BM Barış Gücü Şefi Jean-Pierre Lacroix, isyancıların şu anda Güney Kivu'nun eyalet başkenti Buakavu'dan yaklaşık 60 kilometre uzakta olduklarını ve 'oldukça hızlı' hareket ettiklerini açıkladı.
REKLAM
Birleşmiş Milletler (BM) Cuma günü yaptığı açıklamada, Ruanda destekli isyancıların bölgenin en büyük şehri olan Goma'yı ele geçirdikten sonra Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusundaki varlıklarını hızla genişlettiklerini açıkladı.
BM ayrıca isyancılar tarafından gerçekleştirildiğini öğrendiği ve mineral zengini bölgede yıllardır süren isyanın büyük bir tırmanışa geçmesinin ardından gelen infazlarla ilgili endişelerini de dile getirdi.
BM sözcüsü Stephane Dujarric, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ-WHO) ve ortaklarının Kongo Demokratik Cumhuriyeti hükümetiyle birlikte 26-30 Ocak tarihleri arasında bir değerlendirme yaptıklarını ve Goma ve çevresinde "700 kişinin öldüğünü ve 2.800 kişinin yaralandığını" bildirdiklerini söyledi.
"Daha fazla bilgi elde edildikçe bu sayıların artması bekleniyor," dedi.
BM Barış Gücü Şefi Jean-Pierre Lacroix Cuma günü düzenlediği basın brifinginde isyancıların şu anda Güney Kivu'nun eyalet başkenti Buakavu'dan yaklaşık 60 kilometre uzakta olduklarını ve "oldukça hızlı hareket ediyor gibi göründüklerini" söyledi. M23, çatışmalar nedeniyle yerinden edilen altı milyon insanın çoğu için kritik öneme sahip bir insani yardım merkezi olan komşu Goma'yı ele geçirdikten sonra birkaç kasabayı da ele geçirdi.
Orta Afrika ülkesinin ordusu, Goma'nın düşmesinden sonra yüzlerce personelini kaybetmesi ve yabancı paralı askerlerin isyancılara teslim olmasıyla zayıfladı.
Mercy Corps yardım grubunun Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ndeki ülke direktörü Rose Tchwenko, Goma'nın ele geçirilmesinin insani yardım operasyonlarını "durma noktasına getirdiğini ve doğu (Kongo Demokratik Cumhuriyeti) boyunca yardım dağıtımı için hayati bir yaşam hattını kestiğini" söyledi. "Bukavu'ya doğru tırmanan şiddet, daha büyük bir yerinden edilme korkusunu arttırırken, insani yardım erişiminin kesilmesi tüm toplulukları desteksiz bırakıyor."
Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin de üyesi olduğu Güney Afrika bölgesel bloğu cuma günü Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusunda konuşlu barış gücünü 2023'e kadar muhafaza etme kararı aldı. Grubun başkanı Zimbabve Devlet Başkanı Emmerson Mnangagwa, gücün kapasitesini arttırmak için "cesur" ve "kararlı adımlar" atılması çağrısında bulundu. Zimbabve'nin başkenti Harare'de yapılan toplantıda 16 ülkeden oluşan blok ateşkes için çalışma sözü de verdi.
Fransa'nın BM Büyükelçisi Nicolas De Riviere, Fransa'nın cuma günü 15 üyenin tamamına Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğusundaki mevcut saldırının durdurulması, "yabancı unsurların" geri çekilmesi ve çatışmaların durdurulması için görüşmelerin yeniden başlatılması çağrısında bulunan bir Güvenlik Konseyi karar taslağı dağıttığını söyledi. De Riviere anlaşmanın yakında kabul edileceğini umduğunu ifade etti.
M23 grubu, Kongo'nun mineral zengini doğusunda kontrolü ele geçirmek için mücadele eden 100'den fazla silahlı grubun en güçlüsü. Bölgede, dünya teknolojisinin çoğu için kritik öneme sahip geniş yataklar bulunuyor. BM uzmanlarına göre, komşu Ruanda'dan yaklaşık 4.000 asker tarafından destekleniyorlar. Bu sayı, etnik şikâyetlerden kaynaklanan bir çatışmada Goma'yı ilk kez günlerce ele geçirdikleri 2012'dekinden çok daha fazla.
