Raporda erken uyarı sistemlerinin önemli ölçüde fayda sağladığı ve bu felaketlere bağlı ölüm oranlarını azalttığı belirtilse de ekonomik hasar boyutunun giderek arttığı kaydedildi.
REKLAMBirleşmiş Milletler Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), meteorolojik felaketlerin son 50 yılda arttığını, erken uyarı sistemlerinin ise hayat kurtardığını duyurdu.
Örgütün hazırladığı son raporda erken uyarı sistemlerinin önemli ölçüde fayda sağladığı ve bu felaketlere bağlı ölüm oranlarını azalttığı belirtilse de ekonomik hasar boyutunun giderek arttığı kaydedildi.
WMO'nun yeni rakamlarına göre aşırı sert hava koşulları, iklim ve suyla ilgili olaylar 1970 ile 2021 arasında toplam 11 bin 778 felakete neden oldu.
Bu felaketler iki milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine ve 4,3 trilyon dolarlık ekonomik kayba neden oldu.
WMO Başkanı Petteri Taalas yaptığı açıklamada, "Maalesef bu tehlikelerin yükünü en savunmasız toplumlar çekiyor" dedi.
Rapor, 51 yıllık dönemde dünya çapında afetler nedeniyle bildirilen ölümlerin yüzde 90'ından fazlasının gelişmekte olan ülkelerde meydana geldiğini ortaya koydu. Araştırmaya göre gelişmiş erken uyarı sistemleri ve koordineli afet yönetimi insani kayıplarını önemli ölçüde azalttı.
WMO, iki yıl önce yayınladığı, 1970 ile 2019 yılları arasındaki raporunda afet bağlantılı ölüm ve kayıpların her yıl ortalama 50 bin kişiye ulaştığını vurguladı. 2010'lara gelindiğinde ise bu oranın yılda 20 binin altına düştüğüne dikkat çekildi.
2020 ve 2021'de ise küresel olarak toplam 22 bin 608 afet ölümü kaydedildi.
'Erken uyarı hayat kurtarır'
Taalas, geçen hafta Myanmar ve Bangladeş'te büyüğk hasara yol açan Moça Kasırgası'nın bunun bir örneği olduğunu söyledi ve "Moça büyük bir yıkıma neden oldu ve en yoksulları etkiledi. Geçmişte hem Myanmar hem de Bangladeş'te on, hatta yüzbinlerce insan hayatlarını bu şekilde kaybetti" dedi.
Myanmar Moça Kasırgası'ndan ölenlerin sayısını 145 olarak belirlerken, Taalas "Erken uyarılar ve afet yönetimi sayesinde bu korkunç ölüm oranları çok şükür artık tarih oldu. Erken uyarılar hayat kurtarıyor" şeklinde konuştu.
BM, 2027 sonuna kadar tüm ulusların afet erken uyarı sistemleri kapsamında olmasını sağlamak için bir plan başlattı. Ülkelerin sadece yarısında bu tür sistemler mevcut.
Bu planın onaylanması, WMO'nun karar alma organı Dünya Meteoroloji Kongresi toplantısında gerçekleşecek.
Artan ekonomik kayıplar
Ajans daha önce 1970 ile 2019 arasında yedi kat artan ekonomik kayıpların ilk on yılda günde 49 milyon dolardan son on yılda günde 383 milyon dolara yükseldiğini de işaret etti.
Zengin ülkeler, parasal açıdan bugüne kadarki en sert darbeyi alan yerler oldu.
Yalnızca Amerika Birleşik Devletleri bile 1970'ten bu yana afetler nedeniyle 1,7 trilyon dolarlık kayba maruz kaldı.
Ancak WMO, daha fakir ülkelerde yaşanan kayıplara ilişkin dolar rakamlarının özellikle yüksek olmadığını, ancak ekonomilerinin büyüklüğüne göre kaybın çok daha sert etki yaptığını belirtiyor.
Vakaların beşte dördünden fazlasında, ekonomik kayıplar gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 0,1'inden daha azına eşdeğer oldu ve hiçbir felaket sonrası o ülke GSYİH'nın yüzde 3,5'inden daha büyük ekonomik kayıp bildirilmedi.
Ancak gelişmekte olan küçük ada devletleri içinse afetlerin beşte biri GSYİH'nın yüzde beşinden fazla ekonomik kayıplara neden oldu.