Ekim 2022'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus güvenlik güçlerinin TürkAkım'a yönelik bir Ukrayna saldırısını önlediğini söylemişti.
REKLAMKuzey Akım boru hatlarında geçen yıl yaşanan patlamaları Ukraynalı bir subayın organize ettiği öne sürüldü.
Hollanda askeri istihbarat teşkilatı MIVD ise 2022 yılında "Ukrayna'nın TürkAkım'ına saldırı planlıyor olabileceği" bilgisine ulaştı.
ABD'nin önde gelen gazetelerinden Washington Post'un haberine göre, Kuzey Akım boru hattı saldırısını halen cezaevinde bulunan Ukraynalı 48 yaşındaki bir subay koordine etti.
Planlamaya aşina kaynakların aktardığına göre, Ukrayna özel harekat kuvvetlerinde albay olan Roman Chervinsky, sabotaj operasyonunun ayrılmaz bir parçasıydı.
Ukrayna ve diğer Avrupalı yetkililerin yanı sıra gizli operasyonun ayrıntıları hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre, Ukrayna istihbarat servisleriyle derin ilişkileri olan üst düzey bir subay, 2022'deki Kuzey Akım doğalgaz boru hatlarının bombalanmasında merkezi bir rol oynadı.
Ukraynalı subayın rolü, Kiev'in askeri ve güvenlik liderliğini tartışmalı sabotaj eylemiyle ilişkilendiren bugüne kadarki en doğrudan kanıtı sunuyor.
ABD'li ve Batılı yetkililerin, Avrupa'nın enerji altyapısına yönelik tehlikeli bir saldırı olarak nitelendirdikleri sabotajla igili bugüne kadar çok sayıda cezai soruşturmaya açıldı.
Haberde, "Ukrayna özel harekat kuvvetlerinde görev yapmış 48 yaşındaki madalya sahibi Albay Roman Chervinsky'nin, Kuzey Akım operasyonunun "koordinatörü" olduğu, sahte kimliklerle yelkenli kiraladığı ve gaz boru hatlarına patlayıcı yerleştirmek için derin deniz dalış ekipmanı kullanan altı kişilik bir ekip için lojistik ve desteği yönettiği" yer aldı.
Geçen yıl (26 Eylül 2022) meydana gelen üç patlama, Baltık Denizi'nin altından geçen ve Rusya'dan Almanya'ya uzanan Kuzey Akım 1 ile 2 boru hatlarında büyük sızıntılara neden oldu. Saldırı, kış yaklaşırken ağdaki dört bağlantıdan sadece birini sağlam bıraktı.
Habere göre Chervinsky tek başına hareket etmedi, daha önce açıklanmamış rolüne vakıf kişilere göre operasyonu kendisi planlamadı.
Operasyonun nasıl yürütüldüğünü yakından bilen kişiler, Chernivsky'nin emirleri daha üst düzey Ukraynalı yetkililerden aldığını dile getirdi.
Bu yetkililer de en nihayetinde Ukrayna'nın en yüksek rütbeli askeri yetkilisi olan General Valery Zaluzhny'ye rapor verdi.
Bu durum Ukrayna ile diplomatik ilişkileri gerdi ve ABD'li yetkililerin tepkilerine neden oldu. Operasyona dair konuşan kişiler, saldırıyla ilgili hassas detayları isimlerinin gizli kalması koşuluyla verdi.
Ukrayna, bugüne kadar Rus güçlerine karşı çok sayıda gizli operasyon düzenledi. Ancak Kuzey Akım saldırısı Avrupa'daki milyonlarca insana enerji sağlamak üzere inşa edilen sivil altyapıyı hedef almıştı.
Rus devletine ait doğalgaz şirketi Gazprom, Kuzey Akım'ın yüzde 51'ine sahip. Almanya, Fransa ve Hollanda'nın da aralarında bulunduğu Batılı enerji şirketleri de daha sonra projeye ortak olmuş ve milyarlarca dolar yatırım yapmıştı.