Gözlemciler isyancıların Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ni ilk ele geçirmelerinden farklı olarak şimdi geri çekilmelerinin daha zor olabileceğini söylüyor.
Crisis Group düşünce kuruluşunun Afrika program direktörü Murithi Mutiga'ya göre isyancılar, Kongo'nun bölgedeki çıkarlarını göz ardı ettiğini ve önceki barış anlaşmalarının taleplerini karşılamadığını düşünen Ruanda tarafından cesaretlendirildi. Mutiga, "Nihayetinde bu Afrika arabuluculuğunun başarısızlığıdır. Uyarı işaretleri her zaman oradaydı," dedi.
BM insan hakları ofisi sözcüsü Jeremy Laurence cuma günü verdiği brifingde isyanın ardından kötüleşen insan hakları krizi hakkında konuştu. Buna ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin kaldığı en az iki kampa düzenlenen ve sayısı belirsiz kişinin ölümüne neden olan bombalı saldırılar da dahil.
"26-28 Ocak tarihleri arasında M23 tarafından en az 12 kişinin yargısız infaz edildiğini de belgeledik," diyen Laurence, grubun ayrıca eyaletteki okul ve hastaneleri işgal ettiğini ve sivilleri zorla askere alma ve zorla çalıştırmaya tabi tuttuğunu da sözlerine ekledi.
Laurence, bölgede çatışmalar devam ederken Kongolu güçlerin de cinsel şiddet uygulamakla suçlandığını belirtti.
"Güney Kivu'da 52 kadının Kongolu askerler tarafından tecavüze uğradığına dair raporları doğruluyoruz, buna toplu tecavüz iddiaları da dâhil," dedi.
Güney Kivu'daki önemli bir askeri savunma bölgesine komuta eden Korgeneral Pacifique Masunzu, perşembe günü Güney Kivu eyalet başkentine yaklaşık 140 kilometre uzaklıktaki Kalehe bölgesinde isyancılar tarafından düzenlenen bir saldırının güvenlik güçleri tarafından püskürtüldüğünü söyledi.
Associated Press (AP) haber ajansına konuşan bölge sakinleri, Bukavu'daki Kongo askeri üslerinin Perşembe günü eyalet başkentine giden yol üzerindeki üsleri takviye etmek üzere boşaltıldığını söyledi.
BM sözcüsü Dujarric, Birleşmiş Milletler'in Bukavu'da yaklaşık 1.200 uluslararası ve ulusal personeli ve bağımlıları olduğunu söyledi. "Önlem olarak bazı insanları oradan çıkarıyoruz," dedi.
Yerel bir idari görevli olan Gabriel Kasanji'ye göre cuma günü yüzlerce genç eyalet başkentinde askeri eğitime katılmak için gönüllü olarak kayıt yaptırdı. Bu durum Kongo Devlet Başkanı Félix Tshisekedi'nin perşembe günü yaptığı kitlesel askeri seferberlik çağrısının ardından geldi.
Cuma günü Goma'yı da kapsayan Kuzey Kivu'nun yeni valisi olarak göreve başlayan Tümgeneral Somo Kakule Evariste, hükümet kontrolünü yeniden tesis etmek üzere "mümkün olan en kısa sürede" Goma'ya hareket etme sözü verdi.
General, "Şimdi nutuk atma zamanı değil" dedi. "Direniş ateşi asla sönmeyecek."
BM Barış Gücü Şefi Lacroix, Goma'da "durumun gergin ve değişken olmaya devam ettiğine, şehir içinde zaman zaman çatışmaların yaşandığına" dikkat çekti.
Genel olarak sükunetin yavaş yavaş yeniden sağlandığını ve Goma'nın büyük bölümünde su ve elektriğin yeniden sağlandığını, ancak havaalanının hala kapalı olduğunu ve pistin kullanılamaz durumda olduğunu söyledi.
Lacroix, şehirdeki MONUSCO olarak bilinen BM barış gücünün "hareket özgürlüğünün önünde çok ciddi bir engel" olan patlamamış mühimmatla boğuşmaya devam ettiğini belirtti.
M23'ün siyasi liderlerinden Corneille Nangaa, "Demokrasiyi yeniden tesis edene kadar mücadele edeceğiz" dedi.