Putin’in bu açıklamaları, ABD’nin Moskova ve Kiev ile ayrı ayrı yürüttüğü görüşmelerle çatışmaya bir çözüm bulma ve Rusya ile yeniden diplomatik bağlar kurma çabalarının sürdüğü bir dönemde geldi.
REKLAM
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın geçici bir yönetim altına alınarak yeni seçimlerin düzenlenmesi ve savaşın çözümü için kilit anlaşmaların imzalanmasını önerdi.
Rus haber ajansları Putin’in bu açıklamasının Cuma günü erken saatlerde kuzeydeki Murmansk limanına yaptığı ziyaret sırasında geldiğini bildirdi.
Putin’in bu sözleri, ABD’nin Moskova ve Kiev ile ayrı ayrı yürüttüğü görüşmelerle çatışmaya bir çözüm bulma ve Rusya ile yeniden diplomatik bağlar kurma çabalarının sürdüğü bir dönemde geldi.
Ukrayna ve Avrupa liderleri, Putin’i çatışmaları gerçekten durdurma niyeti olmadan ateşkes görüşmelerini uzatmaya çalışmakla suçluyor.
Şubat 2022’de başlayan Rus işgali, yüz binlerce insanın ölümüne ve yaralanmasına neden olurken milyonlarca kişiyi yerinden etti. İşgal, şehirleri harabeye çevirdi ve Moskova ile Batı arasında onlarca yılın en büyük gerilimine yol açtı.
Putin’in geçici yönetim önerisi, uzun süredir dile getirdiği bir 'şikayeti' yani Ukrayna yönetiminin meşru bir müzakere ortağı olmadığı iddiasını vurguluyor. Putin, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin Mayıs 2024’te süresi dolan görevine devam etmesini hukuki açıdan sorunlu buluyor.
Putin, Murmansk’taki denizcilerle yaptığı konuşmada, ''Prensip olarak, elbette, BM, ABD, Avrupa ülkeleri ve ortaklarımızın himayesinde Ukrayna’da geçici bir yönetim oluşturulabilir,'' dedi.
Rus lider ''Bu, demokratik seçimler düzenlemek, halkın güvenini kazanan yetkin bir hükümeti iktidara getirmek ve ardından onlarla bir barış anlaşması hakkında müzakerelere başlamak için yapılabilir,'' dedi.
Putin, Trump’ın Rusya ile doğrudan görüşmeler yapma çabalarının - önceki başkan Joe Biden’ın aksine - yeni ABD liderinin barış istediğini gösterdiğini söyledi.
''Kanaatimce, ABD’nin yeni seçilen başkanı, çeşitli nedenlerden dolayı gerçekten çatışmanın sona ermesini istiyor,'' dedi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü, Putin’in geçici yönetim önerisi hakkında sorulduğunda, Ukrayna’daki yönetimin ülkenin anayasası ve halkı tarafından belirlendiğini vurguladı.
Ukrayna’dan ise henüz resmi bir yanıt gelmedi.
Trump, savaşı hızla sona erdirmek istediğini söylese de yapılan görüşmeler henüz kayda değer bir ilerleme sağlamış değil.
ABD, Salı günü Moskova ve Kiev ile Karadeniz’de ateşkes için ayrı ayrı anlaşmalar imzaladığını açıkladı. Ancak Rusya, bu anlaşmanın ancak bazı ek koşullar karşılanırsa yürürlüğe gireceğini duyurdu. Bu şartlar arasında bir devlet bankasına yönelik yaptırımların kaldırılması da bulunuyor. Moskova daha önce ABD’nin önerdiği daha geniş kapsamlı 30 günlük bir ateşkesi reddetmişti.
Avrupa'dan Kiev'e destek
Avrupa liderleri ise kendi girişimlerini sürdürüyor. Perşembe günü Paris’te düzenlenen toplantıda, Ukrayna’nın gelecekteki güvenliğinin temeli olması için Kiev’in ordusunu güçlendirme sözü verdiler.
Fransa ve İngiltere, Rusya ile bir ateşkes sağlanması durumunda, Ukrayna’da yabancı bir 'güvence gücü' oluşturma fikrini genişletmeye çalıştı. Ancak Moskova, yabancı birliklerin Ukrayna’da varlığını kesin bir şekilde reddediyor.
Zelenskiy ise meşruiyetine yönelik her türlü tartışmayı reddederek, Ukrayna yasalarının sıkıyönetim altında seçim yapılmasını yasakladığını ve savaş koşullarında bir oylamanın imkânsız olacağını belirtti.
Son günlerde Putin’i savaşı sürdürmek istemekle suçlayan Zelenskiy de müzakereler için bir yol haritası sunmadı.
Trump yönetimi, Ukrayna ile daha kapsamlı yeni bir maden anlaşması önerdi. Konuya aşina üç kaynağa ve Reuters tarafından elde edilen bir taslak özetine göre, bu anlaşmanın ABD’ye Ukrayna’nın geleceğinde ekonomik bir pay sağlaması da bekleniyor. ABD de böylece barış sürecine katkıda bulunacak.
Putin, Rusya’nın Ukrayna’daki hedeflerine adım adım ilerlediğini belirtti ve Moskova’nın her türlü çatışmaya barışçıl yollarla çözüm bulma yanlısı olduğunu, ancak bunun Rusya’nın zararına olmaması gerektiğini vurguladı.
''Tüm cephe hattında stratejik inisiyatifi elimizde tutuyoruz,'' diyen Putin, ''Belki bazıları daha hızlı ilerlememizi bekliyor olabilir, ancak biz istikrarlı ve emin adımlarla operasyonun başında belirlediğimiz hedeflere doğru ilerliyoruz,'' diye ekledi.
Rus ordusu, işgalin üzerinden üç yıl geçmesine rağmen Ukrayna topraklarının yaklaşık yüzde 20’sini elinde tutuyor.
Putin, BRICS grubunun diplomatik çözüm çabalarına övgüde bulunarak, özellikle Çin ve Hindistan’ın bu süreçte önemli roller oynadığını vurguladı.
Kuzey Kore de dahil olmak üzere birçok ülkeyle işbirliğine hazır olduklarını belirten Putin, Avrupa ile de çalışmaya açık olduklarını ancak Avrupa’nın tutarsız davrandığını söyledi.
Batılı ve Ukraynalı kaynaklar, Kursk bölgesindeki Rus birliklerini desteklemek için 11.000’den fazla Kuzey Kore askerinin gönderildiğini öne sürüyor. Ancak Moskova bu iddiayı doğrulamadı.