HTŞ liderliğindeki muhalif militanların operasyonlarına yakın bir kaynak, CNN International'a yaptığı açıklamada, Esad'ı bulmak için aktif bir arama çalışması yürütüldüğünü belirtti.
REKLAM
Suriye'de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) liderliğindeki isyancı güçler Pazar erken saatlerde başkent Şam'a girdi. Suriye için sıra dışı bir gün olurken, Beşar Esad'ın ülkeyi terk ettiği iddia ediliyor. Nerede olduğuna dair teyitli bir bilgi ise yok.
Guardian'a göre isyancı güçler, Şam'ı ele geçirdiklerini belirtiyor. Batı basınına konuşan muhalif kaynaklar, "şehrin Esad'dan kurtulduğu" ve Esad ailesinin 50 yıllık iktidarının sona erdiği açıklamasında bulundu.
"Baas yönetimi altında 50 yıllık baskı ve 13 yıllık suç, zorbalık ve yerinden edilmenin ardından bugün, 12.8.2024'te bu karanlık dönemin sonunu ve Suriye için yeni bir dönemin başlangıcını duyuruyoruz."
İsyancı güçlerin gökyüzüne kutlama amaçlı mermiler attığı ve "Allahu Ekber" diye bağırdığı belirtiliyor. Ayrıca Şam sokaklarında insanların slogan atmak için tanklara tırmandığı bildirildi.
Öte yandan, pazar sabahı erken saatlerde Şam havalimanında ise kaos görüntüleri yaşandı. CNN International'ın doğruladığı görüntülerde, onlarca kişinin güvenlik noktalarından hızla geçip ülkeden ayrılmak için çıkış kapılarına doğru koştuğu görülüyor.
Ancak havalimanında yeterli sayıda personel bulunmadığı ve uçuş takip sitelerinde yakın zamanda herhangi bir kalkışın planlanmadığı anlaşılıyor.
Ordu komutanlığı Reuters'a doğruladı
İnternette dolaşan bazı görüntülerde ise Suriye ordu güçlerinin başkentin sokaklarında üniformalarını çıkardıkları görülüyor. İsyancılar, Şam yakınlarındaki bir gözaltı tesisi olan Sednaya hapishanesindeki tutukluları serbest bırakmaya başladıklarını duyurdu.
Suriye Ordu Komutanlığı da pazar günü erken saatlerde subaylara, Esad'ın 24 yıllık yönetiminin sona erdiğini bildirdi. Reuters'a konuşan bir Suriyeli subay, muhalif militanların dünyayı şaşırtan hızlı saldırısının ardından bu karardan haberdar olduklarını belirtti.
Ordunun Suriye halkına yönelik ilk açıklamasını devlet televizyonundan yayınlaması bekleniyor.
'Esad bilinmeyen bir yere uçtu'
Reuters'a konuşan ve adı açıklanmayan iki üst düzey ordu yetkilisi, Esad'ın pazar günü erken saatlerde Şam'dan ayrılıp bilinmeyen bir yere uçtuğunu, muhaliflerin başkent Şam'a girdiğini ancak ordunun karşı koyacağına dair hiçbir işaret olmadığını söyledi.
Başbakan Muhammed Gazi Celali ise yönetimin devamlılığını desteklemeye hazır olduğunu ve Suriye halkının seçeceği herhangi bir liderlikle işbirliği yapacağını dile getirdi. Ancak Esad'ın nerede olduğuna yönelik herhangi bir açıklamada bulunmadı.
Celali, bir video açıklamasında, "Evdeyim ve dışarı çıkmadım, bunun sebebi bu ülkeye ait olmam," dedi. Sabah işe devam etmek için ofisine gideceğini söyleyen Celali, Suriyeli vatandaşları kamu malına zarar vermemeye çağırdı.
Esad yönetimine muhalif bir kurum olan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nden Rami Abdurrahman ise Associated Press'e (AP) yaptığı açıklamada, Esad'ın pazar günü Şam'dan uçağa bindiğini ileri sürdü.
Suriye'deki savaş yıllarında Esad'ın başlıca destekçisi olan İran'daki devlet televizyonu da Esad'ın başkenti terk ettiğini bildirdi. Bilgi için Katar'ın El Cezire haber ağını kaynak gösteren kurum başka ayrıntı vermedi.
Esad'ın uçağı düştü mü?
Flightradar uçuş takip sitesinde yer alan verilere göre, başkentin muhalifler tarafından ele geçirildiği bildirildiği sırada Suriye Hava Yolları'na ait bir uçak Şam Havalimanı'ndan havalandı.
Uçak ilk olarak Esad'ın da mensup olduğu Alevilerin kalesi olarak görülen Suriye'nin kıyı bölgesine doğru uçtu. Ancak daha sonra ani bir U dönüşü yaparak birkaç dakika ters yönde uçtuktan sonra haritadan kayboldu.
Uçakta kimlerin olduğunu henüz tespit edilemezken, Suriye Hava Yolları'na ait İluşni 76 tipi yolcu uçağının Humus'un batısında düştüğüne dair yorumlar sosyal medyada yaygınlaştı. Ancak uçağın düştüğüne dair de teyitli bir bilgi bulunmuyor.
