Resmi verilere göre sadece geçen yıl 66 bin cemaat üyesi zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutuldu.
REKLAMSilah altına alınmayı dini vecibeleriyle çelişen bir durum olarak gören ultra-Ortodoks Yahudi toplumunun, askerlik yapmak zorunda olup olmadığı sorusu ülke kamuoyunda tartışmalara yol açıyor.
On yıllardır devam eden bu muafiyet, 7 Ekim'de patlak veren savaştan bu yana tepkileri de beraberinde getirdi.
"Normal bir İsrailli olduğunuzda bu böyledir. Tüm toplum üzerine düşeni yapmalı." diyen Oren Shvill, Kudüs'te düzenlenen bir gösteriye katılan yüzlerce İsrailliden biri.
İşgal altındaki Batı Şeria'da bir yerleşim biriminde yaşayan 52 yaşındaki Shvill, beş aydır süren savaşta askere çağrılan yaklaşık 340 bin yedek asker arasında yer alıyor.
Halkın yaşadığı memnuniyetsizlik, uzun zamandır bu topluluğun üyelerinin koruyucusu olarak görülen ve koalisyonundaki iki büyük ultra-Ortodoks parti olan Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği'nin yer aldığı, Başbakan Binyamin Netanyahu üzerindeki baskıyı arttırdı.
İsrail'de koalisyon hükümeti Netanyahu liderliğindeki Likud'un yanı sıra ultra ortodoks Yahudi partilerden Şas, Birleşik Tevrat Yahudiliği, aşırı sağcı partilerden Dini Siyonizm, Yahudilik Gücü ve Noam'dan oluşuyor.
Hükümet, geçen yıl "yeşivalar" (Tevrat kursları) olarak adlandırılan ve Yahudi dini eğitimi veren okullara 1 milyar doların üzerinde olağanüstü bir bütçe sağlamıştı.
Tartışmalar artık sokaklara da yansımış durumda.
Zaman zaman öfkeli genç İsraillilerin, geleneksel siyah ceket, uzun sakal ve yuvarlak kürk şapka giymiş ultra-Ortodokslara "Tembeller" ve "Parazitler" diye bağırmalarına rastlanıyor.
Buna karşılık bu kişilerin "askere gitmektense ölmek daha iyidir." diye söyledikleri şarkılar var.
"Bu yükü hepimiz taşımalıyız"
İsrail'in kurulduğu 1948 yılından bu yana, herhangi bir ilahiyat okulunda tam zamanlı olarak Tevrat okuyan Yahudi erkeklere 26 yaşına kadar askerlik tecili veriliyor ve bu yaştan sonra da askerlikten muaf oluyorlar.
Bu uygulama, 400 gençten oluşan bir grubun kutsal metinleri incelemesine ve Holokost (Yahudi soykırımı) sırasında önemli bir kısmı kaybolan Yahudi geleneklerini korumasına olanak tanımayı amaçlıyordu.
Ancak bugün İsrail'in ultra-Ortodoksları 1,3 milyon kişiye ulaşmış durumda.
Resmi verilere göre sadece geçen yıl 66 bin cemaat üyesi zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutuldu.
Gazze'de 27 Ekim'de başlattığı kara harekâtından bu yana 242 askerini kaybettiğini açıklayan İsrail ordusu, erkekler için zorunlu askerlik süresini 32 aydan 36 aya çıkarmayı planlıyor.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, uzun zamandır uygulanan bu muafiyetlere son verilmesi çağrısında bulunarak "Bu yükü hepimiz taşımalıyız." çıkışında bulundu.
Analistlere göre Gallant, bu çıkışıyla zaten gergin olan ülke gündemine 'siyasi bir bomba' attı.
Ertesi gün Netanyahu "(Ultra-Ortodoksların) orduya ya da sivil hizmete katılmaları için, herkes memnun olmasa bile bir anlaşma bulmayı" amaçladığını söyledi.
REKLAMAncak bunu savaş sırasında yapmanın "her şeyi engelleyeceği", koalisyonu çökerteceği ve seçimleri tetikleyeceği uyarısında bulundu.
Üyeleri çoğunlukla kendi aralarında iletişimde bulunan ve evlenen, birbirine sıkı sıkıya bağlı bu topluluk, ordu içinde daha farklı gruplarla ilişki kurduklarında dini ve geleneksel değerlerinin tehlikeye gireceğini dile getiriyor.
Yeşiva öğrencisi 23 yaşındaki Şmuel, "Tevrat'ın yasaklandığı"nı söylediği karşı cinsten kişilerle bir arada bulunma zorunluluğu nedeniyle askerlik hizmeti konusunda endişeli olduğunu belirtiyor. Birçok ultra-Ortodoks Yahudi, Şmuel ile aynı endişeyi taşıyor.
'Sudan çıkmış balığa döneriz'
Yehuda Chen isimli bir başka ultra-Ortodoks Yahudi, "ne pahasına olursa olsun zorunlu askerliğe karşı mücadele edeceklerini" söyleyerek, "Bir çocuğu yeşivadan çıkarmak imkansız, bu bir balığı sudan çıkarmak gibi. Bir dakika içinde ölür." iddiasında bulundu.
Ancak Kudüs merkezli Şalom Hartman Enstitüsü'nden dinler araştırmacısı Tomer Persico, cemaatin, İsrail toplumuna giderek daha fazla dahil olmaya başladığını belirtiyor.
REKLAMUltra-Ortodoksların yüzde 20 ila 30'u son 30 yılda çeşitli şirketlerde çalışarak ya da kamu hizmeti veya sosyal faaliyetler yoluyla daha geniş bir topluma entegre oldu.
Bunlar arasında, kendi toplumları tarafından dışlanma riskine rağmen her yıl binden fazlası orduya yazılıyor.
Bu sayı 7 Ekim'den sonra daha da arttı ama askere alınmalarda büyük bir değişim olmadı.
Ancak eski bir yüksek rütbeli subaya göre ordu da onları askere almak için acele etmiyor.
İsminin açıklanmasını istemeyen bir haham, Afp'ye yaptığı değerlendirmede, "Onlar iyi savaşçılar değiller ve savaşın ortasında, dini eğitim dışında bir eğitim almamış insanları eğitmek için aylarca zamanımız yok" ifadelerini kullandı.
REKLAMKudüs'te yaşayan 'ılımlı' ultra-Ortodoks haham Betzalel Cohen ise, uzlaşma için yer olabileceğini dile getiriyor.
Cohen, devlet ve cemaatin gençleri orduya entegre etmek için "makul ve ilerici hedefler" üzerinde anlaşması gerektiğinin altını çiziyor.