Genelkurmay Başkanı General Waker-uz-Zaman, huzursuzluğun ortasında ülkenin kontrolünü geçici olarak ele aldığını açıkladı.
REKLAMÖğrenci protestolarının şiddet olaylarına dönüşmesiyle 15 yıllık iktidarına son veren Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina'nın istifasının ardından, kurulacak geçici hükümete başkanlık edecek isimler arasında Nobel ödüllü Muhammed Yunus'un da adı geçiyor.
Cumhurbaşkanı Muhammed Şahabuddin ve Genelkurmay Başkanı Waker-uz-Zaman pazartesi günü geçici hükümetin yakında kurulacağını açıkladı.
Öğrenci protestolarını organize eden Nahid İslam, sosyal medyada paylaştığı bir videoda öğrenci liderlerinin Muhammed Yunus ile görüştüklerini ve Yunus'un ülkenin içinde bulunduğu durumu göz önünde bulundurarak görevi devralmayı kabul ettiğini söyledi.
Hasina'nın istifasını ülkenin "ikinci kurtuluş günü" olarak nitelendiren Yunus, Şeyh Hasina döneminde birçok yolsuzluk suçlamasıyla karşı karşıya kalmış ve yargılanmıştı.
2006 yılında Nobel Barış ödülü alan İslam, kendisine yöneltilen yolsuzluk suçlamalarının intikam amaçlı olduğunu söyledi.
İslam, protestocuların hükümet için daha fazla isim açıklayacağını ve mevcut yönetimin seçimlerini görmezden gelmesinin zor olacağını söyledi.
'Demokratik yolda geçiş dönemi'
Bangledeş'te günlerdir devam eden ve şiddet olaylarına sahne olan kamuda kontenjan protestoları ve hükümet karşıtı protestolarda can kayıpları artarken, Başbakan Şeyh Hasina pazartesi günü istifa etti. Binlerce protestocu, resmi konutuna, ailesi ve partisi ile ilişkili binalara saldırdı.
Hasina'nın istifası, yüksek işsizlikten yolsuzluğa ve iklim değişikliğine kadar bir dizi krizle boğuşan yoğun nüfuslu Güney Asya ülkesinde daha da fazla istikrarsızlık yaratma riski barındırıyor. Güvenlik endişeleri nedeniyle başkent Dakka'daki ana havaalanı faaliyetlerini askıya aldı.
İstifasının hemen öncesinde ve sonrasında yaşanan şiddet olaylarında, basında çıkan ve bağımsız olarak teyit edilemeyen haberlere göre en az 109 kişi öldü ve yüzlerce kişi de yaralandı.
Protestocuların güneybatıdaki Jashore kasabasında Hasina'nın partisinin liderlerinden birine ait bir oteli ateşe vermesi sonucu bir düzineden fazla kişinin öldüğü bildirildi. Dakka'nın hemen dışındaki Savar'da meydana gelen şiddet olaylarında ise en az 25 kişinin öldüğü belirtildi. Dakka'nın Uttara mahallesinde de 10 kişi öldü.
Bangladeş Ordu Komutanı General Waker-uz-Zaman ülkenin kontrolünü geçici olarak ele aldığını söyledi ve askerler artan huzursuzluğu engellemeye çalıştı.
Cumhurbaşkanı Şahabuddin, pazartesi günü geç saatlerde Waker-uz-Zaman ve muhalif siyasetçilerle görüştükten sonra parlamentonun feshedileceğini ve en kısa zamanda ulusal bir hükümet kurularak yeni seçimlere gidileceğini açıkladı.
Zor durumdaki başbakanın televizyon görüntülerinde kız kardeşiyle birlikte askeri bir helikoptere binerken görülmesinin ardından konuşan Waker-uz-Zaman, Banladeşlilere düzenin yeniden sağlanacağı konusunda güvence vermeye çalıştı. Ancak uzmanlar önlerindeki yolun uzun olacağı uyarısında bulundu.
Ana muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) salı günü yaptığı açıklamada halkı "demokratik yolumuzda bir geçiş dönemi" olduğunu söylediği bu dönemde itidalli olmaya çağırdı.
Partinin genel başkan vekili Tarique Rahman sosyal medya platformu X'e yazdığı mesajda "İnsanların hukuku gerekli süreç olmaksızın kendi ellerine almaya karar vermeleri, Şeyh Hasina'nın gayrimeşru ve otokratik rejimini deviren devrimin ruhunu bozacaktır," dedi.
REKLAMBirleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk pazartesi günü yaptığı açıklamada Bangladeş'teki iktidar değişiminin "ülkenin uluslararası yükümlülüklerine uygun" ve "kapsayıcı ve tüm Bangladeşlilerin anlamlı katılımına açık" olması gerektiğini söyledi.