Ukrayna ise uzun süredir Kuzey Akım'ın, Rusya'nın Ukrayna boru hattını bypass etmesine olanak sağlayarak Kiev'i büyük bir transit gelirinden mahrum bırakmasından şikayetçiydi.
Chervinsky: Dayanağı olmayan Rus propagandası
Albay Chervinsky, avukatı aracılığıyla boru hatlarının sabotajında herhangi bir rol oynadığı suçlamasını reddetti.
Chervinsky, rolüne ilişkin ortak bir araştırma haber yürüten Washington Post ve Alman Der Spiegel'e yaptığı yazılı açıklamada, "Kuzey Akım'a yönelik saldırıya dahil olduğuma ilişkin tüm spekülasyonlar, hiçbir dayanağı olmaksızın Rus propagandası tarafından yayılmaktadır" ifadelerini kullandı.
REKLAMUkrayna hükümet sözcüleri de Chervinsky'nin dahliyle ilgili soruları yanıtsız bıraktı.
Ukrayna askeri ve siyasi liderliği gerilim içerisinde
Chervinsky'nin rolü, Ukrayna'nın istihbarat ve askeri kurumlarının siyasi liderlikle gerilim içinde olduğu Kiev savaş dönemi hükümetinin karmaşık dinamiklerini ve iç çekişmelerini de gözler önüne seriyor.
Chervinsky, Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana Ukrayna'nın özel harekat kuvvetlerine bağlı bir birimde görev yapıyordu ve Rusya tarafından işgal edilen bölgelerdeki direniş faaliyetlerine odaklanmıştı.
Deneyimli bir asker olan Tümgeneral Viktor Hanushchak'a rapor sunuyordu ki Hanushchak da doğrudan Zaluzhny ile iletişim halindeydi.
Chervinsky, istihbarat servislerine yakın bir isim
Araştırma habere göre Chervinsky, Ukrayna'nın sorumluluğunu gizlemeyi amaçlayan gizli misyonun yürütülmesine katkı sağlamak için çok uygun bir isimdi.
REKLAMKeza ülkenin askeri istihbarat teşkilatının yanı sıra Ukrayna Güvenlik Servisi'nde de (SBU) da üst düzey görevlerde bulunan Chervinsky, kilit askeri ve güvenlik liderlerine profesyonel ve kişisel olarak yakın bir isim.
Ayrıca diğer gizli operasyonların yürütülmesine de görev aldı.
Chervinsky, 2020'de Rus paralı asker grubu Wagner'e mensup savaşçıları yakalamak ve Ukrayna'ya getirmek üzere Belarus'a çekmek için karmaşık bir planı yönetti.
Washington Post ve Der Spiegel'e yaptığı açıklamada Chervinsky, Ukrayna'daki Rusya yanlısı ayrılıkçı liderleri öldürmek ve Rusya'nın 2014 yılında Malezya Havayolları'na ait bir uçağın Donbas'ın doğusunda düşürülerek 298 yolcu ve mürettebatın ölümüne neden olmasındaki rolünü doğrulayabilecek "bir tanığı kaçırmak" için operasyonlar "planladığını ve uyguladığını" teyit etti.
Geçen yıl bir Hollanda mahkemesi iki Rus ve bir Ukraynalıyı, Rus Buk karadan havaya füzesinin neden olduğu uçak düşürme olayında cinayet işlemekten mahkum etmişti.
REKLAMChervinsky 'yetkisini kötüye kullanmaktan' 7 aydır hapiste
Ukraynalı Albay Chervinsky, Temmuz 2022'de bir Rus pilotu Ukrayna'ya iltica etmeye ikna planından kaynaklanan yetkisini 'kötüye kullanma' suçlamasıyla Kiev'deki bir hapishanede tutuluyor.
Yetkililer, nisan ayında tutuklanan Chervinsky'nin izinsiz hareket ettiğini ve operasyonun Ukrayna'daki bir havaalanının koordinatlarını ele vererek bir askerin ölümüne ve 17 kişinin de yaralanmasına neden olan bir Rus roket saldırısına yol açtığını iddia ediyor.
