Gemilere yönelik risk, Karadeniz'deki yeni nakliye koridorunun önündeki en büyük engel olarak değerlendiriliyor.
REKLAMTahıl vagonlara yükleniyor ve kamyonlar bir depolama tesisi civarında vızır vızır dolaşıyor. Ukrayna'nın orta kesimlerinde hummalı bir şekilde faaliyet gösteren bir dolum tesisinden bahsediyoruz.
Burası şimdilerde dünyanın dört bir yanındaki açlıkla karşı karşıya olan insanlara gıda ihraç etmekte zorlanan şirketlerin artan oranda başvurduğu bir yer konumunda.
Silolardan alınan tahıl Karadeniz limanlarına doğru hareket ediyor, sonrasında ise Kiev'in oluşturduğu yeni nakliye koridorunu geçmeye hazırlanıyor.
Tesisin Genel Müdürü Roman Andreikiv, sona eren tahıl anlaşmasıyla ilgili olarak "Durum sıkışıktı ama çalışmaya devam ettik. Ortaklarımız için gereken her ton ürünü nasıl kabul edebileceğimizi araştırdık." diyor.
Ukrayna'nın ordu tarafından korunan yeni nakliye koridoru, Andreikiv'e "depolama alanını boşaltıp faaliyetlerini arttırma" imkanı da sağlamış.
Artan oranda gemi, saldırı ve yüzen mayın tehditlerine rağmen Ukrayna'nın Karadeniz limanlarına doğru hareket ediyor ve tahıl, metal ve diğer kargolarla yüklü olarak yola çıkıyor.
Bu durum bir yandan Ukrayna'nın tarıma bağımlı ekonomisine ivme kazandırırken, bir yandan da fiyatların yükseldiği ve gıda güvensizliğinin arttığı Afrika, Orta Doğu ve Asya bölgeleri için buğday, mısır, arpa, ayçiçek yağı ve diğer uygun fiyatlı gıda ürünlerinin önemli bir kaynağını geri getiriyor.
Dünyanın en büyük sigorta pazarını oluşturan Lloyd's'un desteğiyle sigorta sağlayan Vessel Protect firmasından operasyon müdürü Munro Anderson, "Ukrayna'dan tahıl yükü almak isteyen ticari operatörler arasında güven tazelendiğini görüyoruz." diyor.
Ukrayna'nın en büyük tarımsal üretici ve ihracatçılarından biri olan Agroprosperis Group'un Genel Müdürü Ihor Osmachko, "iki ay öncesine göre daha iyimser" hissettiğini söylüyor ve ekliyor:
"O zamanlar nasıl hayatta kalacağımız tamamen belirsizdi."
Şirketin ilk gemisinin eylül ayında demir almasından bu yana Mısır, İspanya, Hollanda, Çin, Bangladeş, Tunus ve Türkiye'ye 300 bin metrik tondan fazla tahıl sevk ettiği belirtiliyor.
İngiltere, Moskova'nın, anlaşmadan çekildikten sonra küresel ticaret için hayati öneme sahip Ukrayna limanlarına ve tahıl altyapısına saldırarak 1 milyondan fazla insanın bir yıl boyunca beslenmesine yetecek kadar gıdayı yok ettiği suçlamasında bulunmuştu.
Rusya, Ankara'nın ara bulucuk ettiği BM öncülüğündeki tahıl anlaşmasından temmuz ayında çekilmişti.
Gemilere yönelik risk, Karadeniz'deki yeni nakliye koridorunun önündeki en büyük engel olarak değerlendiriliyor.
Rus yetkililer koridorla ilgili şu ana kadar yorum yapmış değil.
Bununla birlikte Rusya, Ukrayna'nın Karadeniz'deki limanlarına doğru giden gemilerin silah taşıdığının varsayılacağı uyarısında bulunmuştu.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise müttefiklerin, ülkesinin Karadeniz'deki ticari gemileri korumasına yardımcı olmak için gemi sağlamayı kabul ettiklerini belirtiyor.
Ancak ilave hava savunma sistemine ihtiyaç duyduklarının altını çiziyor.
REKLAMZelenskiy, Kiev'de düzenlenen uluslararası gıda güvenliği zirvesinde gazetecilere verdiği demeçte "Hava savunmamız yetersiz. Ama önemli olan anlaşmalarımızın olması, olumlu bir sinyal almamız ve koridorun işler durumda olması." diye konuştu.
