Dünya'daki zaman atom saatleri ile son derece hassas bir şekilde takip ediliyor. Ama bunun Ay'la senkronize etmek oldukça zor çünkü saatler Ay'da daha hızlı ilerliyor. Yani her gün 56 mikrosaniye (yani saniyenin milyonda biri) kadar ileri gidiyor.
REKLAMGiderek daha fazla ülke Ay görevleri planlarken, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) işleri kolaylaştıracağı gerekçesiyle Ay için bir saat dilimi belirlenmesi teklifinde bulundu.
Ayda saat kaç?
Uzay seyahatlerinin başlamasından bu yana bu sorunun cevabı farklılık gösterdi. Onlarca yıl Ay görevlerinde zaman bu görevi başlatan ülkelerin saat dilimine göre belirlendi. Fakat artık çok sayıda ülke uzay görevleri için hazırlanırken Avrupa Uzay Ajansı şu ana kadar uygulanan sistemin artık sürdürülemez olduğunu belirtiyor.
Ajans geçtiğimiz hafta çözüm olarak ortak bir Ay Saat Dilimi belirlenmesini önerdi.
New York Times'a konuşan ESA mühendisi Brice Dellandrea, ajansın bu konuda öne çıkmak gibi bir niyeti olmadığını sadece aşılması gereken bir soruna dikkat çektiğini vurguladı. Dellandrea, "Bu uluslararası koordinasyon ve görüş birliği ile ele alınması gereken bir konu," ifadelerini kullandı.
ESA Ay için ortak bir saat belirlenmesindeki amacın Ay'a ve çevresine uçuşlar planlayan farklı ülke ve kuruluşlar arasındaki iletişimi kolaylaştırmak olduğunu vurguluyor. Bunun nasıl yapılacağıyla ilgili tartışmalarsa halen devam ediyor.
Giderek daha fazla ülke Ay'a gidiyor
Japonya merkezli Ispace tarafından üretilen M1 uzay aracının nisanda Ay'a ulaşması bekleniyor. M1 bu görevinde Birleşik Arap Emirlikleri tarafından geliştirilen bir Ay aracı, Japon uzay ajansı JAXA'ya ait bir robotu ve diğer araçları taşıyacak.
ABD merkezli Intuitive Machines tarafından üretilen NOVA-C isimli altı bacaklı silindirik robot da haziran ayında SpaceX'e ait Falcon 9 roketiyle fırlatılacak ve Ay'ın güney kutup bölgesine inecek. Yıl sonuna kadar Ay'a başka insansız görevlerin de ulaşması bekleniyor.
Tüm bunların yanı sıra NASA da gelecek yıl ayın yörüngesine dört astronot göndermeyi hedefliyor. Bu görev 2025 yılında yapılması planlanan insanlı Ay inişinin bir öncülü niteliğinde olacak.
Avrupa Uzay Ajansı ayrıca NASA'nın uzun uzay görevleri için ay yüzeyini bir geçiş istasyonu olarak kullanma planlarına katkıda bulunuyor.
Geçtiğimiz yıl Çin kendi uzay istasyonunun inşaasını tamamladı ve 2030 yılında Ay'a insanlı görevler planladığının sinyallerini verdi.
Güney Kore ağustos ayında kendi Ay aracı Danuri'yi bir Space roketiyle fırlattı. Bu araç ayın yörüngesindeki Hindistan'a ait Chandrayaan-2 ile Çin ve ABD'ye ait araçlar arasına katıldı.
Artan bu Ay görevleri beraberinde iletişim hatalarını da getiriyor.
ESA farklı ülkelere ait bu görevlerin sık sık diğer görevlerle iletişim halinde olacağını ve yer yer aktarma noktası görevi göreceğini, ortak gözetleme ve buluşma faaliyetleri yapacağını vurguladı. ESA yaptığı açıklamada tüm bu iletişimlerin sorunsuz bir şekilde yürütülmesi için herkesin ortak bir zaman dilimi kullanması gerektiği vurgulandı.
Ortak saatin gerekliliği konusunda genel bir kabul olsa da bunun nasıl belirleneceği ise hala belirsizliğini koruyor. Tartışılan noktalardan biri de Ay saatinin Dünya ile senkronize olarak belirlenmesi gerektiği mi yoksa ay üzerinde oluşturulması mı.
Dünya'daki zaman atom saatleri ile son derece hassas bir şekilde takip ediliyor. Ama bunun Ay'la senkronize etmek oldukça zor çünkü saatler Ay'da daha hızlı ilerliyor. Yani her gün 56 mikrosaniye (yani saniyenin milyonda biri) kadar ileri gidiyor.
Ay'la ilgili saat dilimi oluşturulurken kullanılan metotlardan uzayın farklı bölgelerinde faydalanılabilecek ama yine de örneğin Mars'a gidildiğinde yine benzer mantıksal sorunlarla karşılaşılacak.