Artık özel harekat kuvvetlerinde görev yapmayan Tümgeneral Hanushchak, kamuoyuna operasyonun silahlı kuvvetler tarafından onaylandığını açıklamıştı. Bu arada haber için de yorum yapmayı kabul etmedi.
Chervinsky Rus saldırısından sorumlu olmadığını ve pilotu Ukrayna'ya uçmaya ve uçağını teslim etmeye ikna etmeye çalışırken emir altında hareket ettiği savunmasında bulundu.
"Cezaevinde olmam Zelensky'yi eleştirdiğim için siyasi intikam"
Tutuklanmasını ve kovuşturulmasını da Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky ve yönetimine yönelik eleştirileri nedeniyle siyasi bir intikam olarak nitelendiren Chervinsky, Zelensky'nin en yakın danışmanlarından biri olan Andriy Yermak'ın Rusya için casusluk yaptığından şüphelendiğini dile getirdi. İlaveten Zelenskiy yönetimini, ülkeyi Rus işgaline yeterince hazırlamamakla suçladı.
REKLAMChervinsky açıklamasında ayrıca, "Rus pilotu işe alma operasyonu SBU, Hava Kuvvetleri ve Özel Harekat Kuvvetleri birimlerini içeriyordu. Operasyon, Başkomutan Valery Zaluzhny tarafından onaylandı." dedi.
Albay Chervinsky'nin Kuzey Akım saldırılarına katılması, Zelensky'nin ülkesinin olaya karıştığı yönündeki inkarıyla çelişiyor.
Haziran ayında verdiği bir mülakatta Zelenskiy, WP'un ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) Ukrayna'nın planlarını saldırıdan önce öğrendiğine dair haberine yanıt olarak "Ben devlet başkanıyım ve emirleri buna göre veririm. Ukrayna tarafından böyle bir şey yapılmadı. Ben asla bu şekilde davranmam." demişti.
Ancak operasyona vakıf kişiler, Kuzey Akım sabotaj operasyonunun Vladimir Zelenskiy'yi olayların dışında tutmak için tasarlandığını dile getirdi.
CIA tarafından elde edilen ve Massachusetts Hava Ulusal Muhafızları üyesi Jack Teixeira tarafından Discord sohbet platformunda paylaşıldığı iddia edilen istihbarat raporuna göre, "Planlama ve uygulamaya dahil olan herkes doğrudan (savunma şefi) Zaluzhnyy'ye rapor verdi, bu nedenle Zelensky'nin bundan haberi olamazdı".
REKLAMBirçok ülke yetkilisi, yaptıkları açıklamalarda Zelensky'nin şahsen Kuzey Akım saldırısını onaylamadığından emin olduklarını belirtmişlerdi.
Ukrayna'nın Rus güçlerini hedef alan ve Rus uçağının da dahil olduğu diğer gizli operasyonların Ukrayna Devlet Başkanı'nı bypass etmek üzere tasarlandığı belirtiliyor.
Chervinsky, 2020 yılında Wagner savaşçılarını Belarus'a seyahat ettikten sonra tuzağa düşürme planını bozdukları için Yermak ve Zelensky'nin diğer bazı danışmanlarını suçladı. Keza Chervinsky 2021'de basına verdiği bir röportajda, Zelensky'nin yakın çevresinden gelen bir sızıntı nedeniyle bu operasyonun başarısız kaldığını iddia etmişti.
Yermak'ın yanı sıra Zelensky'nin diğer iki danışmanının da adını veren Chervinsky, "Zelensky yönetiminde sadece bir köstebek değil, bir grup insan var. Yönetim yetkilileri Rusya'ya meydan okumaktan korkuyorlar." diye konuştu.
Hollanda istihbaratı: Ukrayna, TürkAkım'a saldırı planladı
Haziran 2022'de Hollanda askeri istihbarat teşkilatı MIVD, "Ukrayna'nın Kuzey Akım'a saldırı planlıyor olabileceği" bilgisine ulaştı.
