan West Pont Askeri Akademisi profesörü Vikram Mittal, Muhacir 6 SİHAlarının ise Bayraktar TB-2 ile benzer büyüklükte ve özellikte olduğunu belirtti.
Fransız Ululsararası İlişkiler Enstitüsü araştırmacısı Jean-Christophe Noel Muhacir 6'ların Rusya'nın Orta İrtifalı Uzun Menzilli (Medium Altitude Long Endurance - MALE) Bayraktar TB-2'ye cevabı olduğunu vurguladı.
Ne kadar etkililer?
Noel'e göre bu SİHAlara karşı geliştirilmiş özel koruma sistemleri ya da misilleme kabiliyeti olmayan her düşmana karşı diğer bütün SİHAlar veya seyir füzeleri gibi son derece etkililer.
Mittal ise "Bir çoğunun ilk andaki başarısı bu alanda henüz çok yeni olmaları. Ukraynalılar bunları yakaladıktan, özellikleri tespit ettikten ve karşı sistemler geliştirdikten sonra etkinlikleri kalmayacaktır," ifadelerini kullandı.
Bu sistemler gelişene kadar Ukrayna ordusu bu SİHAlara karşı gündüzleri omuzdan atılan uçaksavarlar geceleri ise radarlı ekipmanlarla mücadele etmeye çalışacak.
Uzmanlara göre Şehid 136'lara karşı kullanılabilecek bir diğer savunma yöntemi ise GPS sinyalini karıştırarak hedefe ulaşmasını engellemek olabilir. GPS olmadan bu droneların hedefine ulaşması mümkün değil fakat sonrasında manevra yaptırmak oldukça zor olacaktır.
Ukraynalılar son haftalada onlarca kamikaze drone vurduklarını iddia etti.
Grasser'e göre kamikaze droneler Rusya için ekonomik bir çözüm. Böylece her biri 1,5 ila 2 milyon dolar olan seyir füzelerini kullanmamış oluyorlar.
Bu droneların en büyük dezavantajı ise sadece sabit hedeflere kilitlenebiliyor olması. Hareket halindeki birlikler üzerinde etkisi çok az olduğu için cephede dengeleri değiştirebilecek bir silah olarak görülmüyor.
İran İHAları Rusya sanayisinin başarısızlığının kanıtı mı?
Peki dünyanın en büyük savunma sanayi üreticilerinden Rusya neden İran'dan SİHA satın alıyor?
Geçtiğimiz günlerde Rus General Igor İççuk TASS haber ajansına verdiği demeçte Rus Savunma Bakanlığı'nın drone alımı için taktik ve teknik yeter şartnamesi hazırladığını ama hiç bir Rus üreticinin bunları karşılayamadığını belirtti.
Pierre Grasser ise savunma sanayindeki altyapı sorununa dikkat çekti. Grasser "Orlan gözetleme dronelarını üreten STC, 24 saat faaliyet gösterebilmek için 3 vardiyaya geçeceklerini duyurdu ama ekipleri kuramadılar. Cephede olduğu gibi Rusya'nın asıl sorunu insan kaynağı," ifadelerini kullandı.
Bunun yanı sıra Rusya stratejik olarak da envanterini Şehid 136 gibi uzun menzilli droneler yarine en fazla 40 kilometre menzili bulunan modellere göre tasarladı.
REKLAMMuhacir 6 gibi uzun menzilli SİHA'ların İran'dan alımı ise Grasser'e göre Rus savunma sanayinin başarısızlığını kabul etmek anlamına geliyor çünkü "Normalde bu sınıfta kendi envanterlerinin olması gerekiyor. Satın almaları yeterli olamadıklarını gösteriyor," ifadelerini kullandı.
Mittal de Covidden sonra batı yaptırımlarının tedarik sıkıntısı yarattığını belirtti. Noel Rusların artık batılı teknolojik parçalara erişimleri olmadığını bunun da seri üretimde sıkıntı çıkardığını vurguladı.
İran Ankara'nın rakibi mi oluyor?
Mittal'e göre düşük maliyetli İHA ve SİHA pazarında Türkiye ve İran arasında açık bir yarış var.
Pazarın üst segmentinin ABD ve İsrail tarafından kontrol edildiğini vurgulayan havacılık ve drone uzmanı Mariane Renaux "Türk droneları daha düşük segmentte ama isabet başarısı düşük İran dronelarına göre daha güvenilirler," ifadelerini kullandı.
Noel de İran'ın droneları için Ortadoğu'da Yemen, Lübnan ve Irak gibi müşterileri olduğunu ama yaptırımlar nedeniyle çok fazla alıcı seçeneği olmadığını vurguladı.
REKLAM