'İsrail, Azerbaycan'ın son Dağlık Karabağ operasyonu için sessizce silah verdi'

REKLAM

Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'da kontrolünü tamamen ele geçirmesine olanak sağlayan 19 Eylül'deki 24 saatlik "yıldırım" operasyonda İsrail'in Bakü'ye güçlü silahlar vererek sessizce yardım ettiği iddia edildi.

Associated Press haber ajansının uçuş takip verilerine, Ermeni diplomatlara ve uzmanlara dayandırdığı haberinde, Batılı hükümetler barış görüşmeleri için çağrı yaptığı sırada Azerbaycan askeri kargo uçaklarının İsrail ile Dağlık Karabağ arasında defalarca uçtuğunu ileri sürdü.

Eylül ayı başlarında alınan uçuş takip verilerine göre Azerbaycan kargo uçakları İsrail'in güneyinde 3 bin metre uzunluğunda bir uçak pistine sahip olan ve İsrail'de patlayıcı madde ihracatı yapılan tek havaalanı olarak bilinen Ovda askeri üssüne akın etmeye başladığını gösteriyor.

AP, havacılık takip sitesi FlightRadar24.com'a göre, Azerbaycan'ın Silk Way Havayolları tarafından işletilen en az altı uçuşun 1 Eylül ve 17 Eylül tarihleri arasında Bakü'den Ovda havaalanına indiğini tespit etti. Azerbaycan operasyonu iki gün sonra başlattı.

Mart ayında Haaretz gazetesi tarafından yapılan bir araştırmayı öne çıkaran haberde, 2016-2020 yılları arasında Ovda havaalanına 92 Azerbaycan askeri kargo uçuşu yapıldığı ve uçuşlardaki ani artışların Dağlık Karabağ'daki çatışmaların arttığı döneme denk geldiğinin tespit edildiği vurgulandı.

"İsrail yapımı silahlarla halkımıza ateş açılması endişe verici"

Ermenistan'ın İsrail Büyükelçisi Arman Akopyan Associated Press'e yaptığı açıklamada, "2020 savaşı sırasında gün aşırı uçuşlar gördük ve şimdi de mevcut çatışmaya giden bu uçuş yoğunluğunu görüyoruz. Neler olduğu bizim için çok açık." diye konuştu. 

Son haftalarda İsrailli politikacılara ve milletvekillerine İsrail'in silah sevkiyatı konusundaki kaygılarını dile getirdiğini söyleyen büyükelçi, "İsrail silahlarının halkımıza ateş açması bizim için büyük bir endişe kaynağıdır. İsrail'in neden anavatanlarından sürülen insanların akıbeti hakkında en azından biraz endişe duymaması gerektiğini anlamıyorum" dedi.

Bakü'nün 19 Eylül operasyonunda çoğunluğu savaşçı olan 200 Ermeni, Azeri birliklerinden de 200 asker yaşamını yitirdi. 

Operasyon, Dağlık Karabağ'da yaşayan etnik Ermeni nüfusun yüzde 80'inden fazlasının son iki hafta içinde bölgeyi terk etmesine yol açtı. Ermenistan, 100 binden fazla Ermeni'nin bölgeden ayrılmaya zorlanmasını "etnik temizlik" olarak niteliyor.

İnsan hakları kaygısı

Haberde, etnik ve dini bir azınlığa karşı otokratik bir hükümet olarak nitelenen Azerbaycan'ı destekleme kararının İsrail'de silah ihracatı politikalarına ilişkin bir tartışmayı alevlendirdiği öne sürüldü.

Habere göre, dünyanın en büyük 10 silah üreticisi arasında sadece İsrail ve Rusya'nın silah ihracatında insan hakları kaygılarına dayalı yasal kısıtlamalar bulunmuyor.

İsrail'in insan hakkı ihlalleri karşısında silah ihracatını durdurması gerektiğini savunan Yanshoof adlı sivil toplum kuruluşunun kurucusu Avidan Freedman, AP'ye verdiği demeçte Yahudi halkının Dağlık Karabağ'da Ermenilerin süregelen etnik temizlik korkusuyla özdeşleşebilecek tek halk olduğunu savundu ve "Suç ortağı olmakla ilgilenmiyoruz." diye konuştu.

Ermenistan'ın endişelerine ve İsrail içindeki tepkilere rağmen, Azerbaycan ile İsrail arasındaki stratejik bir işbirliği bulunuyor. İsrail Azerbaycan'ı kritik bir petrol kaynağı ve baş düşmanı İran'a karşı sadık bir müttefik olarak görüyor. Azerbaycan aynı zamanda İsrail'in ürettiği silahların da karlı bir müşterisi.

Uzmanlar, İsrail'in 2016-2020 yılları arasında Azerbaycan'a cephaneliğinin yaklaşık yüzde 70'ini sağladığını tahmin ediyor. Bu da Azerbaycan'a Ermenistan'a karşı avantaj sağlarken İsrail'in büyük savunma sanayisini de güçlendiriyor.