Başkan Yardımcısı Han Zheng'in Pazartesi günü Donald Trump'ın yemin töreninde Çin'i temsil edecek olması Washington-Pekin ilişkilerinde potansiyel bir çözülmeye işaret ediyor.
REKLAM
ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, alışılmışın dışında bir hareketle Pazartesi günü Washington'da yapılacak yemin törenine aralarında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'nin de bulunduğu çok sayıda yabancı lideri davet etti.
Daha önce hiçbir devlet başkanı yemin töreni için ABD'ye resmi bir ziyarette bulunmamıştı. Pekin'in durumunda ise üst düzey yetkililer hiçbir zaman davet almamıştı.
Ancak pazartesi günü Şi'nin güvenilir bir danışmanı olan Başkan Yardımcısı Han Zheng Çin'i temsil etmek üzere orada olacak.
Pekin'in her zamanki gibi Washington büyükelçisi yerine Han'ı gönderme kararı, ABD ile ilişkileri geliştirmeye istekli olduğuna dair dikkatlice ayarlanmış bir sinyal gibi görünürken, ilişkilerin kötüleşmesi durumunda Şi'yi eleştirilere de maruz bırakmayacak.
Peki Han kimdir ve Washington'daki törende bulunması ABD-Çin ilişkileri için neden çok önemli?
Sessiz bir diplomat
Birçok genç Çinli gibi Şanghay'ın finans merkezinde doğan Han, Kültür Devrimi sırasında dönemin lideri Mao Zedong'un "köylülerden öğrenmesi" emriyle kırsal kesime gönderildi.
Chongming'deki bir kolektif çiftlikte çalıştıktan sonra bir süre depo işçiliği ve aynı şirketin pazarlama bölümünde görev yaptı.
Şanghay'a döndükten sonra Han, 1980'ler ve 1990'larda, Çin ekonomisi yükselişe geçerken, Komünist Parti'de ve aynı zamanda kimya ve kauçuk endüstrilerinde yönetici pozisyonlarında görev alarak yükseldi.
Burada üst düzey liderlerin dikkatini çekti ve selefinin karıştığı bir mali skandalın ardından şehrin belediye başkanı ve ardından şehrin en yüksek pozisyonu olan parti sekreteri olmadan önce bölge düzeyinde yönetime yükseltildi.
Şi de Çin'in yeni lideri olmadan önce kısa bir süre aynı pozisyonda bulunmuştu. Daha sonra Han'ı danışmanı olarak görevlendirerek ikisi arasındaki bağları güçlendirdi.
Han, 2017'de Çin siyasi gücünün zirvesine, partinin yedi üyeli Politbüro Daimi Komitesi'ne ulaştı.
Beş yıllık bir görev süresinin ardından, Şi'nin danışman ve elçi olarak yeni bir ağırlık yüklediği ve "sessiz diplomasi" olarak adlandırılan sağduyulu yaklaşımıyla bilinen başkan yardımcılığı pozisyonuna getirildi.
TikTok ve ticaret vergileri
Pazar günü Han, ABD'nin seçilmiş başkan yardımcısı JD Vance ve aralarında Elon Musk'ın da bulunduğu iş dünyası liderleriyle bir araya geldi.
Pazartesi günü Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan Vance ile yaptığı görüşmenin sonuç bildirgesine göre Han, "bazı anlaşmazlıklara ve sürtüşmelere" rağmen ABD ve Çin'in ekonomik ve ticari ilişkilerde paylaştıkları "kapsamlı ortak çıkarları ve muazzam işbirliği alanını" vurguladı.
Trump'ın Çin'den yapılan ithalata yüzde 60 gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulunmasıyla birlikte, ikili ilişkilerdeki en ayrıştırıcı konuların birçoğu ticaretle ilgili hale geldi. İlişkiler ayrıca teknoloji ve Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki toprak iddiaları nedeniyle de yıpranmış durumda.
Öte yandan Trump'ın gümrük vergilerini arttırma planları yürürlüğe girdiği takdirde Amerika'da fiyatları yükseltecek ve Çinli ihracatçıların satışlarını ve kar marjlarını sıkıştıracak. Amerikalı müşteriler daha yüksek fiyatları kabul etmezlerse, başka yerlere yönelmekten başka çareleri kalmayacak.
Çin'in genel ihracatının bu yıl rekor seviyeye ulaşacağı tahmin edilse de ülkenin ABD'ye yaptığı ihracatın payı 2018'de yüzde 19'dan geçen yıl yüzde 15'e düştü.
Çin Başkan Yardımcısı, Çin'deki yabancı firmalar için daha iyi bir iş ortamı vaatlerini yineleyerek ABD'li şirketlerin ülkedeki yatırımlarını genişletmeye devam etmelerini umduğunu ifade etti.
Han, Musk ile Pazar günü ABD'de uygulanan TikTok yasağını da görüştü.
Çinli sosyal medya uygulaması, Trump'ın pazartesi günü kararname ile durduracağını söylediği federal yasağa tepki olarak karanlığa gömüldükten sadece saatler sonra pazar günü Amerikalı kullanıcılara yeniden hizmet vermeye başladı.
Şirketi Tesla'nın Şanghay'da bir fabrikası bulunan Musk, toplantıdan sonra platformu X'te yaptığı açıklamada TikTok yasağına "ifade özgürlüğüne aykırı olduğu için" uzun süredir karşı çıktığını belirtti.
"Bununla birlikte, TikTok'un Amerika'da faaliyet göstermesine izin verildiği, ancak X'in Çin'de faaliyet göstermesine izin verilmediği mevcut durum dengesiz," diye yazan Musk, "Bir şeylerin değişmesi gerekiyor," dedi.
X; YouTube, Google ve Facebook dahil olmak üzere ABD'nin diğer büyük sosyal medya ve haber uygulamaları ve web siteleriyle birlikte Çin'de yasak.