Gürcistan'daki genel seçimleri, Rusya yanlısı Gürcü Rüyası'nın iktidardan indirilmesini isteyen aktivistler tarafından demokrasi için varoluşsal bir an olarak çerçevelendirildi.
REKLAM
Ana Tavadze mavi ve sarı renklerden oluşan Avrupa bayrağını göstererek, "Bunları Tiflis'in her yerinde görebilirsiniz," diyor.
27 yaşındaki aktivist, Gürcistan'da cumartesi günü yapılacak parlamento seçimleri öncesinde üç farklı örgüt için kampanya yürütüyor.
"Bu seçim Gürcistan tarihinde varoluşsal bir an," diyen aktivist, Gürcülerin ülkenin geleceğini Avrupa Birliği (AB) içinde ya da dışında şekillendirme şansına sahip olduğunu düşünüyor.
Cumartesi günü sandıklar açıldığında, yurtiçinde ve yurtdışında milyonlarca Gürcü, Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili'nin ülkenin Avrupa ve Rusya arasındaki seçimine ilişkin bir "referandum" olarak çerçevelediği bir seçimde oy kullanacak.
Ülkede iktidardaki Gürcü Rüyası partisi dört ana muhalefet partisi ile karşı karşıya gelecek: Birleşik Ulusal Hareket, Güçlü Gürcistan, Değişim Koalisyonu ve Gürcistan için Gakharia.
Hepsi de Zurabişvili'nin bir eylem çağrısı olan "Gürcistan Şartı'nı" imzaladı. Zurabişvili bu bildiride, dört partiden Gürcü Rüyası'nın koalisyon kurmasını engelleyerek iktidardan uzaklaştırılmasına yardımcı olmalarını istiyor.
Eleştirmenler, 2012'den bu yana iktidarda olan Gürcü Rüyası'nın, bu yıl kitlesel protestolara yol açan ve Gürcistan'ın Avrupa Birliği (AB) üyelik sürecini donduran "Rus yasası" olarak da bilinen tartışmalı "yabancı ajanlar" yasası nedeniyle halkın güvenini kaybettiğini savunuyor.
Milyarder Bidzina Ivanishvili tarafından kurulan ve yönetilen parti, muhaliflerinin LGTBQ+ topluluğunu ciddi şekilde kısıtladığını söylediği yakın zamanda kabul edilen bir yasa tasarısı da dahil olmak üzere, muhalefetin Rusya'da çıkarılan yasaları taklit ettiğini söylediği başka yasalar da önerdi.
Gürcü Rüyası ise iddiaları reddederek pragmatik politikalarla komşu Rusya ile barışı garanti altına alabileceğini belirtiyor ve mevcut seçimleri "barış ve savaş arasında bir seçim" olarak nitelendiriyor.
Moskova, Gürcü Rüyası'nın muhalefetinin tekrarlama riski taşıdığını söylediği 2008'deki işgalin ardından şu anda ayrılıkçı bölgeler Güney Osetya ve Abhazya'da ülke topraklarının yüzde 20'sini işgal altında tutuyor.
Ivanishili ve ülkenin başbakanı Irakli Kobakhidze, Gürcistan'ın bloğa kendi şartlarıyla katılması gerektiğini savunarak AB ile ilişkileri sıfırlama sözü verdi. Parti, 2030 yılına kadar AB'ye katılma yolunda ilerlediklerini söylüyor.
Euronews'e konuşan Kobakhidze, "Hükümet olarak açıkça Avrupa yanlısıyız ve bunu eylemlerimizle kanıtladık," dedi.
"Biliyorsunuz ki biz Hristiyan bir milletiz ve Avrupa her zaman Hristiyanlıkla ilişkilendirildi. Onu savunuyor, Gürcistan için Hıristiyanlığı koruyordu. İşte bu yüzden Avrupa, Gürcistan ve Gürcüler için her zaman doğal bir seçim oldu," dedi.
"Avrupa ailesinin tam teşekküllü bir üyesi olmak istememizin en güçlü nedenlerinden biri de bu."
Tahminler ne diyor?
Birçoğu siyasi partiler tarafından yaptırılan kamuoyu yoklamaları şu ana kadar çelişkili sonuçlar verdi.
İngiltere'deki pazar araştırma şirketi Savanta tarafından perşembe günü yapılan bir ankete göre Gürcü Rüyası, yüzde 35 ile birinci sırada yer alırken, Değişim Koalisyonu yüzde 19 ile ikinci sırada yer alıyor.
Değişim Koalisyonu'ndan Marika Mikiashvili partisini ikinci sırada görmekten mutlu olduğunu ancak önceliğin Gürcü Rüyası'nı devirmek olduğunu söyledi.
Euronews'e konuşan Mikiashvili, "Şu anda odaklandığımız şey, genel bir değişim sağlayacak ve AB ile katılım müzakerelerini başlatacak bir koalisyon hükümeti," dedi.
"Gençler tarafından desteklenen Değişim Koalisyonu'nun öne geçmesi önemli ancak öncelikli olan demokrasi odaklı bir koalisyon hükümeti kurmak."
Mikiashvili, partisinin Gürcistan Şartı doğrultusunda AB ile müzakereleri yeniden başlatmak için kilit reformlar yapıldıktan sonra erken seçime gitmeyi hedefleyeceğini söyledi.
