İkinci esir takası kapsamında Hamas, 7 Ekim'de rehin aldığı dört kadın İsrail askerini serbest bırakırken, İsrail de 200 Filistinli tutuklunun salıverildiğini açıkladı.
İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes kapsamında Cumartesi günü gerçekleşen ikinci esir takasında ilk olarak Hamas, rehin aldığı dört kadın İsrailli askeri serbest bıraktı. Ardından İsrail, karşılık olarak hapishanelerde tutuklu bulunan 200 Filistinlinin serbest bırakıldığını açıkladı.
İsrail Hapishane Hizmetleri tarafından yapılan açıklamada, 200 Filistinli tutuklunun tamamının serbest bırakıldığı belirtildi.
Açıklamada, "Hapishanelerde gerekli faaliyetlerin tamamlanması ve siyasi otoritelerin onayının ardından, Ofer ve Ktziot hapishanelerindeki tüm teröristler serbest bırakıldı," denildi.
Filistinli tutukların bir bölümü otobüslerle Ramallah'a gönderildi. Bazılarının ise Türkiye ve Katar'a sınır dışı edileceği belirtildi.
Serbest bırakılan Filistinli tutuklular kim?
Serbest bırakılan militanlar arasında, her ikisi de doğu Kudüs'ten olan 52 yaşındaki Muhammed Odeh ve 54 yaşındaki Wael Qassim yer alıyor. Bunlar, 2002 yılında Kudüs İbrani Üniversitesi'ndeki bir kafeteryaya düzenlenen ve aralarında beş ABD vatandaşının da bulunduğu dokuz kişinin ölümüne yol açan bombalı saldırı da dahil olmak üzere, İsraillilere karşı bir dizi saldırı düzenlemekle suçlanıyordu.
Serbest bırakılacak bir diğer mahkum, İsrail'in en güvenli hapishanesinden kaşık yardımıyla tünel açarak kaçan ve 2021'de diğer beş mahkumla birlikte adeta bir Filistin halk kahramanı haline gelen 42 yaşındaki İslami Cihad militanı Muhammed Aradeh. Bu hem İsraillileri hem de Filistinlileri şaşkına çevirdi.
İsrail tarafından cumartesi günü yapılan açıklamada Hamas'ın elinde tuttuğu düzinelerce rehineden biri olan Arbel Yehoud serbest bırakılana kadar Filistinlilerin kuzey Gazze'ye dönmesine izin vermeyeceğini vurguladı.
Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ofisi, Yehoud'un Gazze ateşkes anlaşması kapsamında cumartesi günü serbest bırakılması gerektiğini söyledi.
Serbest bırakılan dört kadın rehine kim?
Hamas tarafından rehin alınan dört İsrailli kadın asker, 20 yaşındaki Karina Ariev, 20 yaşındaki Daniella Gilboa, 20 yaşındaki Naama Levy ve 19 yaşındaki Liri Albag, Cumartesi sabahı serbest bırakılarak, Uluslararası Kızılhaç araçlarıyla Gazze Şehri'nin merkezi Filistin Meydanı'ndan İsrail'e götürüldü.
Dört İsrailli kadın rehine, esaret altında 15 aydan fazla zaman geçirmişlerdi.
Meydanda toplanan Gazzeliler rehinelerin serbest bırakılmasını ve araçlara bindirilmesini izledi.
Rehineler serbest bırakılmadan önce, meydanda halkın ve medyanın gözü önünde bir masada oturan bir Kızıl Haç delegesi, bir Hamas savaşçısıyla birlikte belgeleri imzaladı.
Dakikalar sonra dört kadın rehine Hamas'ın silahlı adamları tarafından bir sahneye çıkarıldı ve burada kalabalığa ve medyaya el salladılar.
İsrail ordu doktorları rehinelerin acil tıbbi tedaviye ihtiyacı olmadığını söyledi.
Dört askerin serbest bırakılması, ikinci esir takası kapsamında Gazze Şeridi'nde ateşkesin başlamasından birkaç gün sonra gerçekleşti. Ateşkes, savaşı nihai olarak sona erdirmeyi amaçlayan uzun ve belirsiz bir sürecin parçası.
İsrailli kadın askerler Hamas savaşçıları tarafından 7 Ekim 2023 tarihinde Gazze sınırı yakınlarındaki Nahal Oz üssünü ele geçirdiklerinde esir alınmıştı. Kaçırılan kadın askerlerin hepsi sınır boyunca tehditleri izlemekle görevli bir gözcü birliğinde görev yapıyordu.
Birlikteki beşinci kadın asker olan 20 yaşındaki Agam Berger de onlarla birlikte kaçırılmış ancak serbest bırakılanlar arasında yer almamıştı.
İsrail ve Hamas ateşkesin ilk aşamasında İsrail'in elindeki yaklaşık 2.000 Filistinli mahkuma karşılık Gazze'deki 33 rehinenin kademeli olarak serbest bırakılması konusunda anlaşmaya varmıştı. Bu ateşkes sırasında daha önce İsrail'in elindeki 90 Filistinli mahkum karşılığında üç rehine serbest bırakılmıştı.
Ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması İsrailliler arasında hem umut hem de korku yarattı. Pek çok kişi ateşkesin tüm rehineler dönmeden çökebileceğinden ya da serbest bırakılanların sağlık durumlarının kötü olacağından endişe ediyor. Diğerleri ise ölen esir sayısının beklenenden fazla olmasından endişe ediyor.
Hamas'ın 7 Ekim 2023'te 15 ay süren savaşı tetikleyen saldırısı sırasında yaklaşık 250 kişi kaçırılmıştı. En az üçte birinin öldüğüne inanılmasına rağmen Gazze'de 90'dan fazla rehine kaldı. Diğerleri serbest bırakıldı, kurtarıldı ya da cesetlerine ulaşıldı.
Gazze'deki Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail'in askeri harekatı 47.000'den fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu. Bu rakamın kaçının savaşçı olduğunu belirtmiyor ancak yarısından fazlasının kadın ya da çocuk olduğunu bildiriliyor.