Yüz binlerce insan Hasina'nın istifasını kutlamak için bayraklar sallayarak ve tezahürat yaparak sokaklara döküldü. Ancak bazı kutlamalar kısa süre içinde şiddete dönüştü; protestocular Hasina'nın hükümetinin ve partisinin sembollerine saldırdı, bazı binaları yağmaladı ve ateşe verdi.
Protestolara katılan öğrencilerden Sairaj Salekin Dakka sokaklarında "Bu sadece tiran Şeyh Hasina'nın sonu değil, bununla birlikte onun yarattığı mafya devletine de son veriyoruz," dedi.
Hasina'ya karşı artan öfke
Protestolar geçen ay hayal kırıklığına uğramış öğrencilerin, başbakanın Avami Birliği ile bağlantısı olanları kayırdığını söyledikleri devlet işlerinde kota sistemine son verilmesini talep etmeleriyle barışçıl bir şekilde başladı.
REKLAMAncak protestolar, Hasina'ya karşı eşi benzeri görülmemiş bir meydan okumaya dönüştü ve ihracatın düştüğü ve döviz rezervlerinin azaldığı Bangladeş'teki ekonomik sıkıntının boyutunu gözler önüne serdi.
Ordu Komutanı Waker-uz-Zaman, ordunun Temmuz ortasından bu yana yaklaşık 300 kişinin ölümüne neden olan, 1971 Bağımsızlık Savaşı'ndan bu yana ülkede yaşanan en büyük katliamlardan biri olan ve hükümete karşı öfkeyi körükleyen baskıları soruşturacağı sözünü verdi.
Ülkenin önde gelen Bengalce günlük gazetesi Prothom Alo'ya göre pazar günü 14'ü polis olmak üzere yaklaşık 100 kişi öldürüldü. Son haftalarda en az 11,000 kişi tutuklandı.
"Orduya olan inancınızı koruyun. Tüm cinayetleri soruşturacağız ve sorumluları cezalandıracağız," dedi.
REKLAM1971'deki bağımsızlıktan bu yana 20'den fazla darbe ya da darbe girişimiyle karşı karşıya kalan Bangladeş'te ordu önemli bir siyasi nüfuza sahip. Ancak Hasina'nın istifasının ya da Waker-uz-Zaman'ın sükûnet çağrılarının kargaşayı sona erdirmeye yetip yetmeyeceği belli değil.
Gün boyunca protestocular, Hasina'nın resmi konutuna girip çıkmaya devam etti. Ayrıca "adalet" yazılı bir pankartın asıldığı parlamento binasının önünde de toplandılar.
Kalabalıklar Hasina'nın ailesinin, ülkenin ilk cumhurbaşkanı ve bağımsızlık lideri olan babası Şeyh Mucibur Rahman'ın suikast sonucu öldürüldüğü ve müzeye dönüştürülen evi de yağmaladı. İktidar partisinin önemli ofislerini ve hükümet yanlısı iki televizyon kanalını ateşe vererek her ikisini de yayın yapmamaya zorladılar.
Bu arada Indian Express gazetesinin haberine göre Hasina pazartesi günü Dakka'dan ayrıldıktan sonra Yeni Delhi yakınlarındaki bir askeri havaalanına indi ve Hindistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Ajit Doval ile görüştü. Haberde Hasina'nın güvenli bir yere götürüldüğü ve muhtemelen İngiltere'ye gideceği belirtildi.
REKLAM76 yaşındaki Hasina, Ocak ayında yapılan ve ana muhalifleri tarafından boykot edilen seçimlerde üst üste dördüncü dönem için seçilmişti. Seçimlerden önce binlerce muhalefet üyesi hapse atılmış, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve İngiltere sonucu güvenilir bulmayarak kınamış ancak hükümet sonucu savunmuştu.
Hasina, aralarında Hindistan ve Çin'in de bulunduğu güçlü ülkelerle bağlarını geliştirmişti. Ancak ABD ve diğer Batılı ülkelerle ilişkileri, 170 milyonluk nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkede sivil özgürlüklerin kaybolması nedeniyle gerilmişti.
Siyasi muhalifleri daha önce onu giderek otokratikleşmekle suçlamış ve huzursuzluktan Hasina'nın otoriter çizgiyi sorumlu tutmuşlardı. Toplamda 20 yıldan fazla görev yapan Hasina, diğer tüm kadın hükümet başkanlarından daha uzun süre görev yaptı.
Hasina'nın oğlu Sajeeb Wazed Joy İngiliz yayın kuruluşu BBC'ye yaptığı açıklamada, annesinin geçmişte olduğu gibi siyasi bir geri dönüş yapacağından şüphe duyduğunu ve "hayal kırıklığına uğradığını" söyledi.
REKLAM