ABD lideri Trump, Gazze'yi 'satın almaya ve sahiplenmeye' kararlı olduğunu ve Orta Doğu'daki diğer ülkelerin Gazze'nin yeniden inşasına yardımcı olabileceğini belirtti.
REKLAM
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmet Ebu Gayt Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze'yi "sahiplenmesi" ve Filistinlilerin kentten sürülmesi planının, İsrail ve Hamas arasındaki kırılgan ateşkesi tehdit ettiğini belirtti. Gayt ayrıca, bunun bölgesel istikrarsızlığı körükleyeceğini de sözlerine ekledi.
Gayt, Dubai'de düzenlenen Dünya Hükümet Zirvesi'nde yaptığı açıklamada, Trump'ın planında ısrar etmesi halinde Ortadoğu'yu “barış ve istikrara zarar verecek” yeni bir kriz döngüsüne sürükleyeceği uyarısında bulundu.
Beklenmedik bir şekilde ABD'nin Gazze'nin kontrolünü ele almak istediğini açıklayan Trump'ın 2 milyonu aşkın Filistinli nüfusun Şerit dışına yerleştirilmesi ve burayı “Orta Doğu'nun Rivierası” haline getirme önerisi Arap dünyasının tepkisini çekti.
Hamas'ın Ekim 2023'te İsrail'e yönelik saldırılarının ardından Gazze'de 16 ay süren İsrail hava saldırılarının ardından Filistinliler, İsrail'in kurulmasına yol açan 1948 savaşı sırasında yaklaşık 800.000 kişinin kaçtığı ya da sürüldüğü ve “Nakba” olarak adlandırılan felaketin tekrarlanmasından korkuyor.
Trump, Filistinlilerin geri dönme haklarının olmayacağını belirtti.
Pazar günü New Orleans'taki Super Bowl'a giderken Air Force One uçağında gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, "Gazze'yi satın almaya ve sahiplenmeye kararlıyım. Orayı yeniden inşa etme konusunda, Orta Doğu'daki diğer devletlere oranın bazı bölümlerini inşa etmeleri için verebiliriz," ifadelerini kullandı.
Trump, "Başkaları bunu bizim himayemiz altında yapabilir. Ama biz orayı sahiplenmeye, almaya ve Hamas'ın geri dönmemesini sağlamaya kararlıyız. Geriye dönülecek hiçbir şey yok. Burası bir yıkım alanı. Geri kalanı da yıkılacak," diye ekledi.
Ateşkes iptal olacak mı?
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise salı günü yaptığı açıklamada, Hamas'ın cumartesi günü öğle saatlerine kadar rehineleri serbest bırakmaması halinde Gazze'deki ateşkesin sona ereceğini ve Hamas'ı yok edene kadar savaşmaya devam edileceğini duyurdu.
Hamas daha sonra bir açıklama yaparak ateşkese bağlılığını yineledi ve İsrail'i ateşkesi tehlikeye atmakla suçladı.
Hamas ateşkesin ilk aşamasının başladığı 19 Ocak'tan bu yana rehineleri kademeli olarak serbest bırakıyordu ancak Pazartesi günü İsrail'in anlaşmayı ihlal ettiği suçlamaları üzerine daha fazla rehine bırakmayacağını söyledi.
Ebu Gayt, “Eğer durum bir kez daha askeri olarak patlarsa, tüm bu [ateşkes] çabalar boşa gidecek,” dedi.
Petrol zengini Körfez İşbirliği Konseyi'nin siyasi ve ekonomik ittifakına başkanlık eden Jasem al-Budaiwi de Trump'a bölge ile Washington arasındaki güçlü bağları hatırlaması çağrısında bulundu.
Al-Budaiwi, “Ama bir al-ver olmalı, o kendi fikrini söylemeli ve Arap dünyası da kendi fikrini söylemeli; onun söyledikleri Arap dünyası tarafından kabul edilmeyecektir,” diye konuştu.
Ürdün ve Mısır'a yerleşme önerisi
Trump, yoksul ve küçük bir toprak parçası olan Gazze'deki Filistinlilerin, halihazırda büyük bir Filistinli nüfusa sahip olan Ürdün ve Arap dünyasının en kalabalık devleti olan Mısır gibi ülkelere yerleşebileceğini belirtti. Her iki ülke de bu öneriyi reddetti.
Ürdün için Trump'ın yeniden yerleştirmeden bahsetmesi, Filistinlilerin Gazze ve Batı Şeria'dan kitlesel olarak kovulması kabusuna çok yakın; Ürdün'ün alternatif bir Filistin yurdu olması fikri aşırı milliyetçi İsrailliler tarafından uzun süredir destekleniyor.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi bunu kısmen bir güvenlik meselesi olarak görüyor. Hamas gibi İslamcıların Mısır ve ötesi için varoluşsal bir tehdit olduğuna inanıyor ve grup üyelerinin sınırı geçip Mısır'a yerleşmesini hoş karşılamayacağı düşünülüyor.
Mısır, Filistinlilere yönelik ciddi gelişmeleri görüşmek üzere 27 Şubat'ta bir Arap zirvesine ev sahipliği yapacak.
Ebu Gayt, 2002 yılında ortaya atılan ve Arap ülkelerinin Filistinlilerle bir devlet anlaşması ve İsrail'in 1967'de ele geçirdiği topraklardan tamamen çekilmesi karşılığında İsrail'e normalleştirilmiş ilişkiler teklif ettiği Arap Barış Girişimi fikrinin yeniden gündeme getirileceğini söyledi.
Trump'ın planı, İsrail ve Filistin devletinin bir arada yaşayacağı iki devletli bir çözümü destekleyen onlarca yıllık ABD politikasını da altüst etti.
İsrailli rehinelerin sadece yarısı serbest bırakıldı
Hamas tarafından İsrail'den kaçırılan 33 rehineden 16'sı 42 gün sürecek ateşkes anlaşmasının ilk aşaması kapsamında serbest bırakıldı.
Beş Taylandlı rehine de planlanmamış bir şekilde serbest kaldı.
Buna karşılık İsrail, aralarında ölümcül saldırılar nedeniyle müebbet hapis cezasına çarptırılanlar ve savaş sırasında gözaltına alınıp suçsuz yere tutulanların da bulunduğu yüzlerce Filistinli mahkum ve tutukluyu serbest bıraktı.