2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nün sahibi Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson oldu.
REKLAM
Alfred Nobel Anısına İsveç Merkez Bankası Ekonomi Bilimleri Ödülü bu yıl "kurumların nasıl oluştuğu ve refahı nasıl etkilediği konusundaki çalışmalarından" dolayı Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson'a verildi.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin Nobel Komitesi Pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Ülkeler arasındaki büyük gelir farklarını azaltmak, zamanımızın en büyük zorluklarından biri. Ödül sahipleri, toplumsal kurumların bu hedefe ulaşmadaki önemini gösterdi," dedi.
"Hukukun zayıf olduğu toplumlar ve nüfusu sömüren kurumlar büyüme veya daha iyiye doğru değişim yaratmaz. Ödül sahiplerinin araştırması bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor," diye ekledi.
Ekonomistler çalışmalarında özellikle Avrupa sömürgeci güçlerinin yarattığı kurumları inceliyor. Sistemlerin kapsayıcı olduğu alanlarda bunun refah yarattığını savunuyorlar. Öte yandan, sömürgecilerin çıkarı için kaynak çıkaran kurumların düşük ekonomik büyüme getirdiğini öne sürüyorlar.
Prestijli ödül, resmi adıyla "Sveriges Riksbank Alfred Nobel Anısına Ekonomi Bilimlerinde Ödül" olarak biliniyor ve bu yıl verilen son ödül olup, 11 milyon İsveç kronu (1.1 milyon dolar) değerinde.
Türk-Amerikalı ekonomist Daron Acemoğlu, 1993 yılından bu yana Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) akademik kariyerine devam ederken, 2000 yılında ekonomi profesörü ünvanını aldı.
Johnson da Acemoğlu gibi MIT'de çalışıyor, Robinson ise araştırmalarını Chicago Üniversitesi'nde yürütüyor.
Acemoğlu ve Johnson yakın zamanda dijital teknolojilerin doğru yönetildiğinde iş ve servet yaratmak için nasıl kullanılabileceğini inceleyen "Güç ve İlerleme" adlı bir kitap üzerinde işbirliği yaptı.
Acemoğlu ödülü aldıktan sonra yaptığı konuşmada, "Böyle bir şeyi hiç beklemiyorsunuz," dedi. "Çok mutluyum. Gerçekten büyük bir şok ve inanılmaz bir haber."
Acemoğlu, Pazartesi günü Yunanistan'ın başkenti Atina'da bir konferansta konuşacak.
Önceki yılların kazananları
Geçen yıl, Harvard ekonomik tarihçisi Claudia Goldin, erkekler ve kadınlar arasındaki ücret ve işgücü piyasası eşitsizliğinin nedenlerine ışık tutan çalışmalarıyla ödülü kazanmıştı.
Nobel Ekonomi Ödülü'nün önceki kazananları arasında Ben Bernanke, Douglas Diamond ve Philip Dybvig gibi isimler de bulunuyor.
1976'da parasalcılık (monetarizm) teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla ödül alan Amerikalı ekonomist Milton Friedman da dikkat çeken kazananlar arasında yer alıyor. Bu teori, bir ekonomideki toplam para arzını kontrol etmenin istikrarlı büyümeyi sağlamanın en önemli yolu olduğunu öne sürüyor.
Stockholm'de Pazartesi günü açıklanan ekonomi ödülü ile birlikte bu yılki Nobel ödül sezonu kapanmış oldu.
Geçen hafta, 2024 Nobel Ödülleri tıp, fizik, kimya, edebiyat ve barış alanlarında verildi.
Diğer beş ödülden farklı olarak, ekonomi ödülü Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinde yer almıyordu.
Ödül, İsveç Merkez Bankası tarafından İsveçli mucidin anısına 1968 yılında kuruldu.
İlk kazananlar Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen oldu ve ödülü 1969 yılında aldılar.