Şu anda yüzde 16 ile üçüncü sırada yer alan en büyük parti Birleşik Ulusal Hareket, daha önce tartışmalı bir dokuz yıl iktidarda kalmıştı. Mikiashvili, partisinin Gürcü Rüyası'nı derhal iktidardan uzaklaştırmak için onlarla koalisyona girmeye istekli olduğunu belirtiyor.
Engeller neler?
Gürcistan'ın AB yanlısı hareketi yıllardır güçlü ve Mart 2023'te yapılan bir anket Gürcülerin yüzde 85'inin bloğa katılmaktan yana olduğunu ortaya koydu.
Gürcü Rüyası, onayın derinliğine rağmen 2020'de iktidarda üçüncü bir dönem geçirmeyi başardı. Ancak bazı uzmanlar yabancı ajanlar yasasının yürürlüğe girmesinin ve AB üyeliğinin gecikmesinin Gürcü Rüyası'nın popülaritesine kalıcı olarak zarar verdiğini öne sürüyor.
Gürcistan Üniversitesi Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Shalva Dzebisashvili, "Gürcü Rüyası'nın popülaritesi son seçimlerden bu yana, özellikle de son yıllarda yaptıkları felaket hamleler nedeniyle azaldı," dedi.
Dzebisashvili Euronews'e yaptığı açıklamada, "Bu sıradan bir seçim değil. İnsanlar Gürcü Rüyası'nı seçmenin statüko ve Avrupa'nın geleceğinin reddi anlamına geldiğini biliyor," diye konuştu.
Ancak Gürcü Rüyası'nın popülaritesi gerçekten azalmış olsa da Avrupa yanlısı kampanyacılar, seçim öncesinde seçmenlerin sindirilmesinden endişe duyduklarını söylüyor.
Dzebisashvili, Gürcü Hayali'nin seçim komisyonunu, mahkemeyi ve binlerce kamu görevlisini kontrol ettiğine dikkat çekiyor: "Daha uzak bölgelerde ve yerel belediyelerde insanların Gürcü Rüyası'na oy vermeleri için doğrudan ya da dolaylı olarak etki altına alınabileceğinden endişe ediyoruz."
Alman Marshall Vakfı program koordinatörü Elene Kintsurashvili, "İnsanlardan kime oy verdiklerine dair kanıt göstermelerinin istendiği ve işlerini kaybetmekle tehdit edildiklerine dair haberlerden endişe duyuyoruz," diyor.
Polonya gibi komşu ülkelerde Gürcü diasporası için oy kullanma merkezlerinin eksikliğine işaret eden Kintsurashvili, tek oy kullanma merkezinin ülkenin başkenti Varşova'da olduğunu söylüyor.
Rusya'nın, geçen hafta sonu Moldova'da vatandaşların sandık başına gittiği sırada yaptığı gibi, seçim sırasında müdahale etmeye çalışacağı ve dezenformasyon ve oy satın alma kampanyaları başlatacağı yönünde endişeler de var.
Uzmanlar ayrıca, Gürcü Rüyası'nın anketlerde öngörüldüğü gibi çoğunluğu elde edememesi halinde yenilgiyi kabullenmeyerek iktidarın başka bir partiye geçmesine izin verebileceğini belirtiyor.
Dzebisashvili, "Partinin yenilgiyi kabul etmeye ve basit bir iktidar geçişine hazır olmadığını bilmek, toplumda bu tür çok gergin bir duygu yaratıyor," dedi. "Kaba kuvvet kullanmayı deneyebileceklerine dair geçerli bir endişe var."
Kobakhidze bu iddiaları redderek, "Rusya'nın Gürcistan'da etkili olmadığını söyleyebilirim" dedi. "Etki sahibi olabilecekleri hiçbir siyasi parti yok. Onların etkisi altında olan medya kanalları da yok."
Kobakhidze, "İşte bu yüzden Rus tarafı Gürcistan'daki seçimleri etkileyemez," diye ısrar etti.
Sırada ne var?
Avrupa Parlamentosu (AP), seçimlerin AP'den bir heyet de dahil olmak üzere hem yerel hem de uluslararası gözlemciler tarafından izleneceğini doğruladı.
Sandıklar Cumartesi günü yerel saatle 08:00'de (TSİ 07:00) açılacak ve aynı akşam kapanacak. Sonuçların cumartesi gecesi ile pazar sabahı erken saatlerde netleşmesi bekleniyor.
En çok oyu alan parti hükümeti kurma hakkına sahip olacak ve cumhurbaşkanı olası yeni seçimleri denetleyecek.
Zurabişvili'nin Gürcü Şartı'nın geçerli olması halinde Gürcü Rüyası koalisyon kuramayacak çünkü diğer partiler onunla çalışmayı reddedecek. Ancak güvenilir bir kamuoyu yoklaması yapılmadığı için seçimin sonucu ve Gürcü Rüyası'nın çoğunluğu elde edememesi halinde atacağı adım tahmin edilemiyor.
Euronews daha fazla yorum için Gürcü Rüyası'na ulaştı ancak henüz yorum talebine yanıt alamadı.