ABD, İran’da tutuklu bulunan beş Amerikan vatandaşının serbest bırakılması karşılığında Tahran’a uygulanan 6 milyar dolar değerindeki yaptırıma muafiyet kararına imza attı.
REKLAMWashington yönetimi, İran’da tutuklu bulunan beş Amerikan vatandaşının serbest bırakılması karşılığında Tahran’ın dondurulmuş 6 milyar dolarlık parasıyla ilgili yaptırımı kaldırdı.
Bu kapsamda İran parasını Güney Kore'den Katar'a transfer edebilmeleri için genel bir feragatname yayınlandı.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD ve İranlı yetkililerin prensipte bir anlaşmaya varıldığını açıklamalarından bir ay sonra, geçen haftanın sonlarında yaptırımlardan muafiyet kararını imzaladı.
Kongre feragat kararından pazartesi gününe kadar haberdar edilmedi.
Anlaşma kapsamında beş İranlı mahkumun da serbest bırakacağı ilk kez açıklandı.
“6 milyar dolarlık şantaj”
Cumhuriyetçiler, İran ekonomisini güçlendireceğini gerekçe göstererek anlaşmayı eleştirdi.
Iowa Senatörü Chuck Grassley, X platformunda "İran'ın bir numaralı dış politikası olan terörizmin dolaylı olarak finanse edilmesine yardımcı olacak rehineler için ABD'ye 6 milyar dolar ödeme şantajı yapılması çok saçma" dedi.
Arkansas Senatörü Tom Cotton da Biden'ı "dünyanın en kötü terör destekçisi devletine fidye ödemekle" suçladı.
Senatör Ted Cruz, feragatlerin, yönetimin İran ile tutukluların serbest bırakılmasından daha fazlasını içeren daha geniş bir anlaşmayı gizlice takip ettiğinin bir işareti olduğunu söyledi.
5 Amerikalı serbest bırakılacak
Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Adrienne Watson ise yönetimin kararını savunarak "Burada yapılmaya çalışılan, haksız yere tutulan 5 Amerikalının serbest bırakılmasını güvence altına alan bir düzenlemedir" dedi.
Anlaşmaya göre, Güney Kore'de dondurulan para İran'ın insani yardım mallarının alımında kullanması için Katar merkez bankasına aktarılacak. Bu da ABD’in İran yaptırımlarının delinmesi anlamına geliyor.
Beş Amerikalı tutuklunun dördü geçen ay İran hapishanelerinden ev hapsine nakledildi. Beşinci tutuklu zaten ev hapsinde tutuluyordu.
Müzakereler hakkında bilgi sahibi olan kişiler tutukluların önümüzdeki hafta içinde serbest bırakılmalarını beklediklerini söyledi.
Amerikalı tutuklular arasında 2015’de gözaltına alınan ve casusluk suçlamasıyla 10 yıl hapis cezasına çarptırılan Siamak Namazi, 10 yıl hapis cezasına çarptırılan girişim sermayedarı Emad Sharghi, 2018’de tutuklanan ve 10 yıl hapis cezası alan İran asıllı İngiliz-Amerikan çevreci Morad Tahbaz da bulunuyor. Diğer mahkûmların kimlikleri açıklanmadı.
“Fonlar insani amaçlı kullanılacak”
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, "ABD, bu kişilerin serbest bırakılmasını kolaylaştırmak için, ABD'de tutulan beş İran vatandaşını serbest bırakmayı ve (Güney Kore'de) tutulan yaklaşık 6 milyar dolarlık kısıtlı İran fonunun, fonların yalnızca insani ticaret için kullanılabileceği Katar'daki hesaplara aktarılmasına izin vermeyi taahhüt etti" diye yazdı.
Yaptırım muafiyetleri, Ulusal İran Petrol Şirketi ve İran Merkez Bankası gibi daha önce cezalandırılmış kuruluşların "Güney Kore’deki hesaplardan İsviçre ve Almanya'daki hesaplara ve bu hesaplardan Katar'daki hesaplara fon aktarımı” işlemlerini kapsıyor.