Bir Sih tapınağında işlenen bir cinayet, nasıl Kanada ve Hindistan'ın birbirlerinin diplomatlarını sınır dışı etmesine kadar uzanan büyük bir krize yol açtı?
REKLAM
Hindistan ve Kanada arasındaki ilişkiler, Kanada'da bir Sih liderin öldürülmesiyle ilgili devam eden anlaşmazlık nedeniyle en düşük noktasına ulaştı.
Kanada, ayrılıkçı Sih örgütü Halistan Kurtuluş Gücü'nün (KLF) yöneticisi Hardeep Singh Nijjar'ın öldürülmesiyle ilgili soruşturmasında Hint diplomatları "ilgili kişiler" olarak nitelendirerek, sınır dışı etti.
Hindistan ise ülkede görevli altı diplomatın suikast komplosuyla ilişkilendirildiği "akıl almaz ithamları şiddetle reddettiğini" belirterek, Kanada'nın başkomiser vekilini ve beş diğer diplomatı sınır dışı ederek misilleme yaptığını duyurdu.
Bu, Haziran 2023'te Sih aktivist Hardeep Singh Nijjar'ın cinayetinin ardından başlayan anlaşmazlıkta gelinen son nokta oldu.
Ne olmuştu?
Nijjar, Haziran 2023'te İngiltere Kolumbiyası'ndaki Surrey şehrinde liderliğini yaptığı Sih tapınağından çıktıktan sonra kamyonetinde vurularak öldürüldü.
Hindistan doğumlu bir Kanada vatandaşı olan Nijjar, bir sıhhi tesisat işletmesi sahibiydi ve Hindistan’da yasaklı olan bağımsız bir Sih vatanı oluşturma hareketinin lideriydi.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Eylül 2023'te Hindistan hükümetinin Nijjar'ın öldürülmesiyle bağlantılı olduğuna dair güvenilir iddialar olduğunu açıkladı. Hindistan ise iddiaları reddederek, Nijjar'ı "terörizmle" suçladı.
İlişkiler bu noktaya nasıl geldi?
Kanada, geçen yıl anlaşmazlık nedeniyle bir Hindistan diplomatını sınır dışı etti ve Hindistan da buna karşılık bir Kanada diplomatını sınır dışı edip yaklaşık iki ay boyunca Kanadalılar için konsolosluk hizmetlerini dondurdu.
Gerginlikler, mayıs ayında Kanadalı polislerin Nijjar'ın öldürülmesiyle ilgili üç Hindistan vatandaşını tutuklayıp Hindistan hükümetiyle bir bağlantı olup olmadığını araştırdıklarını açıklamasıyla yeniden tırmandı. Hindistan, bu suçlamaları reddederek Kanada'nın siyasi nedenlerle Hindistan’ı suçladığını savundu.
Pazartesi günü ne değişti?
Kanada, Hindistan’ın ülkesindeki en üst düzey diplomatının cinayetle ilişkisi olduğunu ve polisin, Hindistan hükümetinin Kanadalı vatandaşlara yönelik yoğunlaşan bir kampanyasını ortaya çıkardığını belirtti.
Kanada Kraliyet Atlı Polisi, Hindistan ajanlarının Kanada’da “ciddi suç faaliyetlerine” karıştığına dair kanıt bulduklarını ve bunların “cinayetler ve şiddet eylemleri” ile Kanada'nın demokratik süreçlerine müdahale gibi olaylarla bağlantılı olduğunu açıkladı.
Kanada Dışişleri Bakanı Mélanie Joly, Hindistanlı yetkililerin Nijjar'ın suikastına bağlandığını ve Kanada’nın Nijjar davasında ilgililer olarak belirlenen altı kişiyi net ve somut kanıtlarla tespit ettiğini belirtti.
Kanada, Hindistan'dan diplomatik dokunulmazlığı kaldırmasını ve soruşturmayla işbirliği yapmasını istedi ancak Hindistan bunu reddetti.
Hindistan Dışişleri Bakanlığı ise Kanada hükümetinin, Hindistan hükümetiyle "hiçbir kanıt paylaşmadığını" ve suçlamaların "Hindistan'ı siyasi kazançlar için karalamaya yönelik kasıtlı bir stratejinin" parçası olduğunu ifade etti.
Nijjar kimdir?
Nijjar, "Sih ülkesi" anlamına gelen "Halistan" fikrini benimseyen Halistan Kurtuluş Gücü'nün (KLF) son yerel liderlerinden biriydi.
Halistan hareketi Hindistan'da yasaklanmış olsa da, Kanada’daki Sih diasporası arasında destek görüyor.
Hindistan, Nijjar’ı 2020'de "terörist" ilan etti. Ölümünden önce Hindistan'da bir Hindu rahibe yapılan saldırıya karıştığı gerekçesiyle tutuklanmasını talep ediyordu.
Hindistan’ın Kanada'daki Sih ayrılıkçı gruplara yönelik endişeleri, iki ülke arasındaki ilişkilerde uzun zamandır bir gerginlik kaynağı oldu. Ancak, Çin'in küresel hedefleri konusunda ortak stratejik endişeleri olan iki ülke, savunma ve ticaret alanında güçlü bağlarını sürdürdü. Yine de Hindistan, giderek artan şekilde Kanada'yı Sih ayrılıkçılarına serbest alan tanımakla suçluyor.