Bu ay Odessa Limanı'na yapılan füze saldırısı Liberya bandıralı bir ticari gemiyi hedef aldı.
Saldırıdan kısa süre sonra sigortacılar, brokerler ve bankalar, Ukrayna hükümeti ile bir araya gelerek Karadeniz'deki tahıl sevkiyatları için uygun fiyatlı teminat ilan etti.
Bu durum nakliyecilere bir anlamda can simidi oldu.
ABD'nin Kiev Büyükelçisi Bridget Brink, yazdığı bir twit iletisinde, bu tür saldırılara rağmen Ukrayna'nın yeni koridor aracılığıyla 5,6 milyon tonun üzerinde tahıl ve diğer ürünleri ihraç ettiği bilgisini verdi.
REKLAMUkrayna Ekonomi Bakan Yardımcısı Taras Kachka da "Savaştan önce bu rakam ayda neredeyse iki katıydı." diye konuştu.
Tarım verileri ve analiz firması Gro Intelligence'tan araştırmacı Kelly Goughary, "Şu anki taşıma şekilleri kesinlikle çok daha pahalı ve zaman alıcı. Fakat ürünleri kapıdan dışarı çıkarıyorlar ki bu, tahıl anlaşmasının sona ermesiyle birlikte birçok kişinin beklediğinden çok daha iyi." yorumunu yaptı.
Ukrayna, savaşın başından beri gıda maddelerini ihtiyaç sahibi ülkelere ulaştırmak için çaba sarfediyor.
Kiev'in yaklaşık 33 milyon metrik ton gıda sevk ettiği bir yıl süren BM anlaşması sırasında bile Rusya, tüm tarafların yapması gereken gemi denetimlerini yavaşlatmakla suçlandı.
Ukrayna Tahıl Birliği Başkanı Mykola Horbachov, "O koridor bizim için öngörülümez bir şekilde çalıştı." diyor ve sözlerini şöyle devam ettiriyor:
REKLAM"Artık ne zaman denize açılmanın güvenli olacağına Ukrayna ordusu karar veriyor. Bu ek maliyetlere yol açsa da yine de eskisinden daha öngörülebilir."
Agroprosperis Group'tan Osmachko da aynı fikirde.
İhracatçılar, savaş öncesi tahılın Karadeniz üzerinden taşınması için ton başına 50 dolar ödüyordu.
Osmachko, savaşın başlamasından itibaren alternatiflerin (Avrupa'dan geçen nehir yolları dahil) şirkete neredeyse üç katı daha pahalıya mal olduğunu belirtiyor.
Zira Ukrayna'nın yeni koridorunda şirket metrik ton başına 70 ila 80 dolar ödüyor.
REKLAMÖte yandan karşılaşılan sıkıntıları hafifletmek amacıyla bu ay Ukrayna'nın Karadeniz limanlarından gıda taşıyan nakliyecilere uygun fiyatlı teminat sağlamak için sigorta programı başlatıldı.
Sigorta brokeri Marsh McLennan, Lloyd's, iki Ukrayna devlet bankası ve hükümet arasındaki ortaklık, hasar ve diğer kayıplara karşı koruma sağlayan iki tür teminatın her biri için 50 milyon dolara kadar teminat sunuyor.
Bir başka yardım kapsamında küresel çaptaki destekle gıda sıkıntısı çeken ülkelere Ukrayna tahılı bağışlayan insani yardım programının süresi cumartesi günü uzatıldı.
Zelenskiy, bundan sonra Nijerya'da yaklaşık 400 bin kişiye yardım etmeye yetecek kadar tahıl gönderileceğini aktardı.
Ukrayna Tarım Bakanı Mykola Solskyi, yeni koridorun hedefinin ayda en az 6 milyon metrik ton tahıl ihraç etmek olduğunu belirtti.
REKLAMUzmanlara göre yapılması gereken çok iş var.
Bakanlığa göre, Ukrayna ekim ayında tüm güzergahlardan 4.3 milyon ton tahıl ihraç etti.
Bakan Solskyi, "Savaşta olduğumuz ve savaşmaya devam edeceğimiz gerçeğini de göz önünde bulundurarak ihtiyatlı iyimserliğimizi koruyoruz." şeklinde konuştu.