REKLAMKonuyu yakından takip eden kişilere göre, CIA, bir aracı vasıtasıyla Zaluzhny'ye ABD'nin böyle bir operasyona karşı olduğunu iletti.
ABD'li yetkililer saldırının iptal edildiğine inanıyordu. Ancak saldırının sadece üç ay sonraya ertelendiği ve başlangıçta planlanandan farklı bir kalkış noktası kullanıldığı ortaya çıktı.
Bombalama ekibindeki kişi sayısının yanı sıra kiralık tekne, dalış ekipmanı ve sahte kimlik kullanımı da dahil olmak üzere planın temel unsurları aynı kaldı.
Haziran ayında Post'a verdiği bir röportajda Zaluzhny, CIA'in kendisine Kuzey Akım'a yönelik herhangi bir saldırı ile ilgili doğrudan soru sormadığını belirtti.
Ama patlamalardan sonra, Eylül 2022'de, dönemin ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley'den bir telefon aldığını söyledi:
REKLAM"Bana 'Senin bu olayla bir ilgin var mı' diye sordu. Ben de 'Hayır' dedim. Birçok operasyon planlanıyor, birçok operasyon devam ediyor ama bizim bunlarla hiçbir ilgimiz yok, hem de hiç." ifadelerini kullandı.
Zaluzhny, röportajda Rus propagandacıların kendisini ve Ukrayna ordusunu operasyonla ilişkilendirmeye çalıştıklarını öne sürmüştü.
Hollanda askeri istihbarat servisi, Amerikalılara, Ukraynalıların Karadeniz'deki TürkAkım adlı başka bir boru hattına saldırı planladıklarını bildirdi.
Bu operasyonun neden gerçekleştirilmediğine dair bilgi bulunmuyor.
Ekim 2022'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus güvenlik güçlerinin TürkAkım'a yönelik bir Ukrayna saldırısını önlediğini söylemişti.
REKLAMAncak Rus yetkililer olayla çok az ayrıntı vermiş ve iddia edilen komplo ile ilgili olarak kimseyi suçlamamıştı.
Rus haber ajansı Tass, TürkAkım'a sabotaj planına dair "Saldırının Ukrayna özel servislerinden gelen emir üzerine bir Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) ajanı tarafından planlandığı biliniyor." yönünde haber aktarmıştı.
"Chervinsky, Ukrayna'nın çıkarları doğrultusunda hareket etti"
Chervinsky'nin Kuzey Akım saldırısına katıldığını açıklayanlardan bazıları, deneyimli istihbarat subayının Ukrayna'nın çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini savundu.
Zira boru hatlarının bombalanmasının Rusya'nın doğal gaz satışlarından elde ettiği para ile kasasını doldurmasını engellediğini ve Putin'i doğal gaz akışını siyasi baskı aracı olarak kullanmaktan mahrum bıraktığını savundular.
Rus lider ise enerjiyi (Batı'ya karşı) bir misilleme aracı olarak kullanmaya istekli olduğunu göstermişti.
REKLAMÖyle ki patlamalardan yaklaşık bir ay önce Gazprom, G-7'nin Kremlin'e mali darbe vurmayı amaçlayan bir hamleyle Rus petrolüne tavan fiyat getireceğini açıklamasından saatler sonra Kuzey Akım 1'in gaz akışını durdurdu.
Alman hükümeti, Washington'un aylar süren baskısının ardından, Kuzey Akım 2 boru hattına onay sertifikasını askıya aldığını duyurmuştu. Savaş öncesi Almanya, doğal gaz ihtiyacının yarısını Rusya'dan karşılıyordu.
"Tüm hayatımı Ukrayna'nın savunmasına adadım" diyen Chervinsky yaptığı açıklamada, Rus uçağı operasyonuyla ilgili olarak kendisine yöneltilen suçlamaları "temelsiz ve zorlama" olarak nitelendirdi ve "bunu mahkemede kesinlikle kanıtlayacağım" ifadesini kullandı.