Flightradar ekibinden gelen açıklamada, "Dün gece Suriye üzerinde bir İlyuşin İl-76T uçuşunu izledik. Şam'dan kalkan uçağın sinyali, Humus kenti yakınlarında kayboldu," ifadeleri yer aldı.
Öte yandan verilerde uçağın radardan kaybolmadan önce irtifa kaybetmiş olabileceğine dair de sinyaller var. Flightradar ise X hesabından yayınladığı açıklamada uçuş verilerinin görüntüsünü paylaşırken, şu maddelere yer verdi:
- Uçuşun gerçekleştirildiğini teyit edebiliriz.
- Uçak eski bir transponder jenerasyonuna sahip olduğundan bazı veriler hatalı veya eksik olabilir.
- Uçak, GPS'in karıştığı bir bölgede uçuyordu, bu nedenle bazı veriler hatalı olabilir.
- Yine de genel olarak verilerin uçağa ne olduğu konusunda oldukça iyi bir gösterge sağladığına inanıyoruz.
- Sinyalin kaybolduğu bölgede herhangi bir havalimanının varlığından haberdar değiliz.
Suriye hükümetinin elinde nereler kaldı?
Şam'ın tamamen muhalif güçlerin eline geçmesi halinde, hükümet 14 vilayet merkezinden sadece ikisini kontrol edebilecek. Bu iki yer de Alevilerin kalesi olarak görülen Lazkiye ve Tartus.
Suriyeli isyancıların komutanlarından Hasan Abdul-Gani, pazar günü erken saatlerde Suriye'nin merkezi kentlerinden Humus'u "tamamen kurtardıklarını" açıkladı.
Şehirde kutlamalar yapıldığı ve Esad'ın fotoğraflarının kaldırıldığı söyleniyor. Ayrıca Esad'ın babası Hafız Esad'ın bir heykeli de yıkıldı.
Hükümet güçleri ise Humus'tan daha önce çekilmişti.
Humus, aynı zamanda Lazkiye ve Tartus arasında önemli bir kavşak noktasında bulunuyor. Tartus, Suriye liderinin destek üssü ve Rus deniz üssünün de bulunduğu yer.
'İsyancılar Esad'ı arıyor'
HTŞ liderliğindeki muhalif militanların operasyonlarına yakın bir kaynak, CNN International'a yaptığı açıklamada, Esad'ı bulmak için aktif bir arama çalışması yürütüldüğünü söyledi.
İddiaya göre muhalifler, Esad'ın nereye gidebileceği konusunda bilgi sahibi olabilecek Suriyeli askeri yetkililer ve istihbarat yetkilileriyle görüşüyor.
Pazar günü erken saatlerde HTŞ'den yapılan bir açıklamada da Şam'da bulunan üst düzey istihbarat yetkilileriyle şehrin kontrolünü devralmak üzere anlaşmaya varıldığı belirtilmişti.
Ne olmuştu?
Suriye'de sekiz yıl aradan sonra 27 Kasım sabahı erken saatlerde Halep ilinin batı kırsalında bir şok saldırısı başlatan muhalif militanların, Beşar Esad hükümeti güçleriyle çatışmaları sürüyor.
O zamandan beri Halep'in batı kırsalından merkeze doğru ilerleyen militanlar, yol boyunca onlarca köy ve kasabanın kontrolünü ele geçirirken, 29 Kasım gecesi Halep'in merkezi de dahil olmak üzere büyük kısmını aldıklarını ileri sürdü.
Aynı zamanda İdlib'in de stratejik öneme sahip Serakib ilçesinin kontrolünün muhaliflerin eline geçtiği belirtiliyor. Esad güçleri, Şam-Halep bağlantısını sağlayan M4 karayolu ile Lazkiye'den Halep'e uzanan M5 karayolunun birleştiği noktada yer alan ilçeden çekilme kararı aldı.
Muhalifler, bu kilit noktayı alarak, Suriye yönetiminin lojistiğini engellemeyi ve önceki saldırılarda kaybedilen toprakları geri almayı amaçlıyor. Anadolu Ajansı'na (AA) göre muhalif militanlar şu anda Halep ve İdlib'de yaklaşık 70 yeri kontrol ediyor.
Halep, 2016'da Suriye hükümet güçlerinin Rusya, İran ve müttefiklerinin desteğiyle zorlu bir harekata girişmesinin ardından muhalifleri doğu mahallelerinden çıkarmasından bu yana çatışmaya sahne olmamıştı.
Son dönemdeki HTŞ liderliğindeki muhalif grupların son yıllardaki en büyük ilerlemesi oldu. Aynı zamanda hükümet güçlerinin daha önce muhaliflerin kontrolündeki bölgeleri ele geçirdiği 2020'den bu yana Kuzeybatı Suriye'deki en yoğun çatışma niteliğinde.
ABD, Kanada, İngiltere ve Türkiye, HTŞ'yi "terör örgütü" olarak